معرفی و دانلود کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه گویی

معرفی کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه گویی

شخصیت ما تأثیرپذیرفته از قصه‌هایی است که در کودکی آن‌ها را شنیده‌ایم، بااین‌حال نمی‌دانیم چه عواملی موجب می‌شوند یک قصه بر دل بنشیند و دیگری نه. کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه گویی مجموعه‌ای از مقالات درباره‌ی تفاوت قصه‌گویی نو با کهن، مؤلفه‌های قصه‌ی ماندگار و راه‌های تقویت قصه‌گویی و... است که به کوشش سید علی کاشفی خوانساری گردآوری شده‌اند.

درباره‌ی کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه‌ گویی

هر آدمی یک قصه‌ای دارد. برخی از افراد می‌توانند ماجرای خود یا فرد دیگری را به قصه تبدیل کنند، برخی هم از چنین توانمندی محرومند. می‌خواهیم به‌ سراغ نخستین فرد یا افرادی برویم که دریافتند توانایی نظم‌بخشی به یک روایت را دارند و می‌توانند حوادث اطراف خود را به‌گونه‌ای اثرگذار بازگو کنند؛ شاید نتوانیم دقیق بگوییم نخستین اشخاصی که قصه‌گویی را آغاز کردند چه کسانی بودند و ما ادبیات غنی زمان خود را مدیون چه گروهی هستیم؛ اما با پژوهش‌هایی که انجام شده می‌توانیم به این موضوع پی ببریم که روند «قصه‌گویی» از کجا و به چه دلایلی آغاز شده و چطور به بالندگی رسیده است. کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه‌ گویی مجموعه‌ای از مقالات گردآوری شده به‌ کوشش سید علی کاشفی خوانساری است که سعی دارد خوانندگان خود را با انواع قصه و شیوه‌های مختلف قصه‌گویی و قصه‌پردازی آشنا کند.

کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه‌ گویی، از همان فصل‌های ابتدایی اعتراف می‌کند که نمی‌توانیم نخستین قصه‌ی دنیا را پیدا کنیم؛ زیرا نخستین داستان‌ها ریشه‌ی شفاهی دارند. به جای آن می‌توان برای یک اثر هنری ماندگار و ارزشمند مؤلفه‌های گوناگونی را معرفی کرد؛ کاری که علی خانجانی در مقاله‌ی بیان هنرمندانه انجام می‌دهد. مؤلفه‌هایی همچون پاسخ‌گویی مناسب به حس زیبایی‌شناسی مخاطب؛ قابلیت قصه برای بروز خلاقیت قصه‌گو؛ سازگاری پیام قصه با ارزش‌های اجتماعی و...

از نقالی تا قصه‌درمانی

سید علی کاشفی خوانساری در مقاله‌ی قصه گویی پست‌مدرن چیست؟ عنوان می‌کند که عصرِ مدرن، قصه‌گویی را از ساحت فرهنگی به ساحتی تقلیل داد که برای قصه کارکرد اطلاع‌رسانی، سرگرمی و آموزش در نظر می‌گرفت. اما از اواخر قرن بیستم و با آغاز قرن بیست و یکم و عمومیت یافتن جلوه‌های تفکر و هنر پست‌مدرن در فرهنگ و جوامعِ انسانی، قصه مجال و حیاتی دوباره یافت و مجدداً به هنری عمومی، پیشرو و پُرطرف‌دار بدل شد

مقاله‌ی «ابزار در قصه‌گویی مدرن» یکی از مقالات کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه‌ گویی به تفاوت‌های قصه‌گویی نو و قصه‌گویی کهن می‌پردازد. اعظم ایزدی در این مقاله ذکر می‌کند که در قصه‌گویی با شیوه‌ی کهن، لحن (لحن نقالی) و مکان (مثلاً قهوه‌خانه) اهمیت زیادی برای مخاطبان داشت و هدف اصلی از روایت، سرگرم کردن مخاطبان بود؛ اما در قصه‌گویی با شیوه‌ی نوین بار آموزشی و تربیتی قصه در اولویت است. چنانچه مبحثی تحت عنوان قصه درمانی پدید آمد.

کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه‌ گویی گردآوری شده توسط سید علی کاشفی خوانساری به ما کمک می‌کند تا نگاهی جامع و علمی به پدیده‌ی «قصه» داشته باشیم و عمق و اعتلای آن را به‌خوبی دربیابیم. این کتاب در انتشارات نشر چشمه منتشر شده است.

کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه‌گویی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای دانشجویان و فارغ‌التحصیلان رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی، به‌طور ویژه برای دانشجویان و دانش‌آموختگان رشته‌ی ادبیات عامیانه، کاربردی و مفید است. به‌طورکلی هر کسی که علاقه دارد درمورد تاریخچه‌ی قصه‌گویی اطلاعات مفیدی به دست آورد، مخاطب کتاب حاضر محسوب می‌شود.

در بخشی از کتاب شهرزاد: گاهنامه‌ی مطالعات قصه گویی می‌خوانیم

در حدود پانزده سال پیش، روشن رحمانی، فولکلوریست تاجیک، ارزیابی مقایسه‌ای باارزش و پژوهشی در زمینه‌ی روایت‌های عامیانه به زبان فارسی منتشر کرد که در آن به بحث در مورد تاریخچه‌ی این مجموعه، آثار منتشرشده و بررسی داستان‌ها در ایران، تاجیکستان و افغانستان پرداخت. (1380) اما سنت روایات عامیانه‌ی فارسی نه به کشور ایران محدود است و نه به جهان فارسی‌زبان که بخش‌های بزرگی از آسیای میانه و جنوبی را شامل می‌شود. با سهیم شدن در پایگاه اینترنتی جهانی مرتبط با سنت اهمیت کامل روایت‌های عامیانه‌ی فارسی آشکار خواهد شد، یعنی زمانی که جایگاه نسبی آن‌ها در سنتی بین‌المللی به درستی تصدیق شود. زمانی وسعت مطالعات اخیر همانند منابع هزار و یک روز (قصه‌های ایرانی) فرانسوا پتیس دلاکروا مشخص خواهد شد برای این‌که بدانیم تا چه میزان در ایجاد آگاهی در این زمینه دخیل بوده‌اند. اثر پتیس دلاکروا که در ابتدای قرن هجدهم در رقابت با هزار و یک شبِ آنتوان گالان منتشر شد سرانجام در مجموعه‌ی داستان‌های فارسیِ قرن‌سیزدهمی مورداستفاده قرار گرفت. (عسگری، 2018) این اثر بازتولیدی از نمونه‌های داستانی بی‌شماری در طول قرن‌ها بود که در سنت شفاهی جهان فارسی‌زبان تا به‌امروز موردتوجه و محبوب بوده‌اند. با توجه به پیشینه‌ی تاریخیِ آن، این مجموعه منبع اصلی برای مطالعه‌ی تأثیر داستان‌هایی با منشأ فارسی در سطح بین‌المللی است.

زمینه‌ی مطالعاتی که امیدوارم از تحولات آینده نیز بهره‌مند شود مطالعه‌ی متنی داستان‌های عامیانه‌ی فارسی است. تنها مطالعه‌ی جامع مردم‌نگاریِ داستان‌های عامیانه‌ی فارسی (در شمال ایران) اثری است که محققی ایرانی به نام علیرضا حسن‌زاده نوشته است. از اریکا فریدل (139۵)، فولکلوریست اتریشی، که برای سال‌ها به بررسی فرهنگ عامه در منطقه‌ی سی‌سخت در استان کهگیلویه و بویراحمد پرداخت، دو کتاب منتشر شد که جنبه‌های متنیِ داستان‌های عامیانه‌ی فارسی و روایت در آن‌ها را گزارش کرده است. (2007 و 201۴) مطالعات مارگارت میلز، فولکلوریست امریکایی، در زمینه‌ی داستان‌های عامیانه‌ی فارسی (دری) در افغانستان، (1991 و 1990) گرچه تا حدودی قدیمی است، از جنبه‌های عملکردِ متنیْ بسیار مؤثر است.

