معرفی و دانلود کتاب شوری در سر

معرفی کتاب شوری در سر

اورهان پاموک در کتاب شوری در سر، به حاشیه‌نشین‌های استانبول می‌پردازد که از روستاهای خاک گرفته‌ی شرق آناتولی در دهه‌ی پنجاه و پس از آن به استانبول رفتند و محله‌هایشان را به وجود آوردند.

اورهان پاموک (Orhan Pamuk) در رمان حیرت‌آور شوری در سر (A Strangeness in My Mind) تاریخی مملو از کودتاها، درگیری‌های خونین میان ارتش و کردها، از بین رفتن بافت دوران عثمانی، عوض‌ شدن سلیقه‌ی مردم و... را به گونه‌ای روایت می‌کند که در این حجم اتفاق‌های عجیب گم می‌شوید.

مولود شخصیت اصلی این رمان، سال‌ها در استانبول دست فروشی کرده و شاهد تاریخ پرفراز و نشیب این شهر بوده است. داستان پر از شخصیت‌های گوناگون از قبیل کارگران فصلی، ماست فروش‌ها، چپ‌های اسلحه به دست، ناسیونالیست‌های خشن ترک، اسلام‌گراها، مأموران رشوه‌گیر دولت، تازه به دوران رسیده‌ها، گانگسترهای بساز و بفروش و غیره است.

نویسنده در این سمفونی با شکوه، قهرمان تنهایش را روی تپه‌های دوردست قرار می‌دهد تا به نورهای استانبول بنگرد و شهری را روایت کند که ناگهان گسترده و متراکم گشت. او بدون شک تاریخ غیر رسمی ترک‌هایی را شرح می‌دهد که سرنوشتشان با استانبول درآمیخته است. او در تمام آثار خود تاکنون به رابطه‌ی متناقض و همیشگی انسانش با دوره‌های مختلف سیاسی و اجتماعی ترکیه اشاره کرده و عملاً سیر تحولات را چنان به وجود آورده است که این انسان ناچار به مشاهده‌ی تاریخ باشد.

پاموک در این اثر به حاشیه نششین‌هایی می‌پردازد که بخش‌های جدیدی را به استانبول افزودند. در سال‌های دهه‌ی پنجاه و شصت میلادی موج مهاجرت به شهر استانبول شتاب چشمگیری داشت. اصلاحات آتاتورک هر چند سبب شکوفایی نسبی شهرهای بزرگ ترکیه از جمله استانبول بود اما شرق ترکیه چندان تحت تاثیر قرار نگرفت. در واقع سیر ماجراهای تاریخی در ترکیه‌ی پنجاه سال قبل چنان متنوع و متناقض بوده که نویسنده توانسته با اشاره به هر یک از آن‌ها و قرار دادن شخصیت‌های خود در مسیرشان این تحول را به تصویر بکشد.

قهرمان کتاب به هیچ عنوان با هیچ یک از این جریان‌ها مستقیم برخورد نمی‌کند ولی حضورشان را متوجه می‌شود. تغییر شکل پیاده‌روها، به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه و امکاناتی که به این حاشیه‌نشین‌ها داده می‌شود، کودتای خونین آغاز دهه‌ی هشتاد، نوسازی شتاب گرفته‌ی نیمه‌ی دوم دهه‌ی نود و... هر کدام یکی از بخش‌های این روایت به شمار می‌روند. در نهایت، قهرمان همچنان استانبول می‌باشد.

این کتاب تاریخ افرادی است که به استانبول و تاریخش ملحق شدند. مدلی از ترکیه‌ی پرتلاطم که در کش و قوس کودتاها، تعصب‌ها، فقر و ثروت‌ها و تنوع خاص قومیتی و مذهبی و عقیدتی‌اش زنده مانده است. نویسنده به این کل متراکم و ناهمگون می‌اندیشد و مدام بیان می‌کند که آیا استانبول رستگار می‌شود؟ پاسخ به این پرسش در دل متن و انسان پاموک پنهان شده است.

در بخشی از کتاب شوری در سر می‌خوانیم:

مولود، در ده‌ها هزارباری که به خانه‌ای در استانبول پا گذاشته و در آشپزخانه‌ای ماست یا بزا می‌فروخت، از زنان خانه‌دار، خاله‌ها، عمه‌ها، کودکان، پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها، بازنشسته‌ها، پیشخدمت‌ها، فرزندخوانده‌ها، یتیم‌ها،... می‌شنید که به پدرش می‌گفتند «خوش اومدی آق مصطفا، نیم‌کیلو ماست تو این کاسه بریز برا ما، دستت درد نکنه.» «به به! آقا مصطفا، خیلی وقته چشم به راه شما موندیم، امسال خیلی تو ده بودین، نه؟» «ماست فروش! ماستت که ترش نیست، نه؟ ترازوت درست کار می‌کنه دیگه، آره؟» «این جوون خوش‌تیپ دیگه کیه آقا مصطفا؟ نگو که پسرته! ماشاالله، ماشاالله.»

