معرفی و دانلود کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر

معرفی کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر

در اولین نمایشنامه‌ از کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر از اوریپید داستان هلن را می‌خوانیم که طبق روایت هومر، دختر زئوس و زیباترین زن دنیا بود و به وسیله‌ی پاریس ربوده و به تروا برده شد. در روایت اوریپید از هلن، او در واقع هرگز ربوده نشده و زئوس، دختر خود را فراری داده و به مصر برده است. در این کتاب علاوه بر نمایشنامه‌ی «هلن»، نمایشنامه‌های «هیپولیت»، «آلسست» و «ایون» را نیز می‌خوانیم.

درباره‌‌ی کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر

کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر، شامل چهار اثر از مشهورترین نمایشنامه‌های اوریپید (Euripides) است که به قلم محمد سعیدی به فارسی برگردانده شده‌اند. اوریپید یکی از جنجالی‌ترین و اثرگذارترین تراژدی‌نویس‌های زمان خود و هم‌رده‌ی نویسندگانی مانند سوفوکل و هومر است. رد پای برخی ابداعات و تحولاتی که اوریپید در هنر نمایشنامه‌نویسی داشته را حتی می‌توانیم در آثار نمایشی امروز هم ببینیم. از جمله‌ی این تحولات می‌توان به نمایش قهرمان‌های اسطوره‌ای به عنوان انسان‌های معمولی در موقعیت‌های غیرمعمول اشاره کرد. از دیگر چرخش‌های انقلابی در آثار اوریپید، قیام و اعتراض انسان‌های فانی بر علیه ظلم و استبداد خدایان است که در نمایش ایون در این کتاب به خوبی نمایش داده می‌شود. او با اقتباس‌ها و روایت‌های خود از اسطوره‌های باستانی یونانی مسائل اخلاقی بسیار بااهمیتی را مطرح می‌کند و مخاطب را در حل این مسائل و تفسیر این شرایط با شخصیت‌های داستان خود همراه می‌کند. بسیاری از این تحولات بعدها الهام‌بخش نویسندگانی شد که کمدی و رمانس را پایه‌گذاری کردند.

اوریپید از معدود نویسندگان یونان باستان است که تعدادی از آثارش به طور کامل به دست ما رسیده است. تصور می‌شود این نویسنده‌ی بزرگ حداقل نود اثر نمایشی داشته که حدود بیست‌تای آن‌ها به طور کامل از آسیب زمان جان سالم به در برده است. از جمله‌ی این آثار می‌توان به نمایشنامه‌ی هلن و دیگر نمایشنامه‌های این کتاب اشاره کرد.

اوریپید در نمایشنامه‌ی هلن به سراغ ایلیاد و اودیسه و افسانه‌ی تروا می‌رود. در روایت هومر، هلن، زیباترین زن جهان و دختر زئوس، خدای خدایان است که توسط پاریس دزدیده و به شهر تروا برده می‌شود. پس از این کشتی‌های جنگی از سرتاسر یونان به سوی تروا هجوم می‌برند و برای نجات هلن جنگ تروا را آغاز می‌کنند. اوریپید در روایت خود از این داستان می‌نویسد که هلنی که توسط پاریس ربوده شد، در واقع هلن حقیقی نبوده است. هلن حقیقی به کمک پدرش به مصر فرار کرده و پنهان شده و جنگ تروا در واقع بر سر هلن دروغین سر گرفت.

دومین نمایشنامه‌ی این کتاب روایت عشق گناه‌آلود هیپولیت و فدر است. فدر، همسر پادشاه آتن، «تزه» است که توسط آفرودیت طلسم شده و عاشق هیپولیت می‌شود، غافل از اینکه هیپولیت پسر نامشروع همسر خودش است. ظاهراً دو نسخه‌ی تاریخی از نمایش هیپولیت وجود دارد که یکی از آنها قدیمی‌تر است و ناقص به دست ما رسیده. در نسخه‌ی اول نمایش، فدرا قادر نیست در برابر طلسم آفرودیت مقاومت کند و به فساد کشیده می‌شود. گفته می‌شود که ممکن است پس از اجرای نمایش و عصبانیت مخاطبان یونانی از نمایش بی‌شرمانه‌ی شخصیت زن داستان، اوریپید روایت را تغییر داده و نمایش دوم را نوشته که در آن فدر به امیال خود تن نمی‌دهد و تا جایی که می‌تواند در برابر وسوسه‌ی آفرودیت مقاومت می‌کند.

نمایش آلسست، روایت عشق شاهزاده‌ای یونانی به همسرش، آدمت، پادشاه فره است. آپولو، خدای هنر، زمانی مهمان آدمت می‌شود و پس از خداحافظی برای قدردانی از مهمان‌نوازی آدمت، به او وعده‌ی عمر طولانی و زندگی پس از زمان موعود مرگش را می‌دهد. آپولو، دیگر خدایان را قانع می‌کند که این وعده را عملی کنند اما در عوض شرطی پیش پای آدمت قرار می‌دهند: او باید کسی را معرفی کند که به جای خودش قربانی بشود. زمان مرگ آدمت فرا می‌رسد و او جانشینی برای خود پیدا نکرده تا اینکه همسرش آلسست پا پیش می‌گذارد و اعلام می‌کند حاضر است بمیرد اما زندگی بدون عشق همسرش را تجربه نکند. پس از این هراکلس (هرکول) پیش می‌آید و برای نجات جان آلسست تلاش می‌کند.

