معرفی و دانلود کتاب راهبردهای مدیریت نگرانی

معرفی کتاب راهبردهای مدیریت نگرانی

کتاب راهبردهای مدیریت نگرانی نوشته‌ی هادی گودرزی، با بیانی ساده عوامل ایجاد کننده نگرانی را شناسایی و راه‌های مدیریت آن را بیان می‌کند.

کار جنبه‌ای از زندگی است که صرف نظر از منابع مالی برخی از نیازهای اساسی آدمی نظیر تحرک روانی و بدنی، نیازهای اجتماعی و احساسات خود ارزشمندی را ارضاء می‌کند. با وجود این کار می‌تواند منبع فشار روانی نیز باشد. در دهه اخیر موضوع نگرانی و آثار آن در سازمان‌ها مورد توجه بسیار واقع گردیده است. با وجود این که استرس مثبت نیز وجود دارد و نباید به استرس به عنوان یک پدیده منفی نگریست، زمانی که از نگرانی صحبت می‌شود بیشتر به عوارض و جنبه‌های منفی آن توجه می‌شود. به هر حال استرس و نگرانی اثرات فراوانی بر عملکرد و فعالیت‌های اعضای سازمان دارد. مدیران، کارکنان و ارباب رجوع سازمان تحت تأثیر فشارهای عصبی دچار حالات روانی خاصی می‌شوند و دست به اعمالی می‌زنند که به طور مستقیم در فعالیت‌ها و بازدهی سازمان منعکس می‌گردد.

همۀ انسان‌ها در جوامع و فرهنگ‌های مختلف، در مقاطعی از زندگی، استرس را تجربه می‌کنند. واژۀ استرس که در زبان فارسی، فشار، فشار روانی یا تنش روانی ترجمه شده، در مکالمه‌های روزمره بسیاری از افراد دیده می‌شود به طور مثال افراد موقعی که نگران هستند می‌گویند استرس دارم یا این که می‌گویند همیشه سر امتحان استرس می‌گیرم، در حالی که این کاربرد از کلمۀ استرس به معنای اضطراب، نگرانی و ترس و وحشت صحیح نیست.

در واقع هرجا که تغییری در زندگی روی دهد فرد با استرس روبه‌رو شده است و استرس یعنی دوباره سازگار شدن فرد با شرایط و موقعیت‌های جدید. لازاروس وسلیه با توجه به یافته‌های علمی جدیدتر، استرس را اینگونه تعریف می‌کنند: "واکنش مقابله با یک تهدید ادراک شده (واقعی یا خیالی) نسبت به سلامت روانی، جسمانی، هیجانی و معنوی فرد که منجر به یک سلسله پاسخ‌ها و سازگاری‌های فیزیولوژیک می‌شود." واژۀ "ادراک شده" اهمیت زیادی دارد، زیرا آنچه که برای کسی تهدید به حساب می‌آید، ممکن است برای دیگری تهدید شمرده نشود. به عبارت دیگر ادراک تهدید، پیامد فرآیند ارزیابی فرد از تجارب تنش‌زای محیط است که منجر به تجربه‌ای هیجانی به نام استرس می‌شود و با تغییرات بیوشیمیایی، روان‌شناختی و رفتاری همراه است.

زندگی همواره توأم با استرس‌های بی‌شماری است که ممکن است از دید و توجه افراد خارج باشند. لحظه‌ای درباره برخی مسائل، نگرانی‌ها، ترس‌ها و امیال ناکام کننده که روزانه برای شما پیش می‌آیند، فکر کنید. نگرانی راجع به وزن و ظاهر، گم کردن اشیاء، آلودگی هوا، ترافیک، جرائم، مشاجره به اشخاص، خرابی اتومبیل، مشکلات مالی، مورد انتقاد قرار گرفتن، شرمندگی و... همه از جمله مشکلاتی هستند که به طور روزانه بر سر راه اغلب افراد قرار می‌گیرند. مشکلات روزمره، رویدادهای ناراحت کننده کوچکی هستند و وقتی به تنهایی در نظر گرفته شوند، چندان به چشم نمی‌آیند. با این حال اگر این مشکلات با هم و در یک زمان و یا وقتی که تحت فشار زیادی قرار دارید برای شما رخ دهند، می‌توانند موجب عوارض و آسیب‌های برای شما گردند.

اگر چه مشکلات روزمره به اندازه بحران‌های عمده زندگی چشم‌گیر نیستند، اما خود نیز نوعی استرس به حساب می‌آیند که استرس‌های کوچک یا میکرواسترس نام دارند. ما اغلب نمی‌دانیم که چقدر این مشکلات می‌توانند ما را فرسوده کنند و از تأثیرات منفی تنش‌های روزانه بر سلامت جسم و روان خود غافلیم. تصور کنید با یک صدای بلند و ناگهانی در حالت ترس و وحشت شدیدی قرار گرفته‌اید. چه احساسات و حالت‌های جسمانی به شما دست خواهد داد. برخی از آن‌ها ممکن است این علائم باشند: سفت شدن عضلات، تند شدن ضربان قلب، تشدید دم و بازدم و...

