معرفی و دانلود کتاب فیشته

معرفی کتاب فیشته

یوهان گوتلیب فیشته از فیلسوفان آلمانی بود که نسخه‌ای دقیق‌تر از ایدئالیسم استعلایی را تحت عنوان آموزه‌ی دانش مطرح کرد. دنیل بریزیل در کتاب فیشته نگاهی جامع و کامل می‌اندازد به زندگی، آثار و نقشی که این فیلسوف به نوبه‌ی خود، در حوزه‌ی فلسفه ایفا کرده است. ما در این کتاب با دورانی که فیشته در دانشگاه یِنا بود و با تأثیری که بر ایدئالیسم آلمانی گذاشت، بیشتر آشنا خواهیم شد.

درباره‌ی کتاب فیشته

دنیل بریزیل (Daniel Breazeale) در کتاب فیشته (Johann Gottlieb fichte) ما را به اعماق جهان یوهان گوتلیب فیشته می‌برد؛ اندیشمندی پیش‌گام که با آثارش توانست بین ایدئالیست‌هایی مانند ایمانوئل کانت و هگل پل بزند و آن‌ها را به یکدیگر متصل کند. فیشته در فلسفه‌ی خود به واکاوی خودآگاهی و زیربنای دانش می‌پردازد و حدومرزهای مفهوم درک از خود و جهان را جابه‌جا می‌کند. نویسنده در کتاب فیشته به مفهوم «من» می‌پردازد. در قلب فلسفه‌ی فیشته، مفهومِ «من محض» وجود دارد؛ مفهومی که بر پایه‌ی ایدئالیسم استعلایی ایمانوئل کانت بنا شده است. فیشته استدلال می‌آورد که تمام واقعیت را خویشتن ساخته و باعث می‌شود تا «من» به اساس تمام آموزه‌ها و تجربیات بدل گردد. این ایده‌ی رادیکال زیربنای پیشرفت‌های آتی در تفکر اگزیستانسیالیستی و پدیدارشناختی را ساخت.

یکی از بزرگ‌ترین کمک‌هایی که فیشته به حوزه‌ی فلسفه کرد، آموزه‌ی دانش یا Wissenschaftslehre است. این نظام پیچیده در پی آن است که برای تمام علوم یک اساس فلسفی دقیق بیابد و تأکیدش نیز بر نقش فعالانه‌ی خویشتن در ساختن حقیقت است. سخنرانی‌هایی که فیشته من‌باب این مبحث در دانشگاه ینا ایراد کرد، نظر حضار را جلب و شهرت او را در مقام فیلسوفی طلایه‌دار استوارتر کرد. دنیل بریزیل از ایدئالیسم اخلاقی فیشته نیز صحبتی به میان می‌آورد. فیشته به اصول اخلاقی هم ورود کرده و آن را موشکافانه بررسی می‌کند. فیشته از نوعی از ایدئالیسم پشتیبانی می‌کند که تأکیدش بر رفتار اخلاقی است و فرد را به سمت جامعه‌ای اخلاقی سوق می‌دهد. او باور دارد که افراد وظیفه دارند که بر اساس قواعد منطقی و عقلانیِ خویشتن عمل کنند تا از این طریق بتوانند به اجتماعی یک‌دست و منصف دست پیدا کنند.

دنیل بریزیل در این کتاب می‌نویسد که فیشته با آثار و دستاوردهایی که در فلسفه داشته، موفق شده روی ایدئالیست‌های آلمانی که پس از او پا به این عرصه گذاشتند، مثل هگل و شیلینگ تأثیر شایانی بگذارد. فیشته با عقایدی که راجع‌به ناخودآگاه و ساختن حقیقت داشت، باعث شد پلی عظیم میان فلسفه‌ی انتقادی کانت و تفکرات توسعه‌یافته‌تر اندیشمندان پس از او به وجود بیاید. فیشته در یکی از عظیم‌ترین دستاوردهایش در تألیف، اثری تحت عنوان رسالت انسان، به ماهیت آزادی بشر و تعهدات اخلاقی می‌پردازد که خاستگاه آن ضمیر ناخودآگاه انسان است. نوشته‌های فیشته در حوزه‌ی اخلاق، استنتاج‌های ایدئالیسم او را برای فلسفه‌ی اخلاق واکاوی کرده و بر اهمیت رفتار اخلاقیِ عقلانی اصرار می‌ورزد.

