معرفی و دانلود کتاب صوتی ادراک زندگی: شیوه‌های ادراک خود و جهان

معرفی کتاب صوتی ادراک زندگی: شیوه‌های ادراک خود و جهان

اصغر ایزدی جیران، نویسنده و استاد رشته‌ی انسان‌شناسی، در کتاب صوتی ادراک زندگی با گردآوری مقالات مهم از بزرگترین نظریه‌پردازان حوزه‌ی انسان‌شناسی حسی شما را با ظهور و روند تکامل این حوزه آشنا می‌نماید و درک درستی حول محور این موضوع ارائه می‌دهد که کمک می‌کند تجربه‌ی مردم نگاری را با تاکید بر ادراک مردم پیش ببرید.

درباره‌ی کتاب صوتی ادراک زندگی

اثری که پیش رو دارید کتاب صوتی ادراک زندگی به تالیف اصغر ایزدی جیران، نویسنده‌ی نام‌آشنای حوزه‌ی انسان‌شناسی و مردم‌نگاری، است که مهم‌ترین مقالات شاخه‌ی انسان‌شناسی حسی را جمع‌آوری و تدوین نموده تا با تکیه بر همین رویکرد درک ما از جهان و زندگی را مورد مطالعه و بررسی قرار دهد.

علم انسان‌شناسی از حدود سی سال پیش وارد ایران شده است. این علم شاخه‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها انسان‌شناسی حسی است. این شاخه در ایران نوظهور به حساب می‌آید، اما مطرح شدن آن در جهان به اواسط دهه 1980 میلادی باز می‌گردد. در آن تاریخ انسان‌شناسانی از جمله دیوید هاوز (David Howes) و پل استالر (Paul Stoller) در مطالعات مردم‌نگارانه‌ی خود به بررسی ادراک حسی پرداختند و بر اهمیت این مسئله تاکید کردند. این شاخه در دهه‌های بعدی بسط و گسترش یافت و رویکرد علمی به فرهنگ و جامعه را دچار تحول کرد. به این ترتیب بررسی ادراک حسی از حوزه‌ی روانشناسی خارج شد و آنقدر فراگیر شد که دیوید هاوز این رویداد را انقلاب حسی در انسان‌شناسی نامید.

انسان‌شناسی حسی می‌گوید حواس پنجگانه‌ی ما دریچه‌های انتقال ارزش‌های فرهنگی به حساب می‌آیند و هر فرهنگی مدل حسی ویژه‌ی خود را دارد. هر فرهنگ درک انسان‌های جامعه‌ی مرتبط و معناهای منحصر به فردی به همراه می‌آورد که بنیان روابط اجتماعی را تشکیل می‌دهد. بنابراین درک حسی از فعالیت روانشناختی و عصبی فراتر می‌رود و در قالب یک فعالیت اجتماعی در می‌آید.

کتاب صوتی ادراک زندگی با همین نگاه به جهان می‌نگرد. ساختار این کتاب در دو بخش و هشت فصل طراحی شده است. نویسنده مقالات مهم این حوزه را در کتاب حاضر گردآوری و تدوین کرده است تا تصویر واضحی از آن به دست دهد. این کتاب ابتدا روند انقلاب حسی را شرح می‌دهد و بنیان‌های این شاخه را بررسی می‌کند. سپس رشته‌ها و طرح‌های حسی را برمی شمارد و در ادامه حیات اجتماعی حس‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهد. در نهایت نیز آینده‌ی این شاخه را ترسیم می‌کند. گفتنی است که نویسنده پروژه‌ی انسان‌شناسی حسی خود را نیز معرفی می‌نماید و یافته‌ها و پژوهش‌های خود رابا ما به اشتراک می‌گذارد.

کتاب صوتی ادراک زندگی را موسسه فرهنگی هنری فروغ اندیشان هنر به انتشار رسانده است و نشر صوتی کتاب‌سرای نیک آن را با صدای نسترن نجاران به صورت شنیداری درآورده است.

کتاب صوتی ادراک زندگی برای چه کسانی مناسب است؟

دانشجویان انسان شناسی و اساتید این حوزه مخاطبین اصلی این کتاب هستند اما اگر شما هم به این حوزه علاقه دارید، می‌توانید به این کتاب صوتی گوش فرا دهید.

