معرفی و دانلود کتاب هرمنوتیک

معرفی کتاب هرمنوتیک

کتاب هرمنوتیک یکی از بهترین منابعی به شمار می‌رود که برای آشنایی با این اصطلاح علمی نوشته شده است. کریستین گسدال، استاد دانشگاه تمپل، و بیورن رمبرگ، استاد دانشگاه اسلو، در این مدخل دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد از پیشینه‌ی سنت هرمنوتیکی از فلسفه‌ی یونان باستان شروع می‌کنند و با آرای متفکرانی چون رورتی، هابرماس و مک‌داول، کتاب را خاتمه می‌دهند. شلایرماخر، هایدگر و گادامر از دیگر فیلسوفانی هستند که نظریاتشان در این کتاب بررسی می‌گردد.

درباره‌ی کتاب هرمنوتیک

هرمنوتیک موضوعی است که از زمان یونان باستان، فلاسفه‌ی بسیاری درباره‌ی آن بحث کرده‌اند و معنای آن در طول زمان تکامل یافته است. هرمنوتیک به طور کلی تفسیر، هنر تفسیر یا مطالعه‌ی تفسیر معنا می‌شود. تفسیر یا هرمنوتیک در تمدن یونان باستان، در دوره‌ی هلنیستی اهمیتی ویژه پیدا کرد و در مدرسه‌ی اسکندریه آموزش داده می‌شد. ریشه‌ی واژه‌ی هرمنوتیک به کلمه‌ی یونانی hermeneuein برمی‌گردد و با هرمس، خدای پیام‌آوری، ارتباط دارد. هرمس پیام دیگر خدایان را به انسان‌ها منتقل می‌کرد؛ انتقال آنچه فراتر از درک انسان است به شکلی که ذهن انسان بتواند آن را درک کند. هرمنیا سه معنای متفاوت و نزدیک‌به‌هم دارد: اولاً معنای اعلام کردن، گفتن، تأیید؛ ثانیاً معنای تبیین و توضیح؛ و ثالثاً به معنای ترجمه و تفسیر. دقیقاً همان کاری که هرمس انجام می‌داد و آنچه بیگانه، عجیب یا نامفهوم بود، به زبان مخاطب تفسیر می‌کرد. همانطور که ترجمه صرفاً معنا کردن لفظ به لفظ کلمه نیست، هرمنوتیک نیز ابعاد مختلفی دارد و پر از ابهام‌ها، چالش‌ها و پیچیدگی‌هایی است که در دوره‌های مختلف به آن اضافه شده. کریستین گسدال (Kristin Gjesdal) و بیورن رمبرگ (Bjørn Ramberg) در کتاب هرمنوتیک (Hermeneutics)، از این چالش‌ها بیشتر می‌گویند.

پس از یونان باستان، رد پای هرمنوتیک را باید در قرون وسطی جست. مهم‌ترین متن در آن دوره طبیعتاً کتاب مقدس بود و برای قرن‌ها، کلیسا و آبای آن مسئول تفسیر انحصاری متون مقدس بودند. پس از عصر روشنگری، پروتستان‌ها در واکنش به جزم‌اندیشی کلیسای کاتولیک، خوانش‌ها و تفسیرهای جدیدی را از متون مقدس ارائه کردند. با رهایی متون مقدس از زنجیر سنت‌های کلیسا، تفسیر کتاب مقدس به دغدغه‌ی اصلی مفسران ادبی تبدیل شد. مارتین لوتر عقیده داشت که معنا را می‌توان از متن فهمید و در مواردی که معنای تحت‌اللفظی نامشخص است، باید معنای کل اثر را در نظر گرفت. تفسیر متون دینی به درک اجزای سازنده‌ی آن بستگی داشت و معنای همین اجزا، به معنای کلی اثر وابسته بود. بدین ترتیب، روشی جدید در تفسیر به وجود آمد که بعدها با نام «دور هرمنوتیک» شناخته شد. در کتاب هرمنوتیک از این مفهوم بیشتر سخن گفته می‌شود.

از قرن هفدهم و هجدهم میلادی هرمنوتیک به‌عنوان شاخه‌ای از فلسفه رسمیت پیدا کرد و وارد علوم انسانی شد. فردریش شلایرماخر که پدر هرمنوتیک مدرن به حساب می‌آید، برخلاف پیشگامان عصر روشنگری، به آموزه‌های پیشین و عقل‌گرایی توجهی نداشت و هدف او درک ویژگی‌های شاخص متن و نویسنده بود. برای شلایرماخر درست بودن یا نبودن محتوا مهم نبود؛ بلکه منظور نویسنده اهمیت داشت. شلایر ماخر از پیروان امانوئل کانت در مبحث زیبایی‌شناسی بود و ابژه‌های تفسیر را سازه‌های زیبایی‌شناختی دارای ماهیت ذهنی می‌دانست؛ نه موضوعاتی عینی. او عمل تفسیر را بازسازی و معکوس عمل آفرینش تلقی می‌کرد و هرمنوتیک را نوعی وارونه کردن فرایند گفتن یا نوشتن به حساب می‌آورد. کریستن گسدال و بیورن رمبرگ از فردریش شلایرماخر در فصل دوم کتاب هرمنوتیک، بیشتر می‌گویند.