فهرست مطالب کتاب

پیش‌گفتار
سرآغاز
رؤیای زیبا
معرفی نویسندگان و مترجمان مقالات
یک: پیشینه‌ی قصه گویی
قدمت قصه / محمدکاظم اخوان
قصه گویی در گذر تاریخ / مرتضی خاکسار بختیاری
جذبه‌ی پنهان قصه‌ها / محمود برآبادی
داستان از چه قرار است؟ / مهدی آرایی
حکایت ازوپی / داوود خزایی
دو: شیوه‌های قصه گویی
دستمایه‌های قصه گویی / مجتبی رحماندوست
حکایت راویان شیرین‌گفتار / علی‌اصغر ارجی
بیان هنرمندانه / علی خانجانی
الگوهای قصه گویی در ادبیات کلاسیک ایران‌ / مو هونگ یان
گوناگونی، پایایی و شکل‌گیری معنا / اولریش مارزُلف
سه: قصه گویی و هنرهای دیگر
داستان و معماری، نگاهی به سازه‌ی هفت گنبد نظامی / رامین اردلان
قصه گویی و نمایش خلاق / منوچهر اکبرلو
چهار: قصه گویی در دوره‌ی مدرن
قصه گویی پست مدرن چیست؟ / سیدعلی کاشفی خوانساری
شمایل گوسان در عصر دیجیتال / سولماز نراقی
ابزار در قصه گویی مدرن / اعظم ایزدی
پنج: قصه‌های بومی
قصه در چابهار / عبدالحکیم بهار
‌یپیشینه قصه گویی در کرمانشاه / منصور یاقوتی
تحلیلی کوتاه بر داستان‌های دده قورقود، غورغوت آتا / عبدالرحمان اونق
زنان مسلمان صدای یک قصه‌گو را می‌شوند / باربارا کراست
قصه و قصه گویی و قصه‌گویان تخاری / محبوب‌الله عالمی
معیارهایی برای اصالت قصه‌های فولکلوریک بوشهر / سیدقاسم یاحسینی
ادبیات شفاهی بوسنی و هرزگوین / سعید عابدپور
بازتاب فانتزی در قصه‌های مردم فارس / سمیه آورند، راضیه احمدی
شش: قصه‌های دینی
بایدهای قصه گویی براساس داستان یوسف پیامبر (ع) در قرآن / الهام زارع
قصه گویی: کِهانت، کُدیه یا کارزار / سیدعلی کاشفی خوانساری
هفت: کارکرد آموزشی قصهگویی
درو دیوار قصه گویند! ‌ / قدمعلی سرامی
بررسی عملکرد تحصیلی اعضای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان فارس با توجه به برنامه‌ی درسی قصه گویی و نمایش خلاق / زهرا افتخاری
تأثیر قصه گویی بر پیشرفت سوادِ خواندن دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی / اعظم ایزدی، سمیه آورند، راضیه احمدی
هشت: کارکرد تربیتی قصه گویی
قصه گویی و انتقال تجربه‌ی زیسته به کودکان / مجتبی دانشور
کاربرد قصه و افسانه در بازسازی شناختی و تربیت اجتماعی، عاطفی و اخلاقی کودکان / ناهید (پروین) رئوفی
بررسی شگردهای ساختاری مؤثر در رشد شناختی کودک در قصه‌ها / محمد گودرزی دهریزی
نه: کارکرد درمانی قصه گویی
قصه گویی، کارکردها و کاربردها / سندی مؤمنی
قصه گویی دوزبانه برای کودکان / مهرنوش تنهایی
قصه گویی و درمان اختلال‌های گفتاری به‌ویژه لکنت در کودکان / صفورا سلمانیان
ده: قصه‌پژوهی
پژوهش‌میدانی، پشتوانه‌ای برای کار نظری / محمد جعفری قنواتی
نیازی همیشگی / سپیده خلیلی
مفهومی دیگر از قصه / مسلم قاسمی
قصه‌های عامیانه، میراث کهن ملی‌ / حسن ذوالفقاری
جان پناه زن بی‌پناه / هانا مهر
ماهیت قصه و نقد ساختار آن / سونیا بهرو بنمار
تطور افسانه‌ها و حیات آن‌ها / مریم جلالی
بررسی روایت‌های شفاهی در ایران ارزیابی فعالیت و گرایش‌های اخیر / اولریش مارزُلف
معانی اسطورهای در افسانه‌ی قصه‌های عامیانه و رمانس‌ها «دُندون فولاد» / علی‌اصغر ارجی
بررسی عناصر مشترک روایی در قصه‌های عامیانه و رمانس‌ها با منظومه‌های عاشقان‌هی همای و همایون و گل و نوروز خواجوی کرمانی / فهیمه سازمند
بررسی بازتاب اسطوره‌ی آفرینش در هزار و یک شب / محمود رضایی دشت‌ارژنه، شراره تاجمیر ریاحی
خوانش خرد در 42 قصه‌ی کودکانه براساس نظریه‌ی بینامتنیت رولان بارت / شهرزاد رادمنش
ترجمه و تحقیق ادبیات داستانی معاصر ایران در چین /لی یان جون
داستان‌های فراموش‌شده‌ی برادران گریم / جک زایپس
یازده: رویدادها و نهادهای مهم قصه گویی
پیام روز جهانی قصه گویی 2020 میراثی گرانبها! چگونه قصه‌ها آدم‌ها را به هم نزدیک می‌کنند / آشا بالاک‌ریشنان
معرفی انجمن بین‌المللی قصه‌گویان / مدیحه عدالت‌یار