معرفی و دانلود کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما

معرفی کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما

مطالعه‌ی کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما بهترین فرصت برای کسانی است که قصد دارند وجوه تازه‌ای از این هنر و صنعت را شناخته و ارتباط آن را با نظام‌های فکری و زبانی بشر درک کنند. ژان میتری در این اثر، رویکرد تازه‌ای را مطرح کرده که نشان می‌دهد چطور فیلم‌ها می‌توانند عواطف مخاطب را درگیر کرده و موجب التذاذ روانی وی شوند. جایگاه تصویر، حرکت، رنگ و موسیقی در فیلم‌ها برخی از موضوعاتی هستند که در این کتاب حوزه‌ی نقد هنر مطرح شده‌اند.

درباره‌ی کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما

امروزه سینما یکی از مهم‌ترین رسانه‌های دیداری و شنیداری محسوب می‌شود که تأثیرات انکارناپذیری بر ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یک کشور دارد. البته در حال حاضر سینماها دیگر محدود به مرزهای جغرافیایی نیستند و می‌توانند حامل فرهنگ و هنر یک سرزمین به سرزمین‌های دیگر باشند. در این بین، از جنبه‌های زیبایی‌شناختی و روان‌شناختی سینما نیز نباید غافل شد؛ زیرا هم تحقیقات و هم تجربیات اهالی سینما نشان داده‌اند که فیلم‌ها می‌توانند احساسات و ذوق زیبایی‌شناسی بینندگان را به‌شدت تحت تأثیر قرار بدهند.

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از تماشای یک فیلم و ترک سینما، احساس کنید چیزی در درون‌تان تغییر کرده؛ جهانتان وسعت بیشتری یافته و با وجود دنیایی که روی پرده‌ی نقره‌ای سینما دیده‌اید، دنیای بیرون دیگر ارزش و اهمیت خود را از دست داده است. همه‌ی این‌ها یعنی سینما جاذبه‌ای دارد که با مسحور کردن تماشاگران خود، شکل دیگری به افکار و عواطف ایشان می‌دهد. در سده‌ی اخیر، بسیاری از اندیشمندان در تلاش بوده‌اند تا سینما را از منظر روان‌شناسی و فلسفی بررسی کنند و منشأ تأثیرات جادویی آن را بیابند. ژان میتری (Jean Mitry)، از بزرگ‌ترین صاحب‌نظران و متفکرانی است که سال‌ها در این زمینه فعالیت داشته و آثار قابل‌توجهی را نیز به مخاطبان خود عرضه کرده. در کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما (The Aesthetics and Psychology of the Cinema) با گوشه‌ای از آراء وی در تحلیل روان‌شناختی و زیبایی‌شناختی سینما آشنا خواهید شد.

کتابی که پیش رو دارید، مباحث گسترده‌ای را پیرامون فیلم و تئوری فیلم دربرگرفته. نویسنده با نگارش این اثر، سه هدف اصلی را دنبال می‌کرده: بررسی تئوری زیبایی‌شناسی زبان‌شناسی فیلم، تحلیل تاریخ انتقادی تئوری فیلم و واکاوی روان‌شناسی تجربه‌ی سینمایی. مؤلف در این راستا، دست به تحقیقات وسیعی زده و کوشیده تجربیات بینندگان از تماشای یک فیلم و مکانیسم‌هایی که در انسان‌ها موجب درک عمیق می‌شوند، به‌دقت موشکافی کند. به باور ژان میتری، سینما، هنری است با قابلیت‌های منحصربه‌فرد که می‌تواند تمامی حواس پنج‌گانه‌‌ی آدمی را به خود مشغول کند. نویسنده برای نشان دادن تمایزات سینما از سایر هنرها، امور ادراکی و ابعاد روان‌شناختی آن را با خصلت‌های تجربی هنرهای دیگر، به بحث می‌گذارد.

میتری در ادامه، پا را فراتر می‌گذارد و سعی می‌کند به مخاطبان خود نشان دهد که سینما در حقیقت چیزی بیش از یک هنر است. سینما این امکان را دارد که به یک زبان تبدیل شود. مؤلف برای اثبات این نکته، به سراغ تئوری انتقادی و مطالعات زیبایی‌شناختی می‌رود تا ماهیت سینما را به‌عنوان یک نظام زبانی روشن کند. از سوی دیگر، کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما شامل مطالبی است که حاصل کندوکاو ژان میتری در مورد کارکرد ادراک و هوش هستند.

