معرفی و دانلود کتاب صوتی سفر فیل

معرفی کتاب صوتی سفر فیل

ژوزه ساراماگو 10 سال پس از دریافت جایزه‌ی ادبی نوبل با کتاب صوتی سفر فیل، درخشش فوق‌العاده‌ی قلم خود را به ما نشان می‌دهد و این بار جایزه‌ی ادبی سائوپائولو در سال 2009 را می‌رباید. کتاب صوتی سفر فیل، اثری تاریخی و روایتی ساده نیست، بلکه ترکیبی است از چند روایت و ماجرای حقیقی و خیالی که اسپانیای قدیم و سبک زندگی کاتولیک‌های آن دوران را نشان می‌دهد. این رمان در واقع، ماجراهای سفر قهرمانانه‌ی فیلی است که سالمون نام داشت.

درباره‌ی کتاب صوتی سفر فیل

تصور کنید وضعیت به‌گونه‌ای بوده که امپراتورها باید به اهمیت مقام و اصالت افراد فکر می‌کردند. آن‌ها نمی‌توانستند هر کاری با این طبقه‌ی اشرافی انجام دهند و توجه به منزلت والامقامان، کلید پیشرفت و تمدن بود. یک لحظه تصور کنید که باید یک هدیه‌ی لوکس و خاص به یکی از این اشراف مهم بدهید. اگر شما بودید چه کادویی را انتخاب می‌کردید؟

ژوزه ساراماگو (José Saramago) در کتاب صوتی سفر فیل (The Elephant's Journey) به سراغ داستانی ماجراجویانه در قرن شانزدهم می‌رود و از یک «تاریخ آلترناتیو» استفاده می‌کنید، یعنی ماجراها را آن‌طور که خودش می‌خواهد، روایت می‌کند. ماجرا از این قرار است که شاه دوم، ژوان سوم، پادشاه پرتغال و همسر بانویی اتریشی، می‌خواهد هدیه‌ی ویژه‌ای را انتخاب ‌کند.

پادشاه پرتغال دارای اصول سفت و سخت کاتولیک است. برخی می‌گویند او یک روز پس از جنگی عجیب از بیماری درگذشت. قصه‌ی این رمان از این قرار است که این پادشاه درباره‌ی هدیه‌ی ازدواج به دوک بزرگ اتریش، با همسر اتریشی‌اش صحبت می‌کند و می‌گوید که از آن هدیه راضی نیست و باید کادویی بزرگ و به‌یادماندنی بدهد.

ملکه مدام صلیب می‌کشد و می‌خواهد فردا اول صبح، اعتراف کند. پادشاه به او می‌گوید که شما هر روز اعتراف می‌کنید؛ اما همسر پادشاه می‌گوید که شیطان روی صدای من تأثیر گذاشته است. این زن همیشه مبالغه‌های افراطی می‌کند؛ ولی پادشاه در فکر خوشحال‌کردن دوک بزرگ اتریش است. او می‌خواهد هم بزرگی خودش را ثابت کند و هم اتریشی‌ها را تحت‌تأثیر قرار دهد.

همسر پادشاه به‌یک‌باره به شاه بزرگ می‌گوید که ما فیلی به نام سالمون داریم که می‌توانیم آن را به‌عنوان هدیه‌ی ازدواج به دوک بزرگ بدهیم. پادشاه اول خشمگین می‌شود و بعد، مکثی می‌کند و می‌گوید: «به نظرم فکر جالبی است.» ملکه هم می‌گوید: «پیشنهاد خوبی‌ است. پیشنهاد عالی‌ای است.» این نقطه‌ی عطف داستان در همان ابتدای روایت است که تکنیک فوق‌العاده قدرتمند ساراماگو را نشان می‌دهد.

فیل‌ها سابقه‌ای طولانی در ادبیات ماجراجویانه دارند. مارکوپولو از فیل‌ها و زندگی حیواناتی متفاوت در کشورهای شرقی در سال‌ها گذشته گفته است؛ اما مهم‌ترین فیل‌ها در ادبیات، هم مربوط به دوران قدیم می‌شوند و هم مربوط به ادبیات مدرن. مثلاً ماجرای «فیل در تاریکی» به روایت مولانا را حتماً شنیده‌اید. این فیل فلسفی تمثیلی از نسبیت در درک انسان‌ها است.

اما مشهورترین فیل‌ها در رمان «گذری به هند» اثر ادوارد مورگان فورستر آمده‌ است. پیشنهاد می‌شود حالا که کتاب صوتی سفر فیل را گوش می‌کنید به سراغ این رمان درخشان فورستر هم بروید. ادبیات انگلیستان مملو از فیل‌هاست حتی در داستان‌های جنایی آگاتا کریستی و قهرمان مشهورش، هرکول پوآرو هم با هندوستان و فیل‌هایش مواجه می‌شویم. انگار هندوستان هدیه‌ای به ادبیات ندارد جز فیل.

اکنون ژوزه ساراماگو در این رمان قرن بیست و یکمی خود به فیلی متفاوت می‌پردازد. او تلاش می‌کند از این روایت‌های رمانتیک و اگزوتیک دور شود و آن‌ها را واسازی کند. این نویسنده‌ی پرتغالی، در تکنیک داستان‌نویسی خود، حتی به کاراکترها هم رحم نمی‌کند و آن‌ها را هم واسازی می‌کند. اگر می‌خواهید به این اصطلاح آشنا شوید حتماً سری به کتاب‌های ژاک دریدا بزنید.