آخرین بخش کتاب به نمایشنامه‌ی ایون اختصاص داده شده است که روایت خدمتکار وفادار یتیمی است که در معبد آپولو خدمت می‌کند و به طور اتفاقی از گذشته‌ی خود مطلع شده و متوجه حقایق تلخی درباره‌ی هویت خود می‌شود. ایون متوجه می‌شود که مادرش کرئوز، همسر پادشاه یونان است و پدرش آپولو، و او در واقع حاصل ازدواج نامشروع آپولو و مادرش است. در این روایت، با داستان کرئوز و رنجی که از آزارهای آپولو تجربه کرده و تلاش این دو برای غلبه بر قدرت و استبداد این خدای قدرتمند آشنا می‌شویم.

گفتنی است که این کتاب با ترجمه‌ی شیوا و روان محمد سعیدی و از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به دست شما می‌رسد.

اقتباس‌های سینمایی از کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر

نمایشنامه‌های اوریپید در طول تاریخ الهام‌بخش کارگردان‌ها و هنرمندان بسیاری بوده است. از جمله اقتباس‌های مدرن از این آثار می‌توان به فیلم The Trojan Women (1971) اشاره کرد که به کارگردانی Michael Cacoyannis و با الهام از نمایشنامه‌ی هلن به روی پرده‌ی سینما آمد.

کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به تمام علاقه‌مندان ادبیات نمایشی و مخاطبان علاقه‌مند به اسطوره‌های یونان باستان پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب هلن و سه نمایشنامه دیگر می‌خوانیم

در زندگانی آدمی پیوسته اندیشۀ دوباره، از فکر نخستین به عقل و فرزانگی نزدیک‌تر است. آنچه بر تو گذشته است حادثه‌ای شگفت نیست و دور از فهم و ادراک ما نیز نتواند بود. آفرودیت تبی بر دماغ تو مستولی کرده است، و تو اکنون در پنجۀ عشق گرفتار آمده‌ای، ‌ آیا این امر چیز عجیب و بی‌سابقه‌ای است؟ نه هر روز گروه بی‌شماری به دام عشق اسیر می‌شوند، پس تو چرا در این میانه به خاطر آنکه عاشق شده‌ای می‌خواهی خود را تباه سازی؟ اگر قرار باشد همۀ عشاق تن به هلاکت دردهند و در این مرحله از جان بگذرند پس تکلیف آنان که امروز نرد عشق می‌بازند یا در آینده گرفتار این کمند خواهند شد بس دشوار است و راهی پرصعوبت در پیش دارند، آری، چون عشق با همۀ زور و نیروی خود بر سر کسی بتازد هرگز یارای ایستادگی و مقاومت در برابر آن باقی نخواهد ماند. اگر کسی در برابر عشق تسلیم شود و زانوی رضا بر زمین نهد، عشق او را به آرامی و نرمی در آغوش می‌کشد، لیکن اگر به خیره‌سری و پایداری برخیزد، آن‌گاه عشق او را در زیر پای خود خرد و تباه خواهد کرد. عشق بر ابرها سوار است و بر پشت امواج سهمگین دریا نشسته است. عالم امکان همه زادۀ عشق است، و عشق است که هر دانه را در بسیط زمین می‌افشاند و می‌رویاند. هر جانوری که بر روی زمین می‌خرامد نشانۀ هستی از میل و اشتیاقی یافته است که عشق آن را به ما ارزانی داشته است. آن‌ها که پرده‌های نقاشی عتیق دارند، یا آن‌ها که روزگار خود را به مطالعۀ هنرهای زیبا می‌گذرانند، می‌دانند که زئوس را به سمله میل و رغبتی پدید آمد و این الهۀ فجر طالع نیز به‌نوبۀ خویش دلدادۀ سفال شد و او را دزدیده به آسمان برد و در جرگۀ خدایان نگاه‌داشت. سفال و سمله هنوز هم در آسمان زندگی می‌کنند و شتابی ندارند که از صحبت خدایان دست بکشند و با ‌آنکه گاه‌به‌گاه حوادث دشواری در کار آن‌ها رخ داده با ‌وجود ‌این از بخت و قسمت خویش راضی‌اند. با ‌این‌ حال آیا تو نباید تسلیم سرنوشت خویش شوی و آیا هنوز بر آن سری که ایرادی به قوانین لایتغیر طبیعت بگیری؟ من از تو می‌پرسم، چند شوی را سراغ داری که چون همسران خود را از راه وفا و پاک‌دامنی منحرف ببینند روی خود را بگردانند و به روی خویش نیاورند؟

فهرست مطالب کتاب

توضیح ناشر
نگاهی به زندگی اوریپید، تراژدی‌نویس بزرگ یونان باستان
هیپولیت
اشخاص نمایش
هلن
اشخاص نمایش
آلسست
اشخاص نمایش
ایون
اشخاص نمایش