معرفی و دانلود کتاب ملت‌هایی بدون ملی گرایی

معرفی کتاب ملت‌هایی بدون ملی گرایی

کتاب ملت‌هایی بدون ملی گرایی چهار مقاله از ژولیا کریستوا را در بر می‌گیرد. محوری که این مقاله‌ها را به یکدیگر پیوند می‌دهد، مفهوم بیگانگی است. کریستوا در این جستارها از مفهوم «روح کلیِ» منتسکیو سخن می‌گوید، از «جهان‌بودگی» دفاع می‌کند و در نهایت، با الیزابت بروژه گفت‌وگویی را پیرامون رمان خود، «سامورایی‌ها» شکل می‌دهد.

درباره‌ی کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی

کتابی که پیش روی شماست با نام ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی (Nations without nationalism) در سال 1993، توسط ژولیا کریستوا (Julia Kristeva) ‌ نوشته شده است. کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی چهار مقاله را در بر می‌گیرد. نام مقالات گردآمده عبارت است از: «ملت فردا چگونه ملتی است؟»، «نامه‌ای سرگشاده به آرلم دزیر»، «ملت و کلمه» و «درباره‌ی سامورایی‌ها». آنچه مقالات نامبرده را به یکدیگر پیوند می‌دهد، مفهوم بیگانگی است.

سه جستار از کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی پیش‌تر به زبان فرانسه و در کتابی تحت عنوان «نامه‌ی سرگشاده به آزلم دزیر» به انتشار رسیده بود. مقاله‌ی «نامه‌ی سرگشاده» که مقاله‌ی اصلی کتاب حاضر به شمار می‌آید و گفت‌وگوی مربوط به رمان سامورایی‌ها در ابتدا در نشریه‌ی فیلیپ سولرس منتشر شده بودند. این در حالی است که نخستین مقاله، «ملت فردا چگونه ملتی است؟» مشخصاً برای کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی به انتشار رسیده است.

امروزه همه از رگ و ریشه و تبارشان سخن به میان می‌آورند. بعضی از ریشه‌ی روسی، سلتی، اسلوونیایی، مسلمان، یهودی، آمریکایی و یهودی آن دم می‌زنند و به آن افتخار می‌کنند و برخی دیگر، همچون کرد، روس، صرب، اسلوواک و... به خاطر رگ و ریشه‌شان به عقب رانده و برای آن ملامت می‌شوند. اما چنین اتفاقی دقیقاً به چه دلیل رخ می‌دهد؟ آیا ملی‌گرایی و بازگشت به ریشه‌های دینی و ملی کار صحیحی است؟ در کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی، به‌ویژه در نخستین مقاله‌ی آن به این سؤالات پاسخ داده می‌شود.

ژولیا کریستوا عقیده دارد که امروزه بحران ارزش‌ها و فروپاشی روانی افراد کار را به آنجا رسانده که فرد دیگر نمی‌داند چه کسی است. از این روست که تصمیم می‌گیرد سترگ‌ترین مخرج مشترک، یعنی ریشه‌های ملی و آیین نیاکانش را انتخاب کند و تحت آن پناه بگیرد. به عقیده‌ی نویسنده‌ی این کتاب، کمتر کسی پیدا می‌شود که پناهگاهی نخستین، از جمله ملی‌گرایی را دست‌آویزی برای جبران نابه‌سامانی‌های شخصی‌اش قرار ندهد.

اما راه‌حلِ ژولیا کریستوا برای این مشکل چیست؟ او در کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی بیان می‌کند که برای رفعِ مشکل ملی‌گرایی، لازم است که به مفهوم روح کلی (esprit general) یا روح عمومی منتسکیو رجوع کرد. این نخستین گامی است که می‌توان در مسیر تشکیل جهانی بدون ملی‌گرایی برداشت. منتسکیو از ما می‌خواهد با تلقی جسم اجتماعی به مثابه‌ی سلسله‌ای تضمین‌شده از حقوق فردی آن را ارج دهیم. چیزی که او روح کلی می‌نامدش. روح کلی چیزی نیست جز مستقر ساختن و پذیرفتن بیگانگان در بطن ملت. طبق نظر منتسکیو، چند چیز بر انسان حکومت می‌کند؛ اقلیم، دین، قوانین، اصول حکمت، الگوهای گذشته سنن و آداب و رسوم. در نتیجه‌ی این‌ها روحی کلی شکل می‌گیرد.

