معرفی و دانلود کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه

معرفی کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه

کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه نوشته‌ی پائولا ماراتی، مبتنی بر دو کتاب مهم دلوز در باب سینما، یعنی سینما 1 و سینما 2 است و می‌کوشد آن‌ها را تحلیل و تفسیر کند. ماراتی در این اثر نشان می‌دهد که این فیلسوف سرشناس نظریه‌های سینمایی را چطور درک می‌کرد، به کدام جنبه‌های فلسفی در سینما اهمیت می‌داد و این دو کتاب چه جایگاهی در دستگاه فکری او دارند. این کتاب از بهترین آثار آکادمیک سال 2008 به شمار می‌رود.

درباره‌ی کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه

سینما در قرن بیستم شکل گرفت و خیلی سریع به اصلی‌ترین هنر زمان تبدیل شد. تأثیرگذاری و قدرت این مدیوم چنان بود که از یک سرگرمی صرف بالاتر رفت و عناصر و کارکردهایش موردتوجه روشنفکران و اندیشمندان هم قرار گرفت. در این میان فیلسوف‌ها هم به سینما علاقه نشان دادند و سعی کردند آن را تفسیر کنند. یکی از اولین و مهم‌ترین فیلسوف‌هایی که به سینما اهمیت داد و جایگاه مهمی در دستگاه فکری خود برای آن قائل شد، ژیل دلوز بود. دلوز در دهه‌ی 1980 دو کتاب در این زمینه نوشت که منابع مهمی در حوزه‌ی فلسفه‌ی هنر و پژوهش سینما به شمار می‌روند. اما مطابق انتظار، آثار سخت‌خوانی هستند و درک آن‌ها کمی دشوار است. کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه (Gilles Deleuze: Cinema and Philosophy) نوشته‌ی پائولا ماراتی (Paola Marrati) تلاش می‌کند این دوگانه‌ی مهم دلوز را بازخوانی و تفسیر کند. ماراتی در کتابش توضیح می‌دهد که دلوز چطور با سینما مواجه می‌شده و چه جنبه‌هایی از این هنر برایش اهمیت داشته. همین‌طور تئوری‌های خود او چه بوده و چگونه آن‌ها را بسط داده.

ژیل دلوز کتاب سینما 1 را در سال 1985 منتشر کرد. او زمانی این اثر را ارائه داد که هنوز فیلسوف‌ها به تئوری سینما توجه زیادی نشان نداده بودند و بیشتر آثار آکادمیک سینمایی صرفاً مرور تاریخ آن بودند یا نگاهی زیباشناختی یا حداکثر معرف‌شناختی به آن داشتند. اما دلوز می‌خواست با نگاهی روان‌شناختی و فلسفی این هنر را تحلیل کند. به همین خاطر بود که او در این کتاب به مسأله‌ی حرکت در سینما پرداخت و نقش آن را بررسی کرد. او با بخش‌بندی سینما به دوره‌ی اولیه یا پیشامدرن و دوره‌ی مدرن، می‌گوید در دوره‌های ابتدایی، حرکت جوهره‌ی سینما بود و به آن معنا می‌داد. دلوز با نگاهی هستی‌شناختی حرکت را در فیلم‌های آن دوران تشریح می‌کند و نشان می‌دهد که چطور به‌مرور این عنصر جایش را به زمان داد. پائولا ماراتی در کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه، روی همین مسأله متمرکز شده و منظور دلوز از ارائه‌ی مفهوم تصویر-حرکت را شرح می‌دهد. دلوز بین دو مفهوم تصویر-حرکت با تصویر در حرکت، تمایز قائل شده بود و اولی را هدف و کارکرد سینما می‌دانست. ماراتی در ادامه به تلقی این فیلسوف از مونتاژ اشاره کرده و در مورد آن بحث می‌کند. نحوه‌ی ادراک در سینما موضوع دیگری است که کتاب پیش رو به آن می‌پردازد.

ژیل دلوز معتقد است پس از ظهور نئورئالیسم ایتالیا و بعدتر، با شکل‌گیری موج نوی فرانسه، عنصر حرکت در سینما به زمان تبدیل شد. او کتاب سینما 2 را به این موضوع اختصاص داده و می‌گوید فیلم‌های مدرن، بر خلاف گذشته اهمیت بیشتری به زمان می‌دادند و بر آن تأکید داشتند. اگر دوران قبل، عصر تصویر-کنش بود و مونتاژ در خدمت آن قرار می‌گرفت، حالا این فرم نابود شده بود و هدف مونتاژ پیوند دادن و برجسته کردن عوامل دیگر شده بود. و از دیدگاه دلوز، مهم‌ترین آن‌ها زمان بود. دیگر زمان در خدمت کنش و تابع آن نبود، بلکه حالا هدف اصلی نشان دادن خود زمان و قابل‌درک ساختن آن بود. پائولا ماراتی در فصول پایانی کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه، نظر دلوز را در باب زمان در سینما تشریح می‌کند و از پیامدهای مختلف این موضوع می‌گوید.

کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه اثری تحسین‌شده در زمینه‌ی فلسفه و هنر است و نشریه‌ی چویس آن را در لیست بهترین آثار آکادمیک سال 2008 قرار داده است. این کتاب را فائزه جعفریان و مهرداد پارسا ترجمه کرده‌اند و نشر شوند به چاپ رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه

• کتابی هیجان‌انگیز، هوشمندانه و کاملاً جدال‌برانگیز. (Analysis and Metaphysics)
• اثری آگاهی‌بخش، باارزش و شگفت‌انگیز که بنای جدیدی در حوزه‌ی فلسفه و سینما می‌گذارد. (مردیث وارد، کارگردان)
• کتابی جذاب و واضح که هیچ بخشی از زیبایی و پیچیدگی تفکر دلوز را فدا نمی‌کند و مباحث بنیادین او در مورد ادراک، زمان، تصویر، تأثیر و باور را توضیح می‌دهد. (دکتر دی. ان. رادویک، استاد دانشگاه هاروارد)

کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه برای چه کسانی مناسب است؟

خواندن این کتاب به پژوهشگران و دانشجویان رشته‌ی سینما پیشنهاد می‌شود. همین‌طور اگر به دلوز و مباحث فلسفی او در باب سینما علاقه دارید، می‌توانید این اثر را مطالعه کنید.

در بخشی از کتاب ژیل دلوز: سینما و فلسفه می‌خوانیم

نسبت میان سینما و عادات کهن‌تر ما تنها به این شباهت دم‌دستی و البته غافلگیرکننده محدود نمی‌شود؛ آن‌ها سرشت و ماهیت مشترکی دارند. سینما به‌اصطلاح شاخص‌ترین عملکرد ادراک و عقل انسانی را از بیرون به نمایش می‌گذارد: آن‌ها «سویه‌ای سینماتوگرافیک» دارند که چیزی کمتر از «متافیزیک طبیعی» خود ما نیست. عملکرد تجزیه کردن هر صیرورت تکین به مجموعه‌ای از عناصر ثابت که شبیه عکس‌های فوری یا بخش‌های نامتحرک هستند، و سپس اضافه کردن حرکت انتزاعی - «صیرورت کلی» - به آن‌ها، از نظر برگسون یک ترفند است، اما ترفندی که به هیچ وجه دلبخواهی نیست. در بطن واقعیتی که همواره در حال صیرورت است و همواره در جریان ساخته شدن و تجزیه شدن قرار دارد، موجود زنده تنها وقفه‌ها و حالت‌ها، و «عکس‌های فوریِ» منتزع از دگرگونی را ادراک می‌کند. و موجودات زنده حق این کار را دارند: آن‌ها باید زندگی کنند، و برای زندگی باید دست به کنش بزنند، و کنش مستلزم ادراک مهارشده‌ای است که بتواند از میان واقعیتی که برایش جذاب است دست به انتخاب بزند. زبان و عقل ما از این قاعده مستثنی نیستند: از این منظر، چنان که برگسون تصریح می‌کند، حیات آن‌ها مبتنی بر ضرورت کنش است.

بنابراین، امتیاز امر ثابت بر امر متغیر و امر نامتحرک بر حرکت، به دلیل توجه به کنش است که - دست‌کم در محدوده‌های خویش، که در واقع از آغاز از آن‌ها پا فراتر می‌گذارد - فی‌نفسه ضروری و منطقی است. عادتِ گرفتن عکس‌های فوری لحظه‌ای و نامتحرک از جریان واقعیت، و عادت حفظ چیزهای جذاب برای اقدام به کنش، به‌سرعت به سوی «متافیزیک طبیعی» حرکت می‌کند که در زبان خانه دارد و در احساسات و عقل نیز به چشم می‌خورد. این عادت باعث می‌شود تصور کنیم حرکت و تغییر صرفاًً اتفاقاتی‌اند که برای چیزها که بنا به ماهیت‌شان ثابت‌اند روی می‌دهند. طبق نظر برگسون، منطق حکم اسنادی در ارسطو، که یک محمول (عرض34) را به موضوع نسبت می‌دهد، شکل آشکاری از قدرت این عادت است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی چاپ انگلیسی
سپاسگزاری
درآمد
1. تصاویر در حرکت و تصویر-حرکت‌ها
2. سینما و ادراک
3. مونتاژ کل
4. سینمای پس از جنگ
5. تصویر-زمان
6. تصاویر و درون‌ماندگاری: مسئله‌ی جهان
خاتمه
پیوست: روزمرگیِ از دست رفته: دلوز و کاول درباب هالیوود
یادداشت‌ها
راهنمای آثار
نمایه‌ی نام‌ها