در بخشی از کتاب صوتی ادراک زندگی: شیوه‌های ادراک خود و جهان می‌شنویم

کار کلسن و لاپلانتین در قله‌ی موجی قرار دارد که در طی دو دهه‌ی گذشته علوم انسانی و اجتماعی را درنوردیده است. این موج را اغلب چرخش حسی دانسته‌اند یا بهتر است بگوییم انقلاب حسی. من در جایی دیگر (هاوز، 2006) بحث کرده‌ام که چگونه این چرخش در پایان مجموعه‌ای از چرخش‌ها به عرصه آمد، مثل چرخش زبان‌شناختی دهه‌های 1960 و 1970 و چرخش تصویری دهه‌ی 1980. چرخش زبان‌شناختی ایده‌ی فرهنگ‌ها به مثابه‌ی «شیوه‌های سخن گفتن»، «متن‌ها» یا «گفتمان‌ها» و/ یا «ساختاریافته مثل زبان» را معرفی کرد. چرخش تصویری تمرکز را از چگونگی ارتباط توسط واژگان به چگونگی ارتباط دیداری با تصاویر تغییر داد و بدین ترتیب «مطالعات فرهنگ دیداری» و ایده‌ی فرهنگ‌ها به مثابه‌ی «شیوه‌های دیدن» یا «نظام‌های اسکوپیک» یا «جهان‌بینی‌ها» وارد عرصه شد. هر دو چرخش ثابت کردند که حاصل عظیمی دارند، اما هر یک به شیوه‌ی خود با سوگیری خاصی پیوند داشتند واژه‌محوری در مورد چرخش زبان‌شناختی یا چرخش متنی و بینایی‌محوری در مورد چرخش تصویری یا چرخش دیداری. اولی فقط نیمی از داستان را می‌گوید و دومی فقط نیمی از تصویر را نشان می‌دهد با این فرض که زبان و دیدن، و کلمه و تصویر جهان دانش ممکن و شکل‌های بازنمایی‌اند که البته چنین نبود. وارد چرخش حسی با رویکرد کل‌گرا و ارتباطی آن در مطالعه‌ی نظام حسی (از جمله خود زبان) می‌شویم. چرخش حسی فرهنگ‌ها را «شیوه‌های حس کردن» (هاوز، 2003) می‌داند. این چرخش هیچ سوگیری‌ای در انتخاب یک حس خاص ندارد و در مقابل به تأثیر متقابل یا تعامل پویای آن‌ها تمرکز می‌کند، همچنان که والتر اونگ در «نظام حسی متغیر» (1991) پیشنهاد کرده است.

سال 1993، سالی محوری برای انقلاب حسی بود: سال کتاب کلسن جهان‌های حس: کاوش حس‌ها در تاریخ و فرهنگ‌ها، کتاب تاسیگ تقلید و دیگربودگی: تاریخی خاص از حس‌ها، کتاب سینوت بدن اجتماعی، کتاب باینوم و پورتر پزشکی و پنج حس، و کتاب جای چشمان افسرده: بدنامی دیدن در اندیشه‌ی معاصر فرانسه از میان کتاب‌های دیگر. همه‌ی این کتاب‌ها حس‌ها را بدل به موضوع مورد مطالعه کرده‌اند. این غیرعادی است، زیرا حس‌ها ابزارهای ادراک ما هستند. ما همان‌طور که عینکمان را انکار می‌کنیم از حس‌ها نیز چشم‌پوشی می‌کردیم تا زمانی که عینک را بشکنیم یا گم کنیم و مجبور باشیم تا بدون عینک تلاش کنیم و خود را سازگار سازیم. به عبارت دیگر، حس‌ها جهان را به ما می‌دهند اما در این فرایند خودشان را غایب می‌کنند. ما از چیزی که درک می‌کنیم آگاهیم (یعنی موضوعات ادراک)، اما به ندرت شناختی از چگونگی ادراک داریم. ادراک یک مهارت است، علی‌رغم این واقعیت که به نظر می‌رسد که طبیعی باشد. مثلاً به نظر می‌رسد برای دیدن باید چشمانمان را باز کنیم. اما انسان کوری که بینایی خود را به دست آورده، ابتدا قادر به شناسایی اشکالی که قبلاً از طریق بساوایی نسبت به آن‌ها شناخت داشت نیست، او باید یاد بگیرد که چگونه تأثرات حسی خود را هماهنگ کند. این امر نشان می‌دهد که ادراک نیاز به تمرین دارد. اگر ادراک نیاز به تمرین دارد پس مهارت است و هر جایی که مهارت وجود دارد فرهنگ وجود دارد و هر جایی که فرهنگ وجود دارد تاریخ وجود دارد. این تاریخ تا چه حدی عمیق است؟ مارکس (1987: 109) مدعی بود که «صورت‌بندی پنج حس کار کل تاریخ جهان از آغاز تا زمان حاضر است». او هرگز توضیح نداد که منظورش از این عبارت چیست، اما ایده‌ی او درست بود.

فهرست مطالب کتاب صوتی