معرفی و دانلود کتاب چشم انداز طبیعی:‌ گسترش کمدی و رمانس شکسپیری

معرفی کتاب چشم انداز طبیعی:‌ گسترش کمدی و رمانس شکسپیری

نورتروپ فرای در کتاب چشم انداز طبیعی:‌ گسترش کمدی و رمانس شکسپیری که در حقیقت بخشی از سخنرانی‌اش در دانشگاه کلمبیا است، به بررسی آثار مختلف با مضامین متفاوت این نمایشنامه‌نویس برجسته می‌پردازد و آن‌ها را مورد نقد و تحلیل قرار می‌دهد.

دربارۀ کتاب چشم انداز طبیعی:

کتاب چشم انداز طبیعی (A natural perspective: the development of Shakespearean comedy and romance) حاصل بازنگری در سخنرانی‌هایی است که نورتروپ فرای (Northrop Frye) تحت عنوان «گسترش و شکوفایی رمانس‌های شکسپیر» طی نوامبر 1963 در دانشگاه کلمبیا ایراد کرده‌ است. این کتاب در حکم آشنایی عمومی با کمدی‌های شکسپیر و اصول نقد و لذت ‌بردن از این نمایشنامه‌ها است.

هر نمایشنامۀ شکسپیر جهانی را درون خود نهفته دارد، جهانی بس کامل و رضایت‌بخش که غرق‌شدن در آن کاری ساده، مفرح، و سودمند به نظر می‌آید. پیامد چنین فکری آن بوده است که بدنۀ اصلی نقد آثار شکسپیر کار خود را به تفسیر مجزای هر‌ یک از نمایشنامه‌ها معطوف کند.

کتاب حاضر، با حفظ فاصله‌ای متعادل، از تفسیر فاصله می‌گیرد و کمدی‌ها را همچون گروهی از آثار در نظر می‌گیرد که تصاویر تکرارشونده و تمهیدات مشابه ساختاری، آن‌ها را با هم متحد و هم‌شکل می‌کند. با چنین دیدگاهی این آثار همچون تعدادی بازی‌ شطرنج به نظر می‌آیند که در آن‌ها استادی شطرنج‌باز، با شگردهایی آشنا، هم‌زمان در همۀ آن‌ها برنده می‌شود.

اگر این آثار صبورانه بررسی شوند، عاقبت این شگردها نه‌فقط نزد او، که برای شما نیز آشنا به نظر خواهند رسید، گرچه مهارت به‌کار‌رفته در آن‌ها برای شما کماکان اسرارآمیز باقی خواهد ماند. مسئلۀ مهم‌تر در این کتاب آن است که مخاطب از ویژگی‌های مختص یک نمایشنامۀ مجزا یا از سرزندگی شخصیت‌پردازی‌ها و نهایتاً از بافت تصاویر و امثالهم به‌سوی این مقوله رهنمون ‌شود که کمدی چگونه فرمی است و چه جایگاهی در ادبیات دارد؟

شکسپیر، مانند هر نمایشنامه‌نویس دیگری، برای شما داستان تعریف می‌کند و شما را در‌ مورد صحت آن قانع می‌سازد. قانع‌کردن نه یک امر منطقی بلکه امری بلاغی است و این موضوع در کار هر نمایشنامه‌نویس دیگری نیز مصداق دارد. اما شکسپیر، برخلاف سایر نمایشنامه‌نویسان، پی‌رنگ‌هایی را انتخاب می‌کند که باورکردنشان ذاتاً غیرممکن است. در هر کمدی یک ویژگی آشکارا ضدرئالیستی وجود دارد؛ این ویژگی شکل‌دهندۀ سنت و قاعده‌ای است که شما ناگزیر از قبول آن هستید و اگر فنون بلاغی در قانع ‌کردن یا باوراندن داستان به شما شکست بخورند، این سنت و قاعده کماکان، همچون نقطۀ اتکا، به باورپذیری داستان کمک می‌کنند.

ویژگی‌های دیگری نیز در آثار شکسپیر وجود دارند که نشانگر تحریف آگاهانۀ تجربۀ عادی به سود شیوه‌پردازی ادبی هستند. نمونۀ آشنای آن به‌کار‌بردن «ناهم‌زمانی تاریخی» است.

کتاب چشم‌انداز طبیعی در بین آثار نورتروپ فرای از جایگاه بسیار ارزشمندی برخوردار است. در این اثر، او به عنوان یک منتقد و نظریه‌پرداز برجسته، قواعد حاکم بر کمدی‌ها و رمانس‌های شکسپیر را دسته‌بندی می‌کند و نشان می‌دهد که شکسپیر چطور با بهره‌گیری از زیرساخت‌های اسطوره‌ای، اعتلای قراردادهای نمایشی و بازآفرینی داستان‌های فولکلور به مهارت تکنیکی غیرقابل باوری در آثارش می‌رسد. طیف گستردۀ موضوعات و آثاری که در این کتاب مورد بررسی قرار داده می‌شود، چشم‌انداز وسیعی را پیش چشم شما می‌گذارد.

