معرفی و دانلود کتاب تفسیر کشاف - جلد 4

معرفی کتاب تفسیر کشاف - جلد 4

ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد زمخشری خوارزمی در کتاب تفسیر کشاف - جلد 4 در ادامه‌ی جلدهای قبلی، سوره‌ی یس تا سوره‌ی پایانی قرآن را تفسیر می‌کند. او در سال 528 هجری قمری این تفسیر را به زبان عربی به نگارش درآورد تا اعجاز قرآن را در تمام ابعاد نشان دهد. مسعود انصاری ترجمه‌ی این سترگ و گران‌قدر را به زبان فارسی بر عهده گرفت.

درباره‌ی کتاب تفسیر کشاف - جلد 4

جارالله زمخشری یکی از برجسته‌ترین دانشمندان ایرانی قرن پنجم و ششم هجری قمری محسوب می‌شود. وی به علت اقامت در جوار کعبه‌ی معظمه، به جارالله معروف شد و یکی از مهم‌ترین آثار خود را با نام تفسیر کشاف (Al-Kashshaaf)، در مکه به نگارش درآورد. او در عصر خویش «امام نحویان» لقب گرفته و درعلم لغت، معانی و بیان، یگانه‌ی روزگار بود. علاوه بر کتاب تفسیر کشاف، زمخشری آثار دیگری دارد؛ از جمله اساس‌البلاغه (یکی از مهم‌ترین لغت‌نامه‌های زبان عربی)، الفائق فی غریب الحدیث (شرح مشکلات لغوی احادیث)، المستقصی فی الامثال (مجموعه‌ای از ضرب‌المثل‌های عربی)، دیوان شعر (مجموعه‌ای از قصاید که در زبان عربی کم‌نظیر است)، الانموذج (یکی از مهم‌ترین کتاب‌های نحو) و... . نگاه به همین آثار نشان می‌دهد که ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد زمخشری خوارزمی (Abu al-Qasim Mahmud ibn Umar al-Zamakhshari) چه احاطه‌ای بر زبان عربی و ظرایف آن دارد.

بلاغت، لغت، نحو، قرائت‌های قرآن و نحو در کتاب تفسیر کشاف اهمیتی ویژه دارد و از همین رو می‌توان این اثر را در دسته‌ی تفسیرهای ادبی جای داد. همچنین توجه جارالله زمخشری به خردگرایی و مکتب معتزله سبب می‌شود که تفسیر الکشاف عن حقایق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل (Al-Kashshaaf 'an Haqa'iq at-Tanzil) در میان تفسیرهای اجتهادی نیز قرار بگیرد. روش زمخشری در تفسیر این است که در ابتدای هر سوره به مکی یا مدنی بودن آن و ترتیب نزول سوره اشاره می‌کند و تعداد آیات را ذکر می‌نماید. او پس از بیان نکات کلی مرتبط با سوره، یک یا چند آیه را می‌آورد، لغات مشکل آن را توضیح می‌دهد و پس از آن، نکات ادبی و بلاغی را طرح می‌کند. در پاره‌ای موارد، او از روایات و منقولات برای روشن کردن معنای آیه بهره می‌برد. یکی از نکات قابل‌توجه در کتاب تفسیر کشاف، روش جارالله زمخشری در بیان مطالب است. او در زیر هر آیه پرسش‌هایی را مطرح می‌کند و به آنان پاسخ می‌دهد. از این رهگذر، مخاطب با تفسیر ارتباط بیشتری برقرار می‌کند و معنای آیه ملموس‌تر می‌شود.

