معرفی و دانلود کتاب ویتسک / نظامیان: دو نمایشنامه

معرفی کتاب ویتسک / نظامیان: دو نمایشنامه

در کتاب ویتسک / نظامیان مخاطب دو نمایشنامه‌ی کلاسیک از دو نویسنده‌ی نامدارِ آلمانی به نام‌های گئورگ بوشنر و یاکوب لنس خواهید بود که هر یک به سهم خود تأثیری ژرف و ماندگار بر درام مدرن در جهان غرب گذاشته‌اند. خوب است اشاره کنیم که اثر حاضر ذیل مجموعه نمایشنامه‌های نشر بیدگل به انتشار رسیده و در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

درباره کتاب ویتسک / نظامیان

اثری که در دست دارید از دو متن نمایشی کلاسیک با عناوین «ویتسک» و «نظامیان» تشکیل شده است. نمایشنامه‌ی نظامیان (The Soldiers)، اثر یاکوب لنس، نخستین بار در سال 1776 میلادی به انتشار رسید و به روی صحنه رفت. نظامیان در زمان خود حادثه‌ای در جهان درام به شمار می‌رفت. یاکوب لنس در این اثر با بهره‌گیری از غنای زبان فاخر آلمانی، درامی میخکوب‌کننده را ساخت و پرداخت و در آن به حساسیت‌برانگیزترین مسائل سیاسی و اجتماعیِ عصر خویش واکنش نشان داد. نمایشنامه نظامیان، از همان زمان نگارش تا به امروز، همواره به علت درونمایه‌های روشنفکرانه‌ی مطرح‌شده در آن مورد تقدیر و ستایش خوانندگان بوده است. این اثر همچنین، به علت زبان استوار، و البته، ساختِ دراماتیکِ بی‌نقصش، از سوی اغلب منتقدان یکی از برترین آثار ادبیِ آلمان‌زبان در طول قرن هجدهم لقب گرفته است.

نظامیان، با هر متر و معیاری که بسنجیم، نمایشنامه‌ای در ژانر کمدی محسوب می‌شود. وقایع این نمایشنامه حول محور دختری جوان رخ می‌دهند که با دل باختن به یکی از افسران نظام، سلسله‌ای از ماجراهای عجیب و پیش‌بینی‌ناپذیر را آغاز می‌کند...

نمایشنامه‌ی دیگری که در این کتاب مطالعه خواهید نمود، ویتسک (Woyzeck) نام دارد. این اثر درخشان در سال 1879 به طبع رسید. گئورگ بوشنر، نویسنده‌ی اثر مورد بحث، همچون یاکوب لنس که یک سده پیش از او می‌زیست، یکی از درام‌نویسان نامدار زمانه‌ی خویش بود. بوشنر که از شمّ هنری‌ای دقیق و بینش زیبایی‌شناختی‌ای ژرف برخوردار بود، به خوبی تشخیص می‌داد که ادبیاتِ عصرِ او گرفتار نوعی تصنع و شعارزدگیِ آزاردهنده گشته است. در همین راستا بود که او با جسارت تمام به سنت‌های ادبی رایج در زمان خویش پشت نمود و با خلقِ آثاری بدیع و نوگرا، زمینه را برای تحولات بنیادینِ ادبیات در سده‌ی نوزدهم، مهیا ساخت.

بوشنر در نمایشنامه‌ی ویتسک داستان زندگی سرباز نگون‌بختی را به تصویر کشیده که بر اثر اجبارِ محیط، به‌ناچار به ارتکاب اعمالی رذیلانه روی می‌آورد. او که از فقری بی‌امان در رنج است، برای تأمین نیازهای مادیِ همسر و فرزندِ نامشروع خویش، ناگزیر تن به خواسته‌ی پزشکی می‌دهد که قصد انجام آزمایشی عجیب را بر روی وی دارد. غافل از آن‌که تسلیمِ این خواسته شدن همانا معادلِ سقوطِ او به ورطه‌ای بی‌پایان خواهد بود...

نمایشنامه‌های «ویتسک» و «نظامیان»، چنان‌که گفتیم، از آثار مهم در تاریخ ادبیات دراماتیک‌اند. بنابراین، طبیعی است که تاکنون بارها مورد اقتباس‌های تئاتری و سینمایی فراوانی قرار گرفته باشند. با این حال، از آنجا که خود این آثار و نه اقتباس‌های صورت‌گرفته از آن‌ها موضوع بحث ما بوده‌اند، بیش از همین اشاره‌ی مختصر، به این مسئله نمی‌پردازیم.

در پایان بحث خود از کتاب ویتسک / نظامیان، به‌جاست اشاره‌ای مختصر به ترجمه‌ی درخشان محمود حدادی از دو اثر حاضر در این کتاب نیز داشته باشیم؛ ترجمه‌ای که همچون دیگر آثار حدادی، حاکی از دانش وسیع او در زبان آلمانی و احاطه‌ی کم‌نظیر وی بر ادبیات کلاسیک است. در باب ترجمه‌ی دو اثرِ کتابِ حاضر سخن‌های بسیار می‌توان گفت. با این حال، از آن رو که این موضوع نیز مجالی مختص به خود می‌طلبد، به همین مختصر که گفته آمد بسنده می‌کنیم. می‌مانَد چند نکته‌ی حاشیه‌ایِ دیگر در باب کتاب و نویسندگانِ آن، که در ادامه بدان‌ها پرداخته‌ایم.