کتاب حاضر زمانی به چاپ رسید که تئوری‌ها و مباحث مرتبط با زیبایی‌شناسی فیلم، تازه در حال شکل‌گیری بودند. همین موضوع باعث شد تا بخش عمده‌ای از تئوری‌های ساختارگرایانه و ساخت‌شکنانه‌ی دهه‌ی 1970، زیر تأثیر آموزه‌های این اثر و سایر نوشته‌های میتری قرار بگیرند. بنابراین، این کتاب و یادداشت‌های دیگر نویسنده، جریانی از تحلیل‌های روان‌شناختی و زیبایی‌شناسانه را پدید آوردند که سهم بزرگی در نضج و رشد مطالعات حوزه‌ی سینما داشتند. ‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ژان میتری را می‌توان از مدرنیسم‌های برجسته در زمینه‌ی تئوری فیلم دانست که اتفاقاً از یک شخصیت سنتی هم برخوردار بود. او توانست با اصلاح و بررسی آثار متقدمانش، رویکرد تازه‌ای را به جریان‌های فکری حوزه‌ی سینما معرفی کند.

کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما علاوه‌بر این‌که نمایانگر مطالعات و تحلیل‌های ژان میتری است، نشان‌دهنده‌ی عشق وافر او نسبت به سینما هم هست. میتری عاشقانه به تماشای فیلم‌ها می‌نشست و با حافظه‌ی بی‌نظیری که داشت، صحنه‌صحنه‌ی آن‌ها را در خاطرش ثبت می‌کرد. او سینما را نوعی پناهگاه می‌دانست که پیوسته به سراغش می‌رفت. تحقیقات او در زمینه‌ی سینما به دوران نوجوانی‌اش بازمی‌گردند. به دورانی که عاشقانه هر موضوعی را در مورد سینما دنبال می‌کرد. بااین‌اوصاف، اثر حاضر نه یک تحقیق صرف، بلکه چکیده‌ای است از سال‌ها عشق و علاقه‌ی میتری به سینما و فیلم‌های سینمایی؛ اثری که بر پایه‌ی اصول علمی تدوین شده اما ردپای دیدگاه‌های ذوقی نویسنده را نیز به وضوح در آن می‌بینید.

اگر شما هم از شیفتگان دنیای سینما هستید یا قصد دارید به‌عنوان دانشجوی رشته‌ی هنر یا یک منتقد، اطلاعات خود را در مورد جنبه‌های روان‌شناختی و زیبایی‌شناختی سینما افزایش دهید، کتاب پیش‌رو گزینه‌ی بسیار خوبی خواهد بود. این اثر با ترجمه‌ی شاپور عظیمی، از سوی نشر سوره‌ی مهر در اختیارتان قرار می‌گیرد.

نکوداشت‌های کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما

• ژان میتری در حوزه‌ی فیلم همان جایگاهی را دارد که ارسطو در فلسفه داشت. (آر. دی. مک‌کان)

• کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما، نقطه‌ی عطفی در زمینه‌ی فیلم‌شناسی به حساب می‌آید. ژان میتری، چکیده‌‌ی پنجاه سال نظریه‌پردازی در زمینه‌ی فیلم را در کتاب حاضر ارائه کرده است. (ریچارد بل)

• یافته‌های ژان میتری می‌توانند پارامترهای آموزش نقد فیلم را دگرگون کنند. همچنین مرزهای میان واقعیت‌ها را بشکنند و ما را وادار کنند تا درهم‌آمیختگی آن‌ها را ببینیم. (لئو چارنی)

• با نوشته شدن کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما، در حقیقت یک دوره‌ی جامع برای فیلم‌شناسی ارائه شده است. نویسنده در بیان مطالب به جهان و موضوعات گوناگونی روی آورده: مارکسیسم، روان‌کاوی، نشانه‌شناسی، ساختارگرایی و... . (چارلز مالند)

کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما برای چه کسانی مناسب است؟

طرفداران حوزه‌ی نقد هنری، مشتاقان سینما و افرادی که به بررسی‌های روان‌شناختی و فلسفی هنر علاقه دارند، مطالعه‌ی کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما را از دست ندهند.