تفسیر کشاف با وجود ارجاعات فراوان به آن و اهمیتش در جامعه‌ی اسلامی، تاکنون به زبان فارسی ترجمه نشده بود. مسعود انصاری که خود مترجم قرآن و قرآن‌پژوه است، پس از حدود 9 قرن از تألیف تفسیر کشاف، به ترجمه‌ی این اثر بی‌بدیل به زبان فارسی روی آورد. انتشارات ققنوس تفسیر جارالله زمخشری را در 4 جلد به چاپ رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب تفسیر کشاف - جلد 4

• تفسیر کشاف یکی از معروف‌ترین و متقن‌ترین تفاسیر اهل سنت است. از منظر نکات ادبی، علی‌الخصوص نکات بلاغی، در میان همه‌ی تفاسیر ممتاز است. مؤلف این تفسیر ملقب به جارالله زمخشری از اکابر علمای اسلام به شمار می‌رود و کتاب‌های بسیاری در ادب، حدیث و موعظه تألیف کرده است. (استاد شهید مرتضی مطهری، کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران»)
• کتاب تفسیر کشاف علی‌رغم گرایش اعتزالی‌اش، از بهترین کتاب‌های تفسیری به شمار می‌رود که در آن جنبه‌ی بلاغت در تفسیر قرآن مورد توجه قرار گرفته است. اکثر مفسران پس از زمخشری از کتاب او استفاده کرده‌اند. (محمد عبدالعظیم زرقانی، استاد دانشگاه الازهر و مؤلف کتاب «مناهل العرفان فی علوم القرآن»)
• صرف نظر از گرایش اعتزالی این تفسیر، باید اعتراف کرد که پیش از زمخشری کسی مانند تفسیر کشاف را ننوشته است. هیچ‌کس نتوانسته چون زمخشری جمال قرآن و سحر بلاغت آن را نشان دهد. (محمدحسین ذهبی، استاد دانشگاه الازهر مصر و مؤلف کتاب «التفسیر و المفسرون»)
• کمتر کسی توانسته مانند حافظ لطایف حکمت را با نکات قرآنی درآمیزد. بدون شک کتاب تفسیر کشاف بر اشارات قرآنی حافظ تأثیر داشته است. از جمله در بیت «بخواه دفتر اشعار و راه صحرا گیر / چه جای مدرسه و بحث کشف کشاف است». (علامه محمد قزوینی، مصحح دیوان حافظ)
• با شناختی که از آقای مسعود انصاری دارم، مطمئنم که این کار یکی از نمونه‌های برجسته‌ی ترجمه‌ی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های جهان اسلام شناخته خواهد شد و جریان تازه‌ای در ترجمه‌ی عربی به فارسی به راه خواهد انداخت. (کامران فانی، عضو پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی)
• تفسیر الکشاف تفسیری ارزشمند است که در تبیین و کشف بلاغت و سحر بیان قرآن، بی‌نظیر است؛ زیرا مؤلف آن در زبان عربی چیره‌دست بوده و بر لغات، بیان، نحو و اعراب تسلطی کامل داشته است. (آیت‌الله محمدهادی معرفت، نویسنده‌ی کتاب «تفسیر و مفسران»)

کتاب تفسیر کشاف - جلد 4 برای چه کسانی مناسب است؟

به باور مترجم کتاب تفسیر کشاف، با وجود تخصصی بودن این کتاب، طیف‌های گوناگونی از جامعه می‌توانند از این اثر گرانقدر زمخشری بهره ببرند. هر کس که به تفسیر قرآن علاقه دارد و در زمینه‌ی قرآن‌پژوهی فعالیت می‌کند، باید به این کتاب مراجعه کند.

