معرفی و دانلود کتاب پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته

معرفی کتاب پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته

کتاب پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته نوشته‌ی کن کیزی، داستان معروف و به یاد ماندنی دیوانه خانه‌ای است که در آن خودکامه‌ای در لباس سوپر استار با استفاده از ضعف‌های باوری و عاطفی بیماران و پزشکان بر آنان حکمرانی می‌کند.

کن کیزی (Ken Kesey) داستان را از زبان بیمار روانی دورگه‌ای قوی هیکل اما بی‌جربزه به اسم «چیف برامدون» روایت می‌کند. برامدون به دلیل اینکه خودش را به کری و لالی زده‌ می‌تواند به رازهای بین کارکنان آسایشگاه پی ببرد. همچنین او از قدیمی‌ترین بیماران روانی آسایشگاه‌ محسوب می‌شود و با وجود سابقه ورزشکاری، بعد از شرکت در جنگ جهانی دوم به بیماری روانی دچار شده‌ است.

این آسایشگاه روانی در ظاهر زیر نظر یک دکتر روانشناس اداره می‌شود اما قدرت حقیقی در دستان پرستاری به نام رچد مشهور به پرستار بزرگ است که با انضباطی بسیار خشک و سخت و با رنج دادن بیماران و کارکنان و شرمسار کردن آن‌ها در برابر دیگران، همه چیز را تحت اختیار خود دارد.

قهرمان اصلی رمان پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته (One flew over the cuckoo's nest)، یک زندانی عادی به نام «رندال مک مورفی» از کهنه سربازهای جنگ کره است که به دلیل همخوابگی با دختری جوان‌تر از سن قانونی، محکوم به زندان شده‌ اما برای فرار از کار اجباری در زندان معمولی تمارض به دیوانگی کرده‌ است تا بتواند دوران سهلی را در آسایشگاه روانی بگذراند. مردی که جامعه نتوانسته او را فرمانبردار و سر به راه کند در برابر پرستار بزرگ قد علم می‌کند تا قدرت او را در سراشیب زوال بیافکند.

مجله تایم این رمان پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته را جزو 100 رمان برتر انگلیسی زبان بین سال‌های 1923 و 2005 معرفی نموده است. این رمان دست کم در ایران، البته به ناحق، با نسخه‌ی سینمایی‌اش که به دیوانه از قفس پرید ترجمه شده می‌شناسیم. البته تفاوت‌های نسخه‌ی سینمایی با اصل رمان پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته و ناتوانی‌های زبان تصویر در بیان اثر ادبی بر کسی پوشیده نیست، هر چند می‌توان در مواردی اقتباس‌های آزاد را از این قاعده مستثنی دانست. با این حال، از آنجایی که نسخه‌ی سینمایی این رمان با بازی خیره‌کننده‌ی جک نیکلسون شهرتی فراگیر دارد، اشاره نکردن به ویژگی‌های بنیادین این اثر، که در نسخه‌ی سینمایی از آن‌ها چشم‌پوشی شده، اجحافی در حق این رمان است.

این ویژگی‌ها به دو دسته‌ی صوری و محتوایی تقسیم می‌شود. چشم‌پوشی از ویژگی‌های صوری برای نسخه‌ی سینمایی گریزناپذیر است، از سوی دیگر ویژگی‌های محتوایی این رمان اساساً نمی‌تواند بازنمودی در فیلمی هالیوودی داشته باشد و از این رو به‌ عمد از قلم افتاده است.

تمایز رمان حاضر با نسخه‌ی سینمایی‌اش شیوه‌ی روایت داستان است. در حالی که فیلم از منظر یک دانای کل تصویر می‌شود، راوی رمان یکی از شخصیت‌های آن است که سرخ‌پوستی است دورگه با زبانی پیچیده. او به تأثیر از داروهای روان‌ درمانی، در خلال روایت موقعیت‌ها، از پس لایه‌های عمیق ذهنش خاطراتی را بازگو می‌کند، خاطراتی که در زندگی‌ گذشته‌اش آمریکا ریشه دارد. اما از لحاظ محتوایی این اثر بر پایه‌ی ضدیت با نظام سرمایه‌داری، زندگی ماشینی و ساختار نظام‌مند غیر انسانی استوار است که می‌توان گفت در فیلم هیچ اثری از آن نیست. در پایان لازم به ذکر است که با توجه به مطالب گفته شده فیلم دیوانه از قفس پرید تا حدود بسیار زیادی از رمان مستقل است و گویی خواننده‌ی رمان که از قضا پیش‌تر فیلم را نیز دیده، با اثری متفاوت رو به‌ روست.

در بخشی از کتاب پرواز بر فراز آشیانه‌ی فاخته می‌خوانیم:

به آنچه بعد از آن اتفاق افتاد خوب فکر کرده‌ام و دوباره به این فکر کردم که اگر آقای تورکل طبق نقشه مک‌مورفی و دو دختر را بیدار می‌کرد و از بخش فراری می‌داد، چنین می‌شد و چنان می‌شد. پرستار ممکن بود، فقط با دیدن چهره‌ی بیلی، تا حدودی حدس بزند که چه اتفاقی افتاده است و چه مک‌مورفی این اطراف بود یا نبود پرستار کار خودش را می‌کرد. و بیلی هم کار خودش را می‌کرد و مک‌مورفی هم از جریان باخبر می‌شد و برمی‌گشت.

مک‌مورفی برمی‌گشت به بیمارستان، چون دیگر نمی‌توانست بیرون بیمارستان بنشیند و در کارسون‌سیتی یا رنو یا جاهای دیگر پوکر بازی کند و بگذارد پرستار درست جلوی چشم او آخرین حرکتش را انجام دهد و بازی را تمام کند. انگار مک‌مورفی امضا داده بود تا بازی را به آخر برساند و هیچ راه فراری هم از این قرارداد نداشت.

به‌محض این‌که از تختخواب‌های‌مان بیرون آمدیم و دور بخش حلقه زدیم، جریانی که در بخش پیش آمده بود زمزه‌کنان در کل بخش پخش شد. یکی از کسانی که دیشب در جمع ما نبود پرسید: «اونا چی داشتن؟» «یه نشمه؟ توی خوابگاه؟ خدای من!» دیگران به او گفتند که نه‌تنها نشمه که نوشیدنی هم بوده است. مک‌مورفی قصد داشت پیش از آن‌که کارکنان شیفت صبح بیایند، دختر را بیرون بفرستد، ولی از خواب بیدار نشده بود. «این چه حرف چرتیه داری به ما می‌گی؟» هیچ حرف چرتی در کار نیست، من خودم آن جا بودم.