این حالت‌ها به دلیل آزاد شدن هورمونی به نام آدرنالین در خون به انسان دست می‌دهد که با راه اندازی واکنشی در بدن به نام بازتاب "جنگ یا گریز" موجب بقای ارگانیسم زنده می‌شود. بازتاب "جنگ یا گریز" در نهاد همه موجودات از جمله انسان گذارده شده تا نیروی لازم برای موقعیت‌های اضطراری را فراهم کند. این بازتاب در انسان همانند حیوانات باعث می‌شود. که سریع‌تر بدود و سخت‌تر مبارزه کند. به محض آنکه احساس ترس یا خشم به انسان دست دهد، آدرنالین وارد جریان خون وی می‌شود. این هورمون موجب افزایش ضربان قلب و تنفس و سایر بازتاب‌های جسمی می‌شود که قدرت و سرعت لازم در رویارویی با خطر را به انسان ببخشد.

نه تنها وقایع تهدید کننده زندگی بازتاب جنگ و گریز را در انسان راه اندازی می‌کنند، بلکه وقتی در معرض استرس نیز قرار می‌گیریم با واکنش بدنی مشابه روبرو می‌گردیم. اما متأسفانه این بازتاب علاوه بر اینکه موجب بقای زندگی می‌گردد، پیامدهای منفی نیز به دنبال دارد. ما وقتی در این حالت قرار می‌گیریم بسیار هیجان‌زده، مضطرب، گوش به زنگ و تحریک‌پذیر می‌شویم که این حالات توانایی ما را برای تعامل مؤثر با دیگران کاهش می‌دهد. در این وضعیت افراد ممکن است رفتارهای ناگهانی خطرناکی از خود بروز دهند و همچنین توان تصمیم‌گیری آن‌ها مختل می‌گردد که علت آن، ترشح آدرنالین در خون و شرایط جسمانی آن‌ها است. شناسایی این بازتاب و حالات جسمانی همراه با آن به افراد کمک می‌کند تا پاسخ‌های خود را تحت کنترل داشته و مانع بوجود آمدن مشکلات حاد شوند و همچنین با کنترل واکنش‌هایشان به استرس‌ها در دراز مدت از وقوع مشکلات سلامتی و فرسودگی جلوگیری نمایند.

در بخشی از کتاب راهبردهای مدیریت نگرانی می‌خوانیم:

تعریف مفهوم فشار روانی شغلی مشکل است. بدیهی است که این نوع فشار روانی، ناشی از کار است اما هر فردی با سطحی از آمادگی فردی و آسیب پذیری اولیه نسبت به فشار، وارد کار می‌شود و این موضوع را پیچیده می‌کند. فشار شغلی منابع متعددی دارد. برخی از این فشارزاها ذاتی شغل هستند، برخی دیگر به نقش کارکنان و برخی به پیشرفت کار، روابط شغلی و ساختار و فضای محیط کار بستگی دارد. گاهی اوقات کارکنان، در معرض خواسته‌های متعارض قرار می‌گیرند و این شرایط، فشار شغلی ایجاد می‌کند. از سوی دیگر وجود ابهام در وجوه مختلف کار و محل آن احتمالاً ناکامی و فشار به دنبال خواهد داشت کارکنان باید معیارهای پیشرفت کار، اولویت‌ها و انتظارات محل کار را بشناسند.

فشار شغلی به عوامل بسیاری بستگی دارد. به طور مثال ویژگی‌های فرد با منابع فشارزای شغلی تعامل می‌کند از طرفی بعضی مشکلات نظیر مشکلات خانوادگی، بحران‌های زندگی مسائل مالی و عوامل محیطی از بیرون از محیط کار به فرد فشار می‌آورد. همۀ این عوامل دست به دست هم می‌دهند و باعث بروز مشکلات بهداشت شغلی می‌شوند که ممکن است بیماری‌های شدیدی را به وجود آورد، هرچند اثبات این ارتباط – فشارشغلی و بیماری – به دلیل تفاوت ویژگی‌های فردی و فشارزاهای خارج از محل کار، بسیار مشکل است از طرفی فشار شغلی برای سلامت روان انسان هم پیامدهایی دارد، برای نمونه دیده شده است که برخی فشارهای شغلی باعث کاهش اعتماد به نفس، تنش شغلی زیاد و نارضایتی شغلی می‌شوند. خلاصۀ مطالعات در مورد اثرات روان‌شناختی فشار شغلی نیز نشان داد که غیبت و عملکرد شغلی ضعیف، با فشار روانی کاری همراه است.

فهرست مطالب کتاب

اهمیت استرس
منابع استرس
منحنی استرس – عملکرد
عوامل بوجود آورنده‌ی استرس
فشارهای عصبی سازمانی
تاثیر مواد غذایی بر میزان استرس
راهکارهای مدیریت استرس
خطاهای شناختی
چگونه می‌توان از استرس پیشگیری کرد؟
توصیه‌های ساده و عملی برای مدیریت استرس
راه‌های درمان نگرانی از نظر اسلام
روش‌های عالی برای کاهش استرس کارمندان
نگرانی را به قدرت تبدیل کنیم
منابع