فلسفه‌ی یوهان گوتلیب فیشته سیری است جذاب و تأمل‌برانگیز به درون اعماق ناخودآگاه انسانی و ساختن دانش. شما نیز می‌توانید کتاب فیشته را با ترجمه‌ی سید مسعود حسینی که به یاری انتشارات ققنوس چاپ و منتشر شده است، تهیه کنید.

کتاب فیشته برای چه کسانی مناسب است؟

اگر از دسته افرادی هستید که به تفکرات فلاسفه‌ی آلمانی علاقه دارید، خصوصاً اگر در پی آن هستید که از ایدئالیسم یوهان گوتلیب فیشته آگاهی بیشتری به دست آورید، این کتاب می‌تواند منبع ارزشمندی برای شما باشد.

در بخشی از کتاب فیشته می‌خوانیم

شرح منتشرشده اصول آغازین آموزه دانش دوره ینا با گزاره «من خود را فرامى‌نهد» آغاز مى‌شود؛ به بیان دقیق‌تر، «من خود را در مقام یک من فرامى‌نهد». از آن‌جا که این کردوکار «خودفرانهى» ویژگى بنیادى من‌بودگى به وجه عام تعبیر مى‌شود، این اصل آغازین اظهار مى‌دارد که «من خویشتن را به منزله خودفرانهنده فرامى‌نهد». از بخت بد، این عزیمتگاه در بخش اول بنیاد آموزه فراگیر دانش تا حدى مبهم است، زیرا فیشته کوششى دشوار و نسبتا تحمیلى مى‌ورزد تا این عزیمتگاه را به قانون منطقى همانستى [یا این‌همانى] ربط دهد؛ نیز از آن رو که او دو «اصل آغازین» افزوده را، متناظر با قوانین منطقى عدم تناقض و جهت کافى، پیش مى‌کشد. (درخور ذکر است که این آشفتگى در آموزه دانش به روشى نو (99/1796) به‌کلى از میان مى‌رود، اثرى که با این «اصل موضوع» ساده یا «درخواست» از خواننده آغاز مى‌شود که «به من بیندیش، و مشاهده کن که این کار متضمن چیست».)

«فرانهادن» (setzen) صرفا به معناى «واقف بودن بر»، «تأمل کردن در باب» یا «آگاه بودن از» [چیزى] است؛ این اصطلاح تلویحا این معنى را نمى‌رساند که من باید صرفا ابژه‌ها [یا متعلقات] آگاهى خویش را «بیافریند». اصل مزبور چیزى جز این بیان نمى‌دارد که ذات من‌بودگى در اظهار خودهمانستى مضمون است، یعنى بیان مى‌دارد که آگاهى مستلزم خودآگاهى است (مستلزم «مى‌اندیشمِ» کانتى که، دست‌کم على‌الاصول، باید بتواند با کلیه بازنمودهایمان قرین باشد). بااین‌حال، این‌گونه خودهمانستى را که بى‌واسطه نیز هست، نه مى‌توان نوعى «امر واقع» روان‌شناسانه تعبیر کرد، هرقدر هم که ممتاز باشد، و نه «کنش» یا «عرَضى» متعلق به جوهر یا موجودى که پیشاپیش وجود دارد. بى‌گمان «کنشى» به دست «من» است، لیکن کنشى است که با نفس وجود من این‌همان است. به زبان تخصصى فیشته، وحدت آغازین خودآگاهى را مى‌باید هم قسمى کنش تلقى کرد و هم فرآورده این کنش: یعنى به منزله Tathandlung یا [وحدت] «امر واقع/کنش»، وحدتى که هر امر واقع و هر کنش آگاهى تجربى، هم مستلزم آن است و هم مشتمل بر آن است، هرچند هرگز در ظرف آگاهى تجربى به همین هیئت ظاهر نمى‌شود.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: زندگى و آثار
2: طرح فلسفى فیشته
3: عزیمتگاه آموزه دانش دوره ینا
4: ملخص منظومه‌وار آموزه دانش دوره ینا
5: صورت متأخر آموزه دانش و اقبال به فلسفه فیشته
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه