معرفی و دانلود کتاب تفسیر کشاف - جلد 3

معرفی کتاب تفسیر کشاف - جلد 3

ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد زمخشری خوارزمی معروف به جارالله در کتاب تفسیر کشاف - جلد 3، تفسیر 18 سوره از قرآن از سوره‌ی کهف تا فاطر را آورده است. این اثر مهم که در زمان سلجوقیان به زبان عربی به نگارش درآمده، پس از حدود 900 سال به همت مسعود انصاری به زبان فارسی ترجمه شده است.

درباره‌ی کتاب تفسیر کشاف - جلد 3

تفسیر اجتهادی یکی از کامل‌ترین و جامع‌ترین روش‌های تفسیر قرآن است که در آن عقل و استدلال محور قرار می‌گیرند. کسانی که تفسیر اجتهادی را اساس کار خود قرار می‌دهند، باید به چندین حوزه تسلطی کامل داشته باشند: آشنایی تام و تمام با زبان و ادبیات عربی، آگاهی از انواع دانش‌های بلاغی مانند معانی و بیان، دانستن انواع قرائات قرآن، اطلاع از اسباب نزول و شأن نزول همه‌ی آیات، تسلط بر علم کلام و حدیث و... . یکی از تفاسیر اجتهادی مهمی که در طول سالیان دانشمندان بسیاری به آن مراجعه کرده‌اند، تفسیر الکشاف (Al-Kashshaaf) نام دارد.

ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد زمخشری خوارزمی (Abu al-Qasim Mahmud ibn Umar al-Zamakhshari) معروف به جارالله در مدت دو سال و سه ماه، این کتاب را به نگارش درآورد. خود او در مقدمه‌ی کتاب تفسیر کشاف می‌نویسد: «کاری را که سی سال زمان می‌برد، در مدت خلافت ابوبکر به پایان رساندم و این یکی از نشانه‌های بیت‌الله الحرام و لطف خداست.» زمخشری به علت مجاورتش با خانه‌ی خدا در مکه، جارالله نامیده می‌شد و کتاب الکشاف عن حقائق التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل (Al-Kashshaaf 'an Haqa'iq at-Tanzil) را در روز دوشنبه 23 ربیع‌الاول 528 (در سن شصت سالگی) و در مدرسه‌ی علامه که روبه‌روی کعبه قرار داشت، به پایان رساند.

همانطور که اشاره شد، کتاب تفسیر کشاف - جلد 3 در دسته‌ی تفاسیر اجتهادی قرار می‌گیرد. زمخشری که پیرو مکتب اعتزال بود، عقل را مهم‌ترین ابزار برای پرده برداشتن از اسرار قرآن می‌دانست و عقیده داشت که نقل روایات از این و آن، برای تفسیر قرآن به‌هیچ‌وجه کافی نیست. او علاوه بر عقل، از دانش‌های ادبی و زبانی در فهم آیات الهی بهره می‌برد و تک‌تک واژگان قرآن را به‌دقت بررسی می‌کرد. جارالله زمخشری از منظر بلاغی نیز اعجاز قرآن را نشان داده است و بر این اعتقاد بود که چینش واژگان قرآن در نظم کامل قرار دارد.

بلاغتی که در نثر زمخشری دیده می‌شود، ترجمه‌ی این اثر را به زبان فارسی سخت کرده بود؛ تااینکه پس از نُه قرن تألیف این کتاب، ترجمه‌ی تفسیر کشاف به همت مسعود انصاری به انجام رسید. انتشارات ققنوس دوره‌ی چهار جلدی این تفسیر را به چاپ رسانده است.

نکوداشت‌های کتاب تفسیر کشاف - جلد 3

• تفسیر کشاف یکی از معروف‌ترین و متقن‌ترین تفاسیر اهل سنت است. از منظر نکات ادبی، علی‌الخصوص نکات بلاغی، در میان همه‌ی تفاسیر ممتاز است. مؤلف این تفسیر ملقب به جارالله زمخشری از اکابر علمای اسلام به شمار می‌رود و کتاب‌های بسیاری در ادب، حدیث و موعظه تألیف کرده است. (استاد شهید مرتضی مطهری، کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران»)
• کتاب تفسیر کشاف علی‌رغم گرایش اعتزالی‌اش، از بهترین کتاب‌های تفسیری به شمار می‌رود که در آن جنبه‌ی بلاغت در تفسیر قرآن مورد توجه قرار گرفته است. اکثر مفسران پس از زمخشری از کتاب او استفاده کرده‌اند. (محمد عبدالعظیم زرقانی، استاد دانشگاه الازهر و مؤلف کتاب «مناهل العرفان فی علوم القرآن»)
• صرف نظر از گرایش اعتزالی این تفسیر، باید اعتراف کرد که پیش از زمخشری کسی مانند تفسیر کشاف را ننوشته است. هیچ‌کس نتوانسته چون زمخشری جمال قرآن و سحر بلاغت آن را نشان دهد. (محمدحسین ذهبی، استاد دانشگاه الازهر مصر و مؤلف کتاب «التفسیر و المفسرون»)
• کمتر کسی توانسته مانند حافظ لطایف حکمت را با نکات قرآنی درآمیزد. بدون شک کتاب تفسیر کشاف بر اشارات قرآنی حافظ تأثیر داشته است. از جمله در بیت «بخواه دفتر اشعار و راه صحرا گیر / چه جای مدرسه و بحث کشف کشاف است». (علامه محمد قزوینی، مصحح دیوان حافظ)
• با شناختی که از آقای مسعود انصاری دارم، مطمئنم که این کار یکی از نمونه‌های برجسته‌ی ترجمه‌ی یکی از مهم‌ترین کتاب‌های جهان اسلام شناخته خواهد شد و جریان تازه‌ای در ترجمه‌ی عربی به فارسی به راه خواهد انداخت. (کامران فانی، عضو پیوسته‌ی فرهنگستان زبان و ادب فارسی)
• تفسیر الکشاف تفسیری ارزشمند است که در تبیین و کشف بلاغت و سحر بیان قرآن، بی‌نظیر است؛ زیرا مؤلف آن در زبان عربی چیره‌دست بوده و بر لغات، بیان، نحو و اعراب تسلطی کامل داشته است. (آیت‌الله محمدهادی معرفت، نویسنده‌ی کتاب «تفسیر و مفسران»)

