معرفی و دانلود کتاب دفترچه یادداشت

معرفی کتاب دفترچه یادداشت

کتاب دفترچه یادداشت، اثر ژوزه ساراماگو، به نوعی یک کتاب «جمهور» است. گونه‌ای «آرمان شهرِ مدرن» که به همه‌چیز می‌پردازد. اِشراف بر تجربه‌های کلان خود پیرامون عمده‌ی موضوعات ریز و درشت جهان، همه‌چیز را در حدّ همه‌چیز فرو می‌کاهد. فرو می‌کاهد و جهانی تازه می‌آفریند.

ساراماگو با رمان‌هایش جهانی‌ به‌وجود می‌آورد مانند: بلم سنگی، همه‌ی نام‌ها، مرد تکثیر شده، انجیل به روایت عیسی مسیح، کوری و... او به خلق «جهان شهر» دست می‌یازد. ساراماگو در کتاب دفترچه یادداشت به همه چیز می‌پردازد. تاریخ، حکومت‌ها، مردم، شاعران و نویسندگان، سیاستمداران، بیمارهایِ نو‌پدید، مرگ‌...

مقدمه‌ای که ساراماگو برای نوشتن این کتاب آماده کرده است: از فوریه 1993 که من و «پیلار» در شهر «لانزاروته» ساکن شدیم، در حالی‌که هنوز خانه لیسبون‌مان را داشتیم. خواهر و خواهر شوهرم، ماریا و خاویر، که به همراه لوئیس و خوآنجو، سال‌ها در آن‌جا زندگی می‌کردند، اخیراً نزد من آمدند و دفترچه‌ای به من دادند تا در آن به ثبت وقایع روزانه‌ام در جزایر قناری بپردازم. آن‌ها شرطی برای من گذاشتند: که می‌باید هراز چند گاهی از آن‌ها یادی می‌کردم.

من هیچ‌گاه چیزی در آن دفترچه ننوشتم، اما بدون هیچ پیش شرطی، این هدیه جای سپاس داشت، چون «یادداشت‌های لانزاروته» متولد شد و به مدت پنج سالی طول کشید. امروز من خودم را بدون هیچ توقعی در چنین موقعیت مشابهی می‌بینم. هرچند این بار پیلار، سرجیو و خاویر نیرو محرکه من‌اند، که از وبلاگم مواظبت می‌کنند. آن‌ها به من گفتند فضای «وبلاگی» در اختیارم می‌گذارند و این‌که من باید گزارش‌ها، بازتاب‌ها، عقاید ساده‌ای راجع‌به این و آن، در کوتاه ترین شکل ممکن که برایم پیش آمده در آن بنویسم. بیشتر از هرگونه نظمی که غالباً از من سر می‌زند، پاسخ مثبت دادم، در واقع می‌خواستم که این کار را بکنم. به شرایطی که این دفترچه همان جهد و تلاشی را مطالبه نکند که من وادار شوم خودم را در مقایسه با دیگران نشان دهم. برای این‌که بدانید چه چیزی مایه ارزشمندی است می‌توانید روی من حساب کنید...

«جمهورِ» افلاطون اگرچه در پیِ ایجاد شهری با آرمان‌های کامل و مطلق است؛ «یادداشتها» اما یک «ویران شهر» است.

از سر گذراندن تجربه‌ی مرگ، فضای تازه‌تری را در ایجاد تفکرات تازه او پدید آورد. این‌که به‌عنوان رمان‌نویس بزرگ جهان وظایف دیگری را هم برعهده دارد و همین وادارش می‌کند یادداشت‌هایش را بنویسد و به مسایلی بپردازد که تاکنون کمتر با برداشت‌های موسوم و رایج در ذهن‌مان از «یادداشت‌نویسی» نزدیک است. پرداختن به مسئله حس قدرت‌طلبانه اسرائیل و در مقابل دفاع از مردم بی‌دفاع فلسطین، غزه، فسادهای دولتی و اداری در ایتالیا، بریتانیا و فرانسه، حس همدردی با شاعران و نویسندگان، بیماری‌هایی که بواسطه‌ی کسب سودهای کلان از سوی شرکت‌های بزرگ با نام آنفلوآنزای خوکی و دیگر بیمارها رواج می‌یابد و برملا ساختن راز نابودی تدریجی انسان به دست قدرت‌های بزرگ سیاسی و اقتصادی.

ژوزه ساراماگو (Jose Saramago) نخستین نویسنده‌ی پرتغالی‌ست که برنده جایزه نوبل ادبیات شده است. آثار او در زمره برترین‌های جهان قرار دارد. رمان‌های کوری و بینایی از جمله کتاب‌های برتر این نویسنده و مکمل هم هستند. کوری و بینایی هر دو از بیماری معنوی سخن می‌گویند که فهم بشر را از شناخت نادرست واقعیات نشان می‌دهند.

در بخشی از کتاب دفترچه یادداشت (Caderno) می‌خوانیم:

در حیرتم چرا کشوری مثل ایالات متحده، با این همه عظمت در تمامی چیزها، غالباً رؤسای‌جمهوری این‌چنین کوچک دارد. جورج دبلیو بوش شاید کوچکترینِ تمام آن‌هاست. این مرد، با هوش متوسط‌اش، جهالت عمیق، مهارت‌های ارتباطی سر‌در‌گم و سر فرود آوردن مداوم در برابر وسوسه سخت بی‌منطق‌اش، خودش را به وضع گروتسگی یک کابوی نشان داده که وارث جهان شده است و آن را با گله گاوان اشتباه گرفته است. ما نمی‌دانیم واقعاً او چی فکر می‌کند، حتا نمی‌دانیم آیا فکر می‌کند (با حس نجیب واژه)، نمی‌دانیم آیا آدمک مصنوعی است که بد به او برنامه داده شده که دائماً گیج است و پیغام‌ها را عوض می‌کند و به درونش می‌برد.

امّا برای یک‌بار به مرد در زندگی‌اش اعتبار می‌بخشد، یک برنامه در روبات جورج بوش هست، رئیس‌جمهور ایالات متحده، که با کمال هیل کار می‌کند: دروغگویی. او می‌داند دارد دروغ می‌گوید، می‌داند ما می‌دانیم دارد دروغ می‌گوید، ولی دروغ‌گویی اجباری شد، او به دروغ‌گویی ادامه می‌دهد وقتی که عریان‌ترین‌ حقیقت را درست پیش چشمانش دارد حتا پس از آن‌که حقیقت در صورتش منفجر شده است به دروغگویی‌اش ادامه خواهد داد. او دروغ می‌گفت تا با جنگ‌افروزی در عراق موافقت کند. درست وقتی‌که از گذشته توفانی و سوال‌برانگیزش دروغ می‌گفت، و دروغ توی خونش بود. یک دروغگوی بازنشسته، او سر‌آمدِ تمام دیگر دروغگویانی است که دورش جمع شده‌اند، تحسین‌اش کرده‌اند و سال‌ها خدمتش را بجا آوردند.