درباره مجموعه نمایشنامه‌های بیدگل

این مجموعه‌ی جذاب و خواندنی دربردارنده‌ی شماری از بهترین آثار نمایشی از سراسر دنیاست. دست‌اندرکاران مجموعه نمایشنامه‌های بیدگل بر آن بوده‌اند که با معرفی آثار ارزشمند دنیای درام به مخاطب فارسی‌زبان، او را با گستردگی و غنایِ این دنیای وسیع آشنا سازند. در همین راستا، این مجموعه خود به بخش‌های مستقلی از جمله «نمایشنامه‌های اروپایی»، «نمایشنامه‌های آمریکایی»، «نمایشنامه‌های فارسی»، »نمایشنامه‌های کلاسیک»، «نمایشنامه‌های مدرن» و... تقسیم شده است.

کتاب ویتسک / نظامیان مناسب چه کسانی است؟

از تمام علاقه‌مندان به درام کلاسیک دعوت می‌کنیم که به مطالعه‌ دو نمایشنامه‌ی آلمانیِ «ویتسک» و «نظامیان» بنشینند.

با نویسندگان کتاب ویتسک / نظامیان بیشتر آشنا شویم

یاکوب لنس (Jakob Michael Reinhold Lenz) یکی از درام‌نویسان بزرگ اروپایی در طول قرن هجدهم بود. لنس در اغلب آثار مشهور خویش، پیرو قواعد مکتبی ادبی موسوم به «طوفان و طغیان» بوده است. او، به سبب تأکیدی که بر بازنمایی وفادارانه‌ی واقعیت اجتماعی در کارهای خویش داشت، تأثیری مهم بر نویسندگان رئالیستِ سده‌ی نوزدهم گذاشت.

گئورگ بوشنر (Georg Büchner)، خالق نمایشنامه‌ی ویتسک، یکی از نام‌های مهم در ادبیات نمایشیِ قرن نوزدهم است. متأسفانه مرگ زودهنگام در سن بیست و سه سالگی بوشنر را از تکمیل بسیاری از آثارش بازداشت. گفتنی است که بوشنر، علی‌رغم عمر کوتاه خویش، جز ادبیات در حیطه‌های متنوع دیگری (از جمله پزشکی و سیاست) نیز فعال بود.

در بخشی از کتاب ویتسک/نظامیان می‌خوانیم

دکتر: طبیعت فشار می‌آورد، طبیعت فشار می‌آورد، طبیعت! ویتسک، انسان آزاد است. در وجود انسان فردیتِ او به آزادی او گواهی می‌دهد. تو حتی عُرضه نداری جلوی ادرارت را بگیری! (به نشان افسوس سر تکان می‌دهد دست‌ها را پشتش قلاب می‌کند و بالا و پایین می‌رود.) حالا سهم نخود امروزش را خورده است این ویتسک ما یا نه؟ در دنیای علم دارد یک انقلاب روی می‌دهد. آزمایش‌های من در عالم علم غوغایی به پا می‌کند. اوره، با ترکیب ده درصد اسیداوریک، آمونیاک، هیدروکلریک! این ویتسک ما قرار نیست یک نوبت دیگر ادرار کند؟ حضرتش برود بیرون یک امتحان کند، ببینیم.

ویتسک: آقای دکتر ندارم.

دکتر: (با تأکیدی خشم‌آلود) اما داری که پای دیوار بپاشی! من سیاهه‌اش را روی کاغذ آورده‌ام. هم قرارمان، هم مزد گرفته‌ات را. توی دستم است الان. دیدم، با جفت چشم‌های خودم دیدم. درست وقتی که دماغم را از پنجره بیرون کرده بودم تا تأثیر آفتاب را بر عطسه امتحان کنم، تو داشتی به دیوار می‌شاشیدی. (عصبانی به سراغش می‌رود.) نه! ویتسک، من عصبانی نمی‌شوم. عصبانیت سالم نیست. اصلا واکنشی غیرعلمی است. من خونسردم، کاملا خونسرد. نبضم میزان است و همان شصت‌تا می‌زند، و در نهایت آرامش با تو حرف می‌زنم. پناه بر خدا، کی می‌آید از دست آدمیزاد عصبانی بشود، از دست آدم! باز اگر آمیب بود، یک موجود تک‌یاخته، شاید. با‌این‌حال نباید پای دیوار مثانه‌ات را خالی می‌کردی...

ویتسک: آخر آقای دکتر، ملاحظه کنید، بعضی وقت‌ها آدم یک خصوصیتی دارد، یک ساختاری، آخر قضیۀ طبیعت است. آدم طبیعتش فرق می‌کند، ملاحظه کنید طبیعت آدم (انگاری به خاطرش آمده باشد، بشکن می‌زند.) مثل این است که، چطوری بگویم، مثل این است که...

فهرست مطالب کتاب

مجموعه نمایشنامه‌های بیدگل
وُیتْسِک: گئورگ بوشنر
یادداشت مترجم و سخنی از فریدریش دورنمات
دربارۀ ساختار نمایشنامه
دربارۀ زبان نمایشنامه
ویتسک: تراژدی در 29 صحنه
شخصیت‌ها
پی‌نوشت، شرح صحنه‌به‌صحنۀ نمایشنامه
نظامیان: یاکوب لنس
یادداشت مترجم
1. دیرآمدگان نهضت روشنگری
2. شرحی بر زندگی و آثار یاکوب لِنس
3. پژواک سخن لنس در آثار آیندگان
4. زمینهٔ اجتماعی ‌ هنری نمایشنامهٔ نظامیان
نظامیان
شخصیت‌ها
پی‌نوشت، شرح صحنه‌به‌صحنۀ نمایشنامه