«ای بابا! خیلی می‌بخشی عمو، اشتباه شده، بچه‌ها از بقالی سر محل خریده بودن، نگاه! اون هم کاسه به این بزرگی.» «کسی تو خونه نیست، پولش رو بنویس به حساب‌مون.» «آقا مصطفا بچه‌های ما دوست ندارن، از سرشیرش اصلاً نذار واسه ما.» «آقا مصطفا می‌خوای این دختر خوشگلو بدم به پسر خوش تیپت فامیل شیم؟!» «ماست فروش، کجا موندی پس؟ همه‌ش دو طبقه‌ست‌ ها!» «ماست فروش، تو این بشقابه هم می‌شه یا یه کاسه بیارم برات؟» «گرون شده؟» «مدیر ساختمون گفته که دست فروشا حق ندارن از آسانسور استفاده کنن، می‌فهمی؟»

«آقا مصطفا شما خودتون این همه ماست رو از کجا می‌گیرین؟» «آقا مصطفا داری می‌ری در خونه رو محکم ببند، این سرایدار ما باز معلوم نیست کدوم گوری رفته.» «ببین آقا مصطفا، این درست نیست، درست نیست این بچه رو تو این سن و سال کوچه به کوچه دنبال خودت بکشونی، این الان باید مدرسه باشه، درس بخونه، به خدا اگه نفرستیش مدرسه دیگه ازت ماست نمی‌خرم.» «ماست فروش، هر دو روز یه بار نیم‌کیلو ماست با این جوون بفرست بالا برا عیال ما، حله؟» «نترس عمو، نترس، این سگا از اون سگا نیستن، ببین، می‌خواد باهات بازی کنه، نگاه.» «آقا مصطفا می‌خوای یه دقیقه بشین یه چایی بخور. خانم بچه‌ها نیستن. یه خرده پلو خورشت هم هست‌ها، می‌خوای براتون گرمش کنم؟»

فهرست مطالب کتاب

درباره‌ی نویسنده
همه‌ی راه‌ها به استانبول ختم می‌شود
قسمت اول
مولود و رایحه
قسمت دوم
بیست و پنج سال تمام هر شب زمستان
قسمت سوم
فصل اول: مولود در روستا
فصل دوم: خانه
فصل سوم: آنان که به زور بر زمین‌های خالی خانه می‌سازند
فصل چهارم: دست‌فروشی مولود
فصل پنجم: مدرسه‌ی راهنمایی آتاترک
فصل ششم: دوره‌ی راهنمایی و سیاست
فصل هفتم: سینمای الیازار
فصل هشتم: بلندای مسجد محله‌ی توت‌تپه
فصل نهم: نریمان
فصل دهم: نتایج نصب آگهی‌های ترویج کمونیسم روی دیوار مسجد محل
فصل یازدهم: جنگ توت‌تپه کول‌تپه
فصل دوازدهم: خواستگاری
فصل سیزدهم: سبیل مولود
فصل چهاردهم: مولود عاشق می‌شود
فصل پانزدهم: مولود از خانه‌ی پدری جدا می‌شود
فصل شانزدهم: یک نامه‌ی عاشقانه چگونه نوشته می‌شود؟
فصل هفدهم: خدمت سربازی مولود
فصل هجدهم: کودتای نظامی
فصل نوزدهم: مولود و رایحه
قسمت چهارم
فصل اول: ازدواج مولود و رایحه
فصل دوم: بستنی‌فروشی مولود
فصل سوم: عروسی مولود و رایحه
فصل چهارم: نخودپلو
فصل پنجم: مولود پدر می‌شود
فصل ششم: فرار سمیعه
فصل هفتم: دختر دوم
فصل هشتم: کاپیتالیسم و سنت
فصل نهم: محله‌ی غازی عثمان‌پاشا
فصل دهم: غبار را از شهر پاک کردن
فصل یازدهم: دخترانی که از خواستگاری بیزار بودند
فصل دوازدهم: در محله‌ی تارلاباشی
فصل سیزدهم: سلیمان جنجال به پا می‌کند
فصل چهاردهم: مولود در کنجی دیگر
فصل پانزدهم: حضرت آقا
فصل شانزدهم: ساندویچی بین‌بوم
فصل هفدهم: توطئه‌ی کارکنان
فصل هجدهم: روزهای آخر اشتغال در ساندویچی بین‌بوم
قسمت پنجم
فصل اول: بزافروشی باجناق‌ها
فصل دوم: با دو زن در یک مغازه‌ی کوچک
فصل سوم: عشق برقی فرهاد
فصل چهارم: بچه‌ها معصوم هستند و مقدس
فصل پنجم: مولود متصدی پارکینگ
فصل ششم: پس از رایحه
فصل هفتم: حافظه‌ی اداره‌ی برق شهری
فصل هشتم: مولود در محله‌های دوردست
فصل نهم: هزیمت پاویون گونش
فصل دهم: مولود در کلانتری
فصل یازدهم: نیت دل و نیت زبان
فصل دوازدهم: فرار فائزه
فصل سیزدهم: تنهایی مولود
فصل چهاردهم: محله‌های تازه، آشنایان قدیم
فصل پانزدهم: مولود و سمیعه
فصل شانزدهم: خانه
قسمت ششم
یک آپارتمان دوازده‌طبقه
قسمت هفتم
شکل و شمایل یک شهر
گاه‌نگاری