کتاب تفسیر کشاف - جلد 3 برای چه کسانی مناسب است؟

به باور مترجم کتاب تفسیر کشاف، با وجود تخصصی بودن این کتاب، طیف‌های گوناگونی از جامعه می‌توانند از این اثر گرانقدر زمخشری بهره ببرند. هر کس که به تفسیر قرآن علاقه دارد و در زمینه‌ی قرآن‌پژوهی فعالیت می‌کند، باید به این کتاب مراجعه کند.

در بخشی از کتاب تفسیر کشاف - جلد 3 می‌خوانیم

چنین روایت کرده‌اند که وقتى موسى (ع) با بنى‌اسرائیل به مصر آمد و پس از نابودى قبطیان در آن‌جا مستقر شد، خداى متعال به او فرمان داد نعمتى را که یافته‌اند، فرایاد قوم خود بیاورد و حضرت موسى براى آنان سخن گفت و از نعمت‌هاى الهى یاد کرد و گفت: «خداى متعال پیامبر شما را برگزیده و با او سخن گفته است.» گفتند: «ما خود این را مى‌دانیم، چه کسى از ما داناتر است؟» موسى گفت: «من.» وقتى آن بزرگوار علم را به خدا برنگرداند و از او ندانست، خداوند او را مورد عتاب قرار داد و به او وحى کرد: «من در مجمع‌البحرین بنده‌اى به نام خضر دارم که از تو دانشمندتر است.» خضر (ع) پیش از روزگار حضرت موسى (ع) و در زمانِ افریدون مى‌زیست و یکى از پیش‌قراولانِ سپاهِ ذى‌القرنین بزرگ بود و تا زمانِ موسى (ع) زنده بود. برخى از مفسّران گفته‌اند که موسى (ع) از پروردگارش پرسید: «کدام یک از بندگانت را بیش‌تر دوست مى‌دارى؟» فرمود: «کسى که همواره مرا یاد مى‌کند و هیچ گاه مرا از خاطر نمى‌برد.» پرسید: «کدام یک از بندگانت دادگرتر هستند؟» فرمود: «آن بندگانم که به حقّ داورى مى‌کنند و از هواى نفس خود پیروى نمى‌کنند.» پرسید: «کدام یک از بندگانت داناتر هستند؟» فرمود: «کسانى که تلاش مى‌کنند دانش دیگران را هم بر دانش خویش بیفزایند تا بر دانشى دست یابند که آنان را به راهیابى برساند و یا آنان را از فرومایگى برهاند.» پرسید: «اگر در میان بندگانت کسى هست که از من داناتر باشد، او را به من بنمایان.» فرمود: «خضر از تو داناتر است.» پرسید: «او را در کجا بیابم؟» فرمود: «در ساحل و روى تخته‌سنگى.» عرض کرد: «پروردگارا، چگونه مى‌توانم در آن‌جا به او برسم؟» فرمود: «ماهى‌اى را در زنبیلى بگذار، هر کجا که آن ماهى را نیابى، خضر در آن‌جاست.» به غلامش گفت: «هر گاه ماهى گم شد، به من خبر ده.» و به راه افتادند و موسى خوابید و ماهى به خود جنبید و به دریا افتاد. چون صبح شد، موسى از او پرسید: «ماهى چه شد؟» غلامش به او گفت که در دریا افتاده است. به نزدیکىِ تخته‌سنگ آمدند و دیدند که مردى با لباسش خود را پوشانده است.

فهرست مطالب کتاب

سوره کهف
سوره مریم
سوره طه
سوره انبیا
سوره حجّ
سوره مؤمنون
سوره نور
سوره فرقان
سوره شعرا
سوره نمل
سوره قصص
سوره عنکبوت
سوره روم
سوره لقمان
سوره سجده
سوره احزاب
سوره سباء
سوره فاطر