دربارۀ مجموعۀ تئاتر: نظریه و اجرا:

این مجموعه با این هدف گردآوری شده است تا جریان‌های مهم تئاتری جهان در عصر ما را معرفی کند. سنت‌هایی که مرور و خواندن دوبارۀ آ‌ن‌ها از هر لحاظ بسیار لازم و ضروری است. از این جهت، معرفی جریان‌های عمدۀ تئاتر و اجرای معاصر، بازخوانی آن‌ها، تأکید کردن بر ارتباط بین عمل و نظریۀ تئاتر از هدف‌های مهم این مجموعه به شمار می‌رود.

کتاب چشم انداز طبیعی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به آثار و نمایشنامه‌های شکسپیر علاقه‌مند هستید و یا در حوزۀ تئاتر فعالیت می‌کنید و می‌خواهید درک بیشتری از آثار او داشته باشید، این کتاب به شما پیشنهاد می‌شود.

با نورتروپ فرای بیشتر آشنا شویم:

نورتروپ فرای فیلسوف و اسطوره‌شناس بزرگ در 14 ژوئیه سال 1912 در کانادا به دنیا آمد. او در سال 1933 از دانشگاه تورنتو مدرک کارشناسی رشتۀ فلسفه را دریافت کرد. فرای در آغاز در جایگاه یک کشیش قرار گرفت، اما بعدها این شغل را ترک کرد و در سال 1939 به تدریس زبان انگلیسی پرداخت.

در آن دوران او به اشعار ویلیام بلیک بسیار علاقه‌مند شد و شروع به مطالعۀ آثاری در حوزۀ اسطوره کرد. فرای در این زمینه 10 سال به مطالعه پرداخت و حاصل آن را در کتابی با نام کالبدشناسی نقد به چاپ رساند که یکی از آثار مهم نقد اسطوره‌شناختی به شمار می‌رود. نورتروپ فرای در 23 ژانویه 1991 درگذشت.

در بخشی از کتاب چشم انداز طبیعی می‌خوانیم:

خوشبختانه چیزی که همیشه فرایندی احمقانه بوده اکنون اعتبار خویش را از دست داده است. اصل نقادانه‌ای که باید جایگزین آن شود این است که در آثار شکسپیر قطعه‌ای نیست که مطمئناً توسط خود او نوشته شده باشد و به‌لحاظ کارکرد و بافت نمایشی‌اش کاملاً قابل توضیح نباشد. شاید احساس کنیم که در یک نمایشنامه صحنه یا گفتاری اتفاقی وجود دارد مانند صحنۀ تعلیم‌دادن ویلیام در نمایشنامۀ زنان شادکام وینزر  و طولانی‌شدن آن صرفاً برای پُر‌کردن زمان نمایش بوده‌ است، اما در آثار شکسپیر هیچ قطعه‌ای را نمی‌توان یافت که صرفاً به‌خاطر میل شکسپیر به گفتن «چیزی» نوشته شده باشد. در اینجا می‌خواهم تبصره‌ای را در‌باب نسخ اصیل آثار شکسپیر بیفزایم، زیرا هنگامی که قطعه‌ای موجب خشم یا ناامیدی ما می‌شود یا در تضاد با ‌دیدگاه ما نسبت به نمایشنامه است، آنگاه طبیعتاً می‌خواهیم جعلی‌بودن آن قطعه را اثبات کنیم. چنین خواستی موجب شد یک منتقد زن این‌گونه نتیجه بگیرد که سطر پایانی نمایشنامۀ مکبث «این قصاب مُرده و شهبانوی دیوخوی او» بعداً به اثر افزوده شده، زیرا گمان می‌کرد که در بیرون صحنه احتمالاً لیدی مکبث با خداوند به صلح و آشتی رسیده است.

همگان گلچینی از سطرها و پاراگراف‌هایی دارند که اگر متعلق به شکسپیر نبودند، هرگز آن‌ها را در دفترچه‌هایشان نمی‌نوشتند. خود من تا مدت‌ها در پی یافتن مدرکی بودم که اثبات کند «پیشگویی» دلقک در نمایشنامۀ لیر‌شاه از سوی بازیگری اضافه شده است که نمی‌خواسته نقش دلقک را تک‌بُعدی، و فقط مبتنی بر یک‌ حس و معنا، ایفا کند. اما امروزه کاملاً می‌دانم دیدگاهی که نسبت به نمایشنامه منعطف‌تر باشد معمولاً تمایل بیشتری به حل مسئله دارد. پس از خواندن مقالات کالریج و دِ کوئنسی راجع به دربان نمایشنامۀ مکبث بیشترِ مردم متفق‌القول خواهند بود که در این مورد خاص، د کوئنسی دربارۀ هنر شکسپیر دیدگاه وسیع‌تری دارد و بنابراین نظر او صحیح‌تر است. از نظر منتقدان عصر ویکتوریا وقاحت صحنه‌های روسپی‌خانه در نمایشنامۀ پریکلس مدرکی قوی و مستدل بود برای آنکه شکسپیر آن‌ها را ننوشته است، اما همین صحنه‌ها برای منتقدان قرن بیستم مدارک مستدلی هستند که شکسپیر خود آن‌ها را نوشته است. در اینجا بار دیگر دستۀ دوم از درست‌بودن نظراتشان مطمئن هستند، زیرا در فحوای این صحنه‌ها مفهوم شکسپیری منسجم‌تر به نظر می‌رسد و با دیگر آثار موثق و انکارناپذیر شکسپیر هماهنگ‌تر است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
داستان‌های کهنه
به‌هراس‌افکندن طبیعت
پیروزی زمان
بازگشت از دریا
نمایه