از این ماجرای فیل‌ها در ادبیات بگذریم و به سراغ کتاب صوتی سفر فیل نوشته‌ی ژوزه ساراماگو برویم. فیلی که قرار است قهرمان رمانی پست‌مدرن شود و ما هم با او همراه. فیلی که از هندوستان آمده و می‌خواهد؛ مانند مارکوپولو، سفری ماجراجویانه به سرزمین‌های ناشناخته را آغاز کند؛ اما این بار نه به شرق؛ بلکه به غرب.

ملکه به پادشاه می‌گوید بیش از دو سال است که آن حیوان از هندوستان آمده است و کاری جز خوردن و آشامیدن ندارد. حتی امیدی به آینده‌ی این حیوان ندارد؛ البته این فیل مقصر نیست؛ زیرا جای او اینجا نیست. تخصص او حمل کنده‌های بزرگ درختان است و حالا بهتر است این فیل را به وین بفرستیم. واقعاً جالب است که این روند هدیه‌های لوکس و خاص، هنوز ادامه دارد ولی ثروتمندان در این سال‌ها جزیره هدیه می‌دهند.

پادشاه می‌ماند که این فیل بزرگ را چگونه باید برای عموزاده ماکسیمیلیان بفرستند. این دوک بزرگ در اتریش زندگی می‌کند و پادشاه در اسپانیا. آن‌ها تصمیم می‌گیرند اول نامه‌ای به عموزاده بفرستند و نظر مثبت او را برای این هدیه‌ی عجیب‌وغریب جلب کنند. ملکه می‌گوید ما مسئولیتی در قبال این فیل در این سفر نداریم!

این فیل بیچاره باید سرزمین‌های متفاوتی را بپیماید تا به اتریش برسد. او تنها فیلی است که می‌تواند این سفر را برود. شاید این فیل، مارکوپولوی حیوانات باشد؛ چون باید در شهرهای مختلف سفر کند و انسان‌های متفاوتی را ببیند. تکنیک ژوزه ساراماگو در این داستان بسیار جالب است. او روایتی تودرتو را در عین سادگی انتخاب کرده است که کنایه‌ای به اشراف جهان مدرن است.

ترجمه‌ی کتاب صوتی سفر فیل نوشته‌ی ژوزه ساراماگو را سائنا حبیب انجام داده که می‌توانید آن را با صدای فریبا فصیحی و شهره روحی بشنوید. نسخه‌ی صوتی این کتاب از سوی انتشارت جیحون و نسخه‌ی متنی آن توسط انتشارات کتاب سرای نیک منتشر شده است.

جوایز و افتخارات کتاب سفر فیل

• برنده‌ی جایزه‌ی ادبی سائوپائولو در سال 2009
• برنده‌ی جایزه‌ی بهترین ترجمه‌ی انگلیسی آکسفورد-وایدنفلد در سال 2011
• رمان سفر فیل از سوی سایت کالچر کریتیک (Culture Critic) که نظر منتقدان را بررسی می‌کند و به کتاب‌ها نمره می‌دهد، امتیاز 93 را دریافت کرده است.
• دریافت امتیاز 4 از 5 از سوی مجله‌ی بوک‌مارکز ماگازین (Bookmarks Magazine)

نکوداشت‌های کتاب سفر فیل

• کتاب سفر فیل منتقدان را با شخصیت‌های پرجنب‌وجوش، کنایه‌های غنی و مشاهدات متحیرانه، اما زیرکانه‌اش مجذوب خود کرد. (بوک‌مارکز ماگازین)
• ساراماگو در این رمان از نظر روحی و طنز، به اولین رمان‌نویس بزرگ ما، سروانتس، از هر رمان‌نویس دیگری نزدیک‌تر است. (گاردین)
• سفر فیل، داستانی سرشار از کنایه و همدلی است که روایت آن مرتباً با تأملات شوخ‌طبعانه در مورد طبیعت انسان و توهین قدرتمندان به کرامت انسانی، قطع می‌شود. (لس‌آنجلس تایمز)

کتاب صوتی سفر فیل برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب قطعاً برای هر کسی که به کتاب‌ها و رمان‌های تاریخی علاقه دارد مناسب است. کتاب صوتی سفر فیل اثری شگرف است که روایت سفرهای شرق به غرب را برعکس کرده است.

در بخشی از کتاب صوتی سفر فیل می‌شنویم

صبح روز بعد پادشاه منشی‌اش پرو دو آلکاکوا کارنیرو را احضار کرد تا نامه‌ای را به او دیکته کند که در اولین تلاش خوب از آب در نیامد، همینطور برای بار دوم و سوم... و در نهایت کلاً کار را به خود منشی سپرد که مهارت‌های لازم در رابطه با علم معانی و بیان و همین‌طور دانش آداب و معاشرت و اصول نامه‌نگاری بین حکما را داشت که همه‌ی این‌ها را هم در بهترین مدارس ممکن و از پدرش آنتونیو کارنیرو یاد گرفته که این مقام منشی‌گری را هم از او به ارث برده بود. نامه‌ی نهایی هم از نظر خطاطی و طرز نوشتن و هم از لحاظ ارائه استدلال و قبولاندن موضوع به طرف مقابل بی‌نظیر بود، حتی به شکل چنان دیپلماتیکی این احتمال نظری را رد نکرده بود که این هدیه ممکن است مورد پسند دوک نباشد که او به سختی می‌توانست جواب منفی بدهد...

فهرست مطالب کتاب صوتی