در بخشی از کتاب تفسیر کشاف - جلد 4 می‌خوانیم

«المدّثّر» دثار (جامه‌ی روى) پوشیده و لباسى است که بالاى لباس‌هاى زیر مى‌پوشند و جامه‌اى است که سراسر بدن را مى‌پوشاند و حدیث «الأنصار شعار و الناس دثار» نیز از آن است. برخى از مفسّران گفته‌اند نخستین سوره‌اى است که نازل شده است، جابر بن عبداللّه از رسول خدا (ص) روایت کرده است که فرمود: «کنتُ على جبلِ حراء فنودیت: یا محمّد، إنّک رسول‌اللّه، فنظرت عن یمینى و یسارى فلم أر شیئا، فنظرت فوقى فرأیت شیئا / بر کوه حراء ایستاده بودم که ندا دادند: اى محمّد، تو فرستاده‌ی خدا هستى، به سمت راست و چپ نگریستم و چیزى ندیدم و به بالا نگریستم چیزى دیدم.» در روایت عایشه آمده است: «فنظرت فوقى فإذا به قاعد على عرش بین السماء و الأرض یعنى: الملک الّذى ناداه فرعبت و رجعت إلى خدیجه فقلتُ: دثرونى دثرونى، فنزل جبریل و قال: «یا أیّها المدّثر» / به بالا نگریستم و دیدم که بین آسمان و زمین بر تختى نشسته است مراد فرشته‌اى است که آن حضرت را مورد ندا قرار داد بیمناک شدم و به نزد خدیجه بازگشتم و گفتم: مرا بپوشانید، مرا بپوشانید. جبرئیل نازل شد و گفت: اى ردا به خود پوشیده.» از زهرى روایت کرده‌اند که گفته است: نخستین آیات نازل شده، آیاتِ آغازین سوره‌ی علق تا «ما لم یعلم» است. رسول خدا (ص) نگران شد و به قلّه‌ی کوه‌ها مى‌رفت تا این که جبرئیل (ع) به نزدش آمد و گفت: «تو پیامبر خدا هستى.» آن گاه به نزد خدیجه بازگشت و گفت: «مرا بپوشانید و بر من آب سرد بریزید» و آیه‌ی «یا أیّها المدّثّر» نازل شد.

برخى از مفسّران گفته‌اند سخنانى ناخوشایند از قریش شنید و اندوهگین شد و مانند افراد غمگین جامه‌اش را به خود پیچید و در اندیشه فرورفت و خداى متعال به او فرمان داد که دعوت آنان را ادامه دهد و حتّى اگر سخنانى ناخوشایند از آنان بشنود و مورد آزار قرار گیرد، در هیچ شرایطى از این کار دست برندارد.

فهرست مطالب کتاب

سوره یس
سوره صافّات
سوره ص
سوره زمر
سوره غافر
سوره فصّلت
سوره شورى
سوره زخرف
سوره دخان
سوره جاثیه
سوره احقاف
سوره محمّد(ص)
سوره فتح
سوره حجرات
سوره ق
سوره ذاریات
سوره طور
سوره نجم
سوره قمر
سوره رحمن
سوره واقعه
سوره حدید
سوره مجادله
سوره حشر
سوره ممتحنه
سوره صف
سوره جمعه
سوره منافقون
سوره تغابن
سوره طلاق
سوره تحریم
سوره مُلک
سوره قلم
سوره حاقّه
سوره معارج
سوره نوح
سوره جنّ
سوره مزّمّل
سوره مدّثّر
سوره قیامت
سوره انسان
سوره مرسلات
سوره نبأ
سوره نازعات
سوره عبس
سوره تکویر
سوره انفطار
سوره مطففین
سوره انشقاق
سوره بروج
سوره طارق
سوره اعلى
سوره غاشیه
سوره فجر
سوره بلد
سوره شمس
سوره لیل
سوره ضحى
سوره شرح
سوره تین
سوره علق
سوره قدر
سوره بیّنه
سوره زلزله
سوره عادیات
سوره قارعه
سوره تکاثر
سوره عصر
سوره هُمزه
سوره فیل
سوره قریش
سوره ماعون
سوره کوثر
سوره کافرون
سوره نصر
سوره مسد
سوره اخلاص
سوره فلق
سوره ناس
پى‌گفتار مؤلف
نمایه‌ی اشخاص
نمایه‌ی اماکن
نمایه‌ی احادیث
نمایه‌ی اشعار