در بخشی از کتاب روانشناسی و زیبایی شناسی سینما می‌خوانیم

استطاعت بیان، توانایی نظم بخشیدن دارد و می‌تواند اندیشه را شکل بدهد و با آن ارتباط برقرار کند؛ این امکان را دارد که ایده‌ها را بپروراند، آن‌ها را تغییر دهد؛ شکل بدهد؛ دگرگون کند؛ سپس به یک زبان بدل شود. در واقع این استطاعت بیانی است که آن را زبان می‌گویند. اگر ادبیات کاری می‌کند که ایده‌ها همانند عواطف بیان شوند به این دلیل است که شعر و رمان فرم‌های زیبایی‌شناختی یک زبان هستند که همان گفتار است. باید این گذرا بودن را در نظر گرفت که در استطاعت بیانی، ایده‌ها چه دوپهلو و چه مبهم بیش از هر چیز دیگر از طریق عواطف بیان می‌شود. پس به این نتیجه می‌رسیم که سینما به عنوان فرم زیبایی‌شناختی (درست مانند ادبیات)، تصاویری را که فی نفسه و در خود استطاعت بیان دارند؛ استفاده می‌کند. مصداق این تصاویر، یعنی سازمان‌دهی منطقی و جدلی آن‌ها زبان را ایجاد می‌کند.

سینما، همچنین طریقی است برای بازآفرینی و ارتباط؛ چون که در ابتدای امر، سینما چیزی نیست جز عکس‌های متحرک از رویدادهای تخیلی یا واقعی. اما سینما را که به تصاویر ربط دارد، همان‌طور که ادبیات به کلام مرتبط است باید ابزار دیالکتیک خاص دانست، یعنی هنر بهره‌برداری و به کارگیری همان ابزار و طریقی برای ارتباط برقرار کردن با نتایج و اثراتی که از این راه به دست می‌آید. بدبختانه برای پوشش دادن این سه معنا تنها یک کلمه وجود دارد، ما باید بگوییم: تصویر متحرک با گفتار برابر است، محتوای فیلم یا هنر سینما به ادبیات ربط دارد و مضمون سینمایی با چاپ یکسان است.

در نوشتار اندیشه‌نگار، اندیشه‌ها به واسطه ارتباطاتی که میان اجزاء تشکیل‌دهنده یک نماد واحد وجود دارد؛ بیان می‌شوند. بر اساس ارتباطی که میان اجزای متفاوت وجود دارد، یک جزء معنی‌های مختلفی به خود می‌گیرد؛ با این حال فرم‌ها ثابت هستند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار ترجمه انگلیسی
مقدمه ویراستار [انگلیسی]
مقدمه
مقدمات
سینما و آفرینش
مؤلف فیلم چه کسی است؟
تولید استاندارد
استاندارد تولید در ایالات متحده
هنرمندان و صنعت‌گران
مؤلفان سینما
مؤلف و کار او
سینما و زبان
ملاحظات
سینما و گفتمان ادبی
کلمه و تصویر
اندیشه و زبان
کلمه و ایده
دو زبان
تصویر کلامی
تصویر فیلم
تصویر فی نفسه
تصویر مبهم
تصویر ذهنی
تصویر به مثابه نشانه
تصویر به مثابه نماد (در مفهوم زبان‌شناسی)
تصویر به مثابه قیاس (در مفهوم روان‌شناسانه)
تصویر سینمایی و تشریح کلامی
ساختار یک تصویر
نماها و زاویه‌ها
قاب و عوامل تعیین‌کننده‌اش
مشارکت و هم‌ذات‌پنداری
ریتم و مونتاژ
پیدایش مونتاژ
ریشه‌ها و اکتشافات
گریفیث و مکاتب شوروی
پیامدهای کار کوله‌شُف
آزمایش کوله‌شف (بنیان زبان سینما)
ریتم سینمایی
نگاهی به ریتم
سینمای آوانگارد و سینمای ناب
ریتم و مونتاژ
فرم‌ها و نظریه‌های تدوین
روان‌شناسی مونتاژ
ریتم و نماهای متحرک دوربین آزاد و عمیق میدان
قواعد «نامونتاژ» و واقعیت فراگیر
دوربین متحرک
روان‌شناسی نمای حرکتی
عمق میدان
سینماسکوپ
جذابیت و فاصله‌گذاری
دوربین ذهنی
تصویر نیمه‌ذهنی
تصاویر اریب
رنگ در سینما
گفتار و صدا
نقش و معنای دیالوگ
نقش موسیقی
ساختارهای شنیداری‌-‌دیداری
پایان سخن درباره ریتم
زمان و مکان درام
در جست‌وجوی ساختاری دراماتیک
از تئاتر فیلم‌شده تا بیان بصری
تئاتر و سینما
ادبیات و سینما
فرم و محتوا
اهمیت و ارزش موضوع
درام‌شناسی فیلم
واقع‌گرایی و واقعیت
ساختارهای بصری و نشانه‌شناسی فیلم
منطق فیلم