معرفی و دانلود کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما

معرفی کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما

کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما اثر تامس السیسر و ا. پوپ به بررسی تاریخی و عمیق نظریه‌های تحلیلی سینما از منظر زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی می‌پردازد. در این کتاب دیدگاه‌های مطرح‌شده در مبحث نشانه‌شناسی تفسیر شده و تأثیر آن‌ها بر سینمای اروپا بررسی می‌شود.

درباره‌ی کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما

رویکردهای تحلیلی در حوزه‌ی هنر، در بیش از یک قرن گذشته در حال تغییر بوده است. اندیشیدن درباره‌ی هنر، تحلیل و شرایط تولید و دریافت آن از مباحثی هستند که دائماً مورد بحث قرار می‌گیرند. تامس السیسر (Thomas Elsaeser) و ا. پوپ (E.Poppe) در کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما (A review of linguistic semiological studies of cinema)، ورود ایده‌های زبان‌شناسی به سینما و رشد و تکوین آن‌ها را بررسی کرده و تأثیری را که در روند تولید و دریافت آثار سینمایی داشته‌اند، شرح می‌دهند.

پرداختن به مباحث زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی و سینما هریک به‌صورت جداگانه نیاز به تخصص و زمان زیادی دارد؛ اما هنگامی‌که به بررسی نظری آن‌ها در بافتی بینارشته‌ای بپردازیم، گویی شاخه‌ای جدید و متفاوت ایجاد می‌شود. در کتاب مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما، مخاطب نظریاتی هستید که از ابتدای ظهور سینما مطرح‌شده‌اند و سعی در توضیح دلالت‌های معنایی سینما یا روایتگری آن داشته‌اند.

تامس السیسر و ا. پوپ در فصل اول کتاب مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما به بررسی دلالت در سینما می‌پردازند؛ در این بخش موضوعاتی از قبیل اینکه فیلم‌ها و محتوای عکس‌گونه چه معنایی را از یک واقعه ارائه می‌دهد، این معنی چه نسبتی با بیان آن واقعه به‌صورت زبانی دارد و ... مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. در ادامه‌ی کتاب مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما با بررسی فیلم به‌عنوان یک زبان مواجه می‌شویم. البته باید بدانید که این تفکر درباره‌ی انواع هنر‌ها مطرح است. در نظر گرفتن سینما به‌عنوان یک زبان در قدم اول و تنظیم دستور زبان برای آن در قدم بعدی مدخل تحلیل سینما و آثار سینمایی را باز می‌کند. البته دراین‌بین گروهی از سینماگران به تقابل با این ایده برخاستند که فیلم به‌مثابه‌ی یک اثر هنری در نظر گرفته می‌شود. آن‌ها برای سینما ارزشی والا قائل بوده و اعتقاد داشتند که تقلیل آن به زبان، امکانات این هنر را محدود می‌کند. در ادامه‌ی کتاب مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما، دیدگاه‌های نشانه‌شناسی روان‌کاوانه نیز موردبحث قرار می‌گیرد و نویسندگان با استفاده از نظریات ژاک لاکان به بررسی نقش فردی و گفتمان فردی در دریافت آن از سینما می‌پردازند. لاکان در ادامه با بررسی نقش جنسیت در سینما، باعث ورود نظریه‌های فمینیستی در سینما شد. در فصل آخر جایگاه روایت‌شناسی نیز مطرح می‌شود و دیدگاهی بسیار عالی درباره‌ی این مبحث به شما ارائه می‌کند..

کتاب مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما، نوشته‌ی تامس السیسر و ا. پوپ با ترجمه‌ی فرهاد ساسانی توسط انتشارات سوره مهر عرضه شده است.

کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما مناسب چه کسانی است؟

مطالعه‌ی این کتاب به علاقه‌مندان حوزه‌ی سینما و فیلم‌سازی پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب مروری بر مطالعات نشانه شناختی سینما می‌خوانیم

توجه به واگویی نمایانگر عمیق ‌شدن رابطه زبان‌شناسی و سینما بود؛ یعنی توجه به فیلم به‌ منزله یک گفتمان برای هر فردی. اما این توجه نظریه فیلم را از طریق مفاهیمی چون تماشاگری ‌جنسی (چشم‌چرانی)‌ و برهنه‌نگری‌ بیشتر و بیشتر به مشکل اصلی‌اش (بازنمایی به‌مثابه دلالت، و جلوه واقعیت به‌مثابه جلوه فاعل) نزدیک کرد و در این راه به قیاس با آینه، پرده رؤیای فرویدی یا فرافکنی عمق‌نمایانه (پرسپکتیوی) رنسانس در نقاشی، تکیه شد؛ همه آن‌ها به وسیله ترفندهای چشمی بیننده، که باعث توهّم واقعیت می‌شوند و در عین حال آن‌قدر دقیق سازمان‌دهی شده‌اند تا چشم‌/ من را در کانون فضای بازنمودی قرار دهند، ذهن بیننده را به لذت بصری و فریبندگی آینه‌وار پیوند می‌زند.

اگرچه متز خود آغازگر استفاده از این مفاهیم و قیاس‌ها نبود، دست‌کم، با قدرت، به ترویج آن‌ها پرداخت. بنابراین به نظر می‌رسد اگر به خاطر خود متز نبود، این مفاهیم و قیاس‌ها خیلی به زبان‌شناسی ربط پیدا نمی‌کردند. دوم اینکه تأثیرگذارترین مفسر و منتقد متز، استفن هیس، در یک سری مقاله، که در نشریه بریتانیایی اسکرین به چاپ رسید، ترکیبی از همه این حرکت‌ها و همگرایی‌های نظری ارائه داد که در پی آن، در حوزه انگلیس و امریکا، «نظریه اسکرین» در بخش اعظم دهه 1980 بر مباحث سینمایی سایه افکند.

از اواسط دهه 1970 به بعد، گویی متز به روان‌کاوی روی آورده است؛ البته منحصراً لاکان منبع او نبوده است. تعبیر فروید از «عمل رؤیا» و تقابل بنونیست از تاریخ‌/ گفتمان نقش مهمی در سینما و روان‌کاوی: دال خیالین ایفا کرده‌اند. متز در فصل «داستان‌/ گفتمان: یادداشتی بر دو نوع تماشاگری ‌جنسی»، از بنونیست این‌طور برداشت می‌کند که یافته‌های مهمی درباره واگویی فیلمی ارائه می‌دهد و به تفصیل می‌گوید چطور نشان‌های زبان‌ ساخته فاعلیت [ذهنیت] مانند ضمایر شخصی... را می‌توان به فرایندهای فیلمی کنترل‌کننده ذهنیت [فاعلیت] تماشاگران ارتباط داد. از سوی دیگر، مفهوم لاکانی فقدان در بحث متز از غیبت به‌ منزله شرطی برای دلالت فیلمی بازتاب می‌یابد: این یعنی بازگشت به سوسور ویلمسلو. متز بر مبنای خوانش لاکان از قایم‌باشک فروید، اظهار می‌کند «‌(اصلاً) به منظور فهم فیلم، باید شی‌ء فیلم‌برداری ‌شده را غایب، عکسش را حاضر، و حضور این غیبت را دلالتگر بدانم». او جانشینی را در سطح تصویر ویژگی اصلی فهم‌پذیری فیلمی در نظر می‌گیرد و اتفاقاً در گفته قبلی‌اش مبنی بر اینکه «همه‌چیز در فیلم حاضر است» تجدید نظر می‌کند. «آشکارسازی حضور با واحدهای غایب در زبان کلامی بسیار کمتر اتفاق می‌افتد».

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم
مقدمه
فصل یکم: دلالت
1-1 بیان در برابر دلالت
2-1 ناپیوستگی، پیوستگی، تقطیع، و تناظر
فصل دوم: مقایسه سینما با زبان: دستور سینما
1-2 سینما: اسپرانتوی چشم
2-2 آیزنشتاین، مونتاژ و دستور فیلم
3-2 فیلم به‌مثابه هنر
فصل سوم: صورت‌گرایی (فرمالیسم) و ساختارگرایی
1-3 واحدهای کمینه و دیدگاه صورت‌گرایان روس درباره زبان
2-3 رومن یاکوبسون و ساختارگرایی
3-3 جنبش فیلم‌شناسی در فرانسه
فصل چهارم: بازکاوی سوسور و احیای مطالعات زبان‌شناختی سینما
1-4 کریستین متز
2-4 سینما: نظام زبان یا قوه ناطقه
3-4 زبان‌شناسی و سینما
فصل پنجم: دیدگاه متز در باب «همنشینی بزرگ در نوار تصویر»
1-5 دشواری‌ها و نقدهای «همنشینی بزرگ»
2-5 ریموند بلور و تحلیل متنی
فصل ششم: جایگاه زبان‌شناختی تصویر
1-6 رولان بارت و بلاغت تصویر
2-6 پی‌یر پائولو پازولینی
3-6 اومبرتو اکو
4-6 مخالفت با عناصر واحد: ساخت‌شکنی تصویر و نشانه
فصل هفتم: فراتر از سوسور: رمزگان‌ها و فرایندهای دلالت
1-7 زبان و سینما
2-7 رمزگان‌ها، نظام، و متن
فصل هشتم: روان‌شناسی نشانه یا «نشانه‌شناسی دوم» سینما
1-8 سینما و روان‌کاوی: دال خیالین
2-8 نشانه‌شناسی زن‌باورانه (فمینیستی) فیلم
3-8 استفن هیس
فصل نهم: روایت‌شناسی، دستور متن، و کاربردشناسی نشانه
1-9 منطق(های) فیلم داستانی
2-9 دستور متن و توانش فیلمی
3-9 روایت و زوایه دید
4-9 به سوی کاربردشناسی نشانه
فصل دهم: خاتمه
منابع