معرفی و دانلود کتاب دلوز

معرفی کتاب دلوز

کتاب دلوز نوشته‌ی کلر کولبروک نظریات فلسفی ژیل دلوز، شامل «ارتباط سینما و زندگی»، «حرکت - تصویر»، «هنر و زمان»، «هنر و تاریخ»، «سیاست و خاستگاه معنا» و... را توضیح می‌دهد و مخاطب را با اندیشه‌های پیچیده و دشوار ژیل دلوز، فیلسوف فرانسوی قرن بیستم آشنا می‌کند.

درباره‌ی کتاب دلوز

ما عادت داریم که از زبان فیلسوفان (عموماً آلمانی) مباحثی همچون «هستی چیست؟»، «هستی در چه نمود دارد؟»، «بحث بر سر تغییر جهان است، نه تفسیر آن» را بشنویم. کمتر فیلسوفی را می‌شناسیم که دغدغه‌اش هنر و سیر تحول وقایع و مباحثی به نسبت انتزاعی باشد و درباره‌ی تصویر و ارتباط آن با ماهیت زندگی سخن بگوید؛ اما حالا قرار است اندیشه‌های فیلسوفی فرانسوی را مورد مطالعه قرار دهیم که یکی از موضوعات اساسی تحقیقات و مطالعاتش سینما و هنر است. کمی عجیب به‌ نظر می‌رسد که کسی بخواهد از طریق پرده‌ی سینما و حرکت و تصویر، مفهوم زندگی را کشف و بیان کند. البته این جمله به این معنا نیست که تمام فلسفه‌ی دلوز در هنرهای تصویری خلاصه شده؛ قطعاً نه؛ اما یکی از مباحثی که ژیل دلوز به‌طور تخصصی به آن پرداخته، ارتباط هنر مدرن و شیوه‌ی زندگی است. کتاب دلوز (Deleuze : A Guide for the Perplexed) نوشته‌ی کلر کولبروک (Claire Colebrook) ما را با نظریات و ایده‌های فلسفی این فیلسوف قرن بیستمی آشنا می‌کند.

دلوز؛ فلسفه‌ای برای دیدن جهان به شکلی دیگر

نخستین مبحثی که در کتاب فلسفی دلوز مطرح شده، دیدگاه دلوز راجع‌به «فیلم» است. ژیل دلوز فیلم را تنها یک ابزار فرهنگی نمی‌داند، بلکه آن را نیرویی تحول‌برانگیز برای زندگی و اندیشه می‌پندارد. او همچنین از وجه تکنولوژیک سینما غافل نمی‌ماند. به‌ عقیده‌ی دلوز، سینما مواجهه‌ی میان ماشینِ مغز‌ ‌- چشم‌ - ‌بدن و ماشینِ دوربین‌‌ - پرده است. و همین مواجهه است که اندیشه را به روی تاریخ انسان می‌گشاید، و به اندیشه مجال می‌دهد از انسان فراتر برود. به‌طورکلی دلوز می‌کوشد مفهومی بسیار پیچیده درباره‌ی برخورد مکانیکی بدن با اجزای سینما و تصویر را مطرح کند.

هدف او از بازگویی این نظریه یافتن یک راه تجربه‌ی جدید برای درک و فهم زندگی و تکنولوژی است. کلر کولبروک پس از ساده‌سازی و توضیح درباره‌ی ارتباط بدن و سینما، به‌ سراغ بحث نقش تکنولوژی در تجربه‌ی تاریخی ما می‌آید. ما در حال حاضر به کمک سینما، نیویورک، شهری که به احتمال خیلی زیاد آن را ندیده‌ایم، می‌شناسیم. به لطف سینما و فیلم‌های به جای مانده از گذشته، می‌توانیم مسکو در دهه‌ی 50 میلادی را نظاره‌‌گر باشیم.

کتاب دلوز به ما نشان می‌دهد که می‌توانیم با کمک سینما، جهان را طور دیگری ببینیم. این اثر به ما ثابت می‌کند که سینما خود برآمده از تکنولوژی و هنر است و نمی‌توان آن را پدیده‌ای مستقل از انسان در نظر گرفت. ژیل دلوز دوربین و عکس و... را صرفاً ابزارهایی نو و مدرن برای ثبت آثار هنری نمی‌داند بلکه معتقد است این ابزارها، شیوه‌ی جدیدی از اندیشیدن را در ما به‌ وجود می‌آورند. او با الهام از پدیدارشناسی کوشیده معنای تجربه‌ی انسان از پدیده‌ها را روشن کند و نشان دهد که ادراک ما نه تنها به آنچه بیرون است، بلکه به نحوه‌ی شکل‌گیری این تجربه نیز وابسته است.

کلر کولبروک سعی خود را کرده است تا این موضوعات انتزاعی و پیچیده را به‌ ساده‌ترین شکل ممکن توضیح دهد؛ به‌طور مثال در کتاب دلوز درباره‌ی دو نوع تکوین سخن گفته شده است: تکوین ایستا و پویا. تکوین ایستا درباره‌ی پدیده‌هایی است که نمی‌توانیم آن‌ها را ملموس تجربه کنیم؛ مثلاً برای ما غیرممکن است که مفهوم «ذهن» را به‌صورت پدیده‌ای تجربه شده شرح دهیم؛ اما تکوین پویا درباره‌ی فرآیند فعال شکل‌گیری تجربه و معنا در تعامل با جهان و دیگران است.

کتاب دلوز بازگوکننده‌ی نوعی فلسفه است که قصد دارد زندگی را به شیوه‌ای دیگر تعریف کند و با بهره‌گیری از روانکاوی و هنر، نگریستن به‌ طرز جدید را به ما بیاموزد. این کتاب با ترجمه‌‌ی محمدزمان زمانی به‌ کوشش انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شده است.

کتاب دلوز برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب دلوز برای علاقه‌مندان به فلسفه‌ و به‌طور خاص آشنایی با فلسفه‌ی دلوز مفید و مناسب است.

در بخشی از کتاب دلوز می‌خوانیم

بحث دلوز و گتاری دربارۀ هدیه و سرقت، ظهور دِین [وام]، دِینی که در انسان‌گرایی مدرن، خصوصی، درونی و نامتناهی می‌شود را هم پی‌می‌گیرد. انسان‌شناس ساختارگرای قرن بیستم کلود لوی‌استروس بحث کرده بود که فرهنگ بر مبادله استوار است؛ ما از بی‌واسطگیِ حیات محض دست می‌شوییم و وارد روابطی با دیگران می‌شویم. در این بحث او به تصور ابتدائاً فایده‌باورانه‌ای از حیات انسانی جاودانگی بخشیده بود، موجودات انسانی حیوانیت و میل بی‌واسطه را ترک می‌کنند به خاطر هدفی والاتر. پس، به جای ماندن در درون خانوادۀ بی‌واسطه، و در عوض خرسند باقی ماندن بی‌واسطه با صِرف حیات حیوانی، انسان‌ها زنای با محارم را ممنوع کرده صرفاً ازدواج با دیگر خانواده‌ها را مجاز می‌دانند؛ همین ممنوعیت است که حیات آدمی را وادار به مذاکره و مبادله با دیگران می‌کند.

بنابراین زنان ابژۀ مبادله می‌شوند، و روابط اجتماعی محصول الزام به جست‌وجویی ورای خانوادۀ فرد است جهت ارضای جنسی. در این مبادلۀ خویشاوندی باید دیگران را دارندۀ حق لذتی دانست که فرد آن را بر خود حرام کرده؛ ولی این قربانی کردن لذت مقابله‌به‌مثل شده است، چرا که فرد می‌تواند از زنان دیگر قبیله لذت ببرد. طبق این تفسیر ساختارگرایانه، انسان‌ها نیازهای بی‌واسطه را به تأخیر می‌اندازند و بدین وسیله امیالشان را از طریق مذاکره با دیگران وساطت می‌کنند. از خلال این وساطت یا به تعویق انداختن از رهگذر مبادله است که فرهنگ وارد ماجرا می‌شود. هر چند لوی‌استروس ظاهراً در توصیفش از فرهنگ به عنوان چیزی که محتوای خاصی ندارد و صرفاً به مثابه نفی و ساختارمند شدن طبیعت ظاهر می‌شود رادیکال است، همچنین به پیش‌فرض‌های قرن نوزدهم دربارۀ ظهور «انسان» از «حیات» هم متوسل می‌شود.

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مترجم
اختصارات
مقدمه
فصل اول: سینما، اندیشه و زمان
کتاب‌های دلوز دربارۀ سینما
تکنولوژی
ذات‌ها
مکان و زمان
برگسون، زمان و زندگی
فصل دوم: حرکت ‌ ‌تصویر
تاریخ زمان و فضا و تاریخ سینما
حرکت ‌ ‌تصویر و معناشناسی
سبک‌های نشانه‌ها
کلیت حرکت
تصویر و حیات
ناانسانی شدن، ادراک‌ناپذیر شدن
استنتاج حرکت‌تصویر
تأثر/ عاطفه
فصل سوم: هنر و زمان
ویرانی دستگاه حسی‌حرکتی و خودکاره‌ی روحی
زمان و پول
فصل چهارم: هنر و تاریخ
یادمان
شکل‌دهی، قلمروگذاری و پهنۀ ترکیب
فصل پنجم: سیاست و خاستگاه معنا
زندگیِ استعلایابنده و تکوین معنا
ورای امر نمادین و امر خیالی
مدفوع و پول
مبادله، هدیه و سرقت
افسانۀ ذهن
مایه‌گذاری جمعی و فانتزی گروهی
زمانِ «انسان»
جریان نطفه‌ای شدید
نتیجه‌گیری
یادداشت‌ها
نتیجه‌گیری
کتابنامه