بد نیست اشاره کنیم که ژولیا کریستوا خود را نماینده‌ی گرایشی کمیاب و نادر مطرح می‌کند: جهان‌وطنی. او نسبت به همه‌ی جهان، تمام مردمان و همه‌ی ملیت‌ها احساس تعلق می‌کند و خود را پایبند وابستگی‌های قومی نمی‌سازد. به باور ژولیا کریستوا و دیگر جهان‌میهن‌ها، جهان، میهن مشترک همه‌ی انسان‌ها است. او در هر چهار مقاله‌ای که در کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی گردآوری شده، از همین موضع (جهان‌باوری) سخن می‌گوید.

در ادامه، مختصراً به برخی از موضوعات مطرح‌شده در هریک از مقالات ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی پرداخته‌ایم:

- ملت فردا چگونه ملتی است: آیا زنان ملی‌گرا هستند؟ چرا خود را با ریشه‌ها به زحمت بیندازیم؟ در آمریکای امروز چه نوع ملی‌گرایی -قراردادی یا ارگانیک- وجود دارد؟ بشردوستی چگونه با مفهوم ملیت گره می‌خورد؟ دو مفهوم از بیگانگی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟ چرا در فرانسه بیش از هر جای دیگری بیگانه خواهید بود؟ پاسخ به این سؤالات و ده‌ها سؤال دیگر در جستار اول کتاب،‌ ملت فردا چگونه ملتی است؟ قرار دارد.

- نامه‌ای سرگشاده به آرلم دزیر: نامه‌ی ردوبدل‌شده میان ژولیا کریستوا و آرلم دزیر در سال 1990 موضوع مقاله‌ی دوم کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی را تشکیل می‌دهد.

- ملت و کلمه: ژولیا کریستوا ساکن فرانسه بود و به لطف شارل آندره ژوزف ماری دو گل (رئیس‌جمهور فرانسه) شهروند فرانسوی به شمار می‌آمد. نویسنده در سومین جستار کتاب خود به همین موضوع اشاره می‌کند، از وضعیت مهاجران در اروپا سخن می‌گوید و وضعیت بیگانگی را در تاریخ فکری الهیات غرب می‌جوید.

- درباره‌ی سامورایی‌ها: ژولیا کریستوا پیش از انتشار کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی رمانی را تحت عنوان سامورایی‌ها نوشته بود. در آخرین مقاله‌ی کتابِ‌ ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی گفت‌وگوی میان الیزابت بروژه و ژولیا کریستوا را درباره‌ی رمان سامورایی‌ها می‌خوانیم.

کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی را مهرداد پارسا به زبان فارسی برگردانده و انتشارات شوند آن را ذیل کتاب‌های «فلسفه» و «سیاست» خود به انتشار رسانده است. گفتنی است نسخه‌ی صوتی این اثر توسط نشر صوتی واوخوان و به گویندگی بیتا نریمانی تهیه شده است و شما می‌توانید آن را از اپلیکیشن یا وب‌سایت کتابراه تهیه کنید.

درباره‌ی مجموعه‌ی فلسفه‌ی نشر شوند

نشر شوند تاکنون کتاب‌های مختلفی را با موضوع فلسفه ذیل مجموعه‌ای با همین نام به انتشار رسانده است. کتاب‌های منتشرشده در این مجموعه می‌توانند برای طیف وسیعی از مخاطبان مفید واقع شوند؛ چه آن‌هایی که تازه به سراغ فلسفه آمده‌اند و چه افرادی که سال‌هاست در این حوزه مطالعه دارند. آنچه در ادامه مطالعه می‌کنید، نام برخی از مجلدهایی است که در مجموعه‌ی فلسفه‌ی نشر شوند به انتشار رسیده‌اند. این کتاب‌ها عبارتند از:

• چیزها صرفاً هستند (Things merely are) از سایمون کریچلی (Simon Critchley) ترجمه‌ی مهرداد پارسا
• مقدمه‌ای بر فلسفه‌ی هایدگر (Heidegger: A Beginner's Guide) نوشته‌ی مایکل واتز (Michael Watts) ترجمه‌ی مهرداد پارسا
• فلسفه در هفت عبارت (Philosophy in Seven Sentences) به قلم داگلاس گروتوس (Douglas Groothuis) ترجمه‌ی ناصر مؤمنی

کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به آثار فلسفی و سیاسی از این کتاب بهره می‌برند. ژولیا کریستوا در نگارش کتاب ملت‌هایی بدون ملی‌گرایی طیف گسترده‌ای از مخاطبان را مدِّنظر داشته است. او در این کتاب، برای خوانندگانی که متون نظری‌تری از وی را نخوانده‌اند، برخی از موضوعات مطرح‌شده در کتاب‌های پیشین خود را بیان می‌کند.

در بخشی از کتاب ملت‌هایی بدون ملی گرایی می‌خوانیم

دوگل نه پادشاه بود (که بیکار بنشیند: او ملکه‌ی انگلستان را به چالش کشیده بود که «در جایگاهی که خداوند تو را بر آن نشانده، خودت باش خانم!») و نه رئیس احزاب سیاسی (که دائماً بترسد او را گروگان بگیرند)؛ او کار خود را با تعریف دوباره‌ی دامنه‌ی امر سیاسی آغاز می‌کند و آن را در مرز میان امیال ناخودآگاه نسبت به هویت و قدرت (که دین و روان‌شناسی بر سر آن می‌ستیزند) و شرایط (که تابع قوانین، قدرت، دیپلماسی و بی‌گمان اقتصاد است که البته نقطه‌ی قوت او نبود) جا می‌دهد. چنین برداشتی از امر سیاسی، در طول قرن بیستم در ایده‌ی ملت عینیت یافت. دوگل متعهد بود که از طریق قدرت امر نمادین به آن دست یابد: احیای یکسره مسیحیِ تقدم کلمه برای «یکپارچه کردن» عقیده‌ی عمومی («به‌ فراخور رویه‌ام، گمان می‌کنم شایسته است که عقیده‌ی عمومی را وحدت بخشیم»). از زمان درخواست رادیویی 18 ژوئن سال 1940 تا ظاهرسازی‌های واهی در تلویزیون در طول جنگ الجزیره و ازجمله توسل مکرر به رفراندوم، آن‌چه بدیهی بود اعلام قدرت شخصی بود. در عین حال، برای سخن‌سرایی درباره‌ی واقعیتی که با دو جنگ جهانی و استعمار به ظلمت گراییده بود، اشتیاقی به وجود آمد: ملت.

می‌توان گفت که آب ‌و رنگ قرون وسطایی یا رمانتیک ایده‌ی ملت با دوگل به اوج خود رسید: آمیزه‌ای از عشق و ایمان («گمان نمی‌کنم هیچ عشق انسانی‌ای فداکاری‌هایی بیشتر و انعطاف‌پذیرتر را سبب شده باشد»)، و او به جان فاستر دالسِ حیرت‌زده گفته بود که این آمیزه مهم‌تر از جدالِ ایدئولوژیکی است که جهان آزاد و کمونیسم را در برابر هم قرار می‌دهد. و دوباره می‌گوید، «جهان غربی وجود نخواهد داشت»، در حالی که اگر بحث بر سر ملت‌ها باشد درباره‌ی وجودشان تردیدی وجود ندارد... او با آغازیدن از این‌جا، از امپراتوری فرانسه ‌استعمارزدایی کرده و پیشروی خود را از آتلانتیک تا کوه‌های اورال و تا خود پکن ادامه می‌دهد. مثل روز روشن است که امروزه برداشت دوگل از ملت رواج یافته و به‌سادگی نابود نمی‌شود. در واقع، زمان آن رسیده که آن را با مقتضیات الحاق و یکپارچگی در درون و بیرون مرزهایش ترکیب کنیم. چه کسی قادر است چنین کاری را تقبل کند و بیش از آن‌که ملت را نقض کند آن را از خودش فراتر برد؟ مسئله این است: پاسخ آن مستلزم وجود دوگلی است که منتسکیو را بازخوانی کرده باشد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه/ لئون اس. رودیِز
1. ملت فردا چگونه ملتی است؟
2. نامه‌ای سرگشاده به آرلم دزیر
3. ملت و کلمه
4. درباره‌ی سامورایی‌ها: گفتگوی الیزابت بلورژه با ژولیا کریستوا
یادداشت‌ها
نمایه‌ی نام‌ها