مارتین هایدگر، فیلسوف مشهور آلمانی و یکی از شاگردان هوسرل، پدیدارشناسی هرمنوتیکی را به وجود آورد و مفهوم هرمنوتیک را به طور کلی تغییر داد. از نظر او هرمنوتیک دیگر یکی از ابزارهای علوم انسانی نبود؛ بلکه تلاشی فلسفی برای توضیح فرایند درک هستی، یعنی هستی‌شناسی و وجودشناسی، به حساب می‌آمد. هانس گئورگ گادامر، شاگرد هایدگر، عمیقاً تحت‌تأثیر این عقاید قرار گرفت و ماهیت هرمنوتیک را با جزئیات بیشتری توضیح داد. گادامر با نوشتن کتاب «حقیقت و روش» درهای جدیدی را بر هرمنوتیک گشود. در دو فصل از کتاب هرمنوتیک از این فیلسوف آلمانی بیشتر می‌خوانید. کریستین گسدال و بیورن رمبرگ در دیگر فصل‌های کتاب به آرای اندیشمندانی چون هابرماس، دریدا، رورتی و مک‌داول می‌پردازند.

کریستین گسدال دکترای خود را در رشته‌ی فلسفه از دانشگاه اسلو دریافت کرد و پژوهش‌های خود را معطوف موضوعاتی چون هرمنوتیک، پدیدارشناسی، فلسفه‌ی قرن نوزدهم میلادی و زیبایی‌شناسی کرد. کتاب «گادامر و میراث ایدئالیسم آلمانی» هرمنوتیک قرن بیستم را مورد بررسی قرار می‌دهد و در کتاب «هرمنوتیک هردر» از مفهوم تفسیر پیش از کانت می‌گوید. او بورسیه‌ی دانشگاه اسلو، بنیاد فولبرایت و بنیاد فون هومبولت را از آن خود کرده است و در حال حاضر در دانشگاه تمپل تدریس می‌کند. گسدال در گروه فلسفه‌ی دانشگاه کلمبیا و دانشگاه گوته‌ی فرانکفورت به فعالیت خود ادامه می‌دهد و عضو فرهنگستان علوم و ادبیات نروژ است. او جایزه‌ی النور هافکین را به‌عنوان استاد ممتاز دانشگاه تمپل از آن خود کرد. وی یکی از ویراستاران ارشد دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد است و در هیئت‌تحریریه‌ی مجلات فلسفی مختلفی عضویت دارد. بیورن رمبرگ استاد فلسفه‌ی دانشگاه اسلو است.

انتشارات ققنوس ترجمه‌ی مهدی محمدی از یکی از مدخل‌های دانشنامه‌ی فلسفی استنفورد را در قالب کتاب هرمنوتیک منتشر کرده است.

کتاب هرمنوتیک برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به مباحث فلسفی علاقه دارید، کتاب هرمنوتیک را بخوانید.

در بخشی از کتاب هرمنوتیک می‌خوانیم

هستى و زمان مارتین هایدگر که تحت تأثیر خوانش او از شلایرماخر، درویزن و دیلتاى نگاشته شد، رشته‌ی هرمنوتیک را کاملاً دگرگون کرد. از دید هایدگر، هرمنوتیک فهمِ ارتباط [یا همرسانى] زبانى نیست. همچنین، کارش فراهم کردن بنیانى روش‌شناختى براى علوم انسانى نیست. نزد هایدگر، هرمنوتیک هستى‌شناسى است؛ هرمنوتیک درباره‌ی بنیادى‌ترین شرایط در جهان بودنِ آدمى است. ولى چرخش هایدگر به سوى هستى‌شناسى کاملاً جدا از فلسفه‌هاى هرمنوتیکى پیشین نیست. همان‌طور که ویکو کارش را با نقد مفهوم دکارتىِ یقین آغاز کرده بود، هایدگر نیز کمر به براندازى چیزى مى‌بندد که مسیر دکارتىِ خرد فلسفى مدرن مى‌داند.

حرف هایدگر این است که نزد دکارت، کار فلسفه آن است که نشان دهد سوژه چگونه مى‌تواند به گونه‌اى عقلانى هنجارهایى براى یقین شناختى بنا نهد که به وسیله‌ی آن‌ها بازنمود خاصى صادق یا کاذب شمرده مى‌شود. این رأى یک گام بیش‌تر فاصله ندارد با تلقى حقیقت برحسب روش‌هایى که علوم طبیعى به‌تنهایى پیش پاى ما مى‌گذارند. اما چنین الگویى معمولاً از بنیادى‌ترین جنبه‌هاى در جهان بودنِ ما که پیشاعلمى‌اند غافل مى‌ماند. این همان حوزه‌ی هرمنوتیک هایدگر است. از این حیث، هرمنوتیک دیگر به صورت یکى از چندین امکان فلسفى ظاهر نمى‌شود، بلکه هرمنوتیک به تعبیر هایدگر، هرمنوتیک واقع‌بودگى همان چیزى است که فلسفه اساساً و تماماً ناظر به آن است. بازتاب این نگرش را در تعریف هایدگر از اصطلاحاتى چون فهم، تفسیر و اظهار مى‌توان دید. فهم، به تعریف هایدگر، نه شیوه‌اى از خواندن است نه نتیجه فرایندى دقیق و ارادى از تأمل انتقادى. چیزى نیست که ما آگاهانه انجام بدهیم یا ندهیم، بلکه چیزى است که ما هستیم.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: سرآغاز هرمنوتیک
2: پیگیرى‌هاى رمانتیک
3: نقد عقل تاریخى
4: چرخش هستى‌شناختى
5: انسان‌باورى هرمنوتیکى
6: عینیت و نسبى‌نگرى
7: نقد ایدئولوژى
8: نشانه‌شناسى و پساساختارگرایى
9: هرمنوتیک و عمل‌باورى
10: نتیجه‌گیرى
کتابنامه
واژه‌نامه‌ی انگلیسى به فارسى
نمایه