معرفی و دانلود کتاب حمام بالکانی: یک رمان و داستان‌های دیگر

معرفی کتاب حمام بالکانی: یک رمان و داستان‌های دیگر

تاریخ نابود نمی‌شود، حتی اگر تمام آثار و بناهای تاریخی نیز تسخیر و ویران گردند، تمدن یک امپراتوری به شکل فرهنگ و اندیشه بر ملت‌های آینده اثرگذار خواهد بود و خود را زنده نگه می‌دارد. کتاب حمام بالکانی دو داستان فلسفی و تاریخی - خیالی را به‌طور موازی و مرتبط به یکدیگر روایت می‌کند. ولادیسلاو بایاک در کتاب بسیار پیچیده‌ی خود که مملو از خرق‌عادت است، به خوانندگان خود نشان می‌دهد هویت یک ملت وام‌دار تمام دوره‌های تاریخی پیش از خود است. او پرسش‌های فلسفی، خاطرات روزمره، عقاید دینی و سیاسی خود را به‌صورت داستان روایت کرده است.

درباره‌ی کتاب حمام بالکانی

پیش از هر اطلاعاتی باید این حقیقت را با شما در میان بگذاریم که کتاب حمام بالکانی (Hamam Balkania) رمانی منظم همراه با پیرنگ و عناصر معمولِ ادبی نیست. ولادیسلاو بایاک (Vladislav Bajac) بخشی از کتاب را با خود و خیالاتش در حال گفت‌وگوست و چندان توجهی به ما ندارد. بخش دیگری را به نظریه‌پردازی و اندیشه‌ورزی اختصاص داده و گفت‌وگوهایی ذهنی با شخصیت‌هایی همچون اورهان پاموک را نیز در داستان خود مطرح کرده است. حقیقتش را بخواهید دقیقاً نمی‌توانیم بگوییم ژانر این کتاب چیست! ادبی؟ فلسفی؟ تاریخی؟ جستار؟ مرزبندی‌های معمول و کلاسیک ادبیات آن‌قدر عریض و گسترده نیستند که نویسنده بتواند افکار خود را در یکی از این چارچوب‌ها جای‌گذاری و از اسلوبی مشخص پیروی کند؛ اما «داستان فلسفی» و «تاریخی» نزدیک‌ترین مضمون به رمان حمام بالکانی است.

ولادیسلاو بایاک دو داستان را به‌طور همزمان پیش می‌برد. ابتدا تصور می‌کنیم داستانی که روایت‌گر دوستی و تعهد «محمد‌پاشا سوکلو» و «معمار سنان» است به داستان فلسفی مرتبط نیست اما در انتها نتیجه‌ی دیگری در انتظار ماست! موضوع یکی از داستان‌ها درباره‌ی محمد‌پاشا سوکلو است. او در جوانی چوپانی صرب‌تبار بود که دربار عثمانی اصلاً او را نمی‌شناخت اما بعد از اینکه جهد و کوشش او عیان گشت، پادشاهان ترک‌تبار عثمانی، از هویت صرب بودنش چشم‌پوشی کردند و او را به مقام صدراعظمی رساندند. معمار سنان، دوست سولکو، نیز که سال‌ها تحت تعلیم دربار عثمانی بود، به فرمان و با همکاری محمدپاشا سوکو سازه‌های فاخر و ماندگاری را خلق کرد؛ این داستان عین تاریخ و کتاب حمام بالکانی نیز به آن واقف است، اما ولادیسلاو بایاک در این بخش از داستان ما را با شخصیت دیگری نیز مواجه می‌کند، «مصطفی». او خدمتکار است و بُعد تازه‌ای را به بخش «داستان تاریخی» کتاب حاضر بخشیده است.

کتاب حمام بالکانی شخصیت ولادیسلاو بایاک را که در ذهنش با اورهان پاموک مراوده و مکالمه دارد در انتهای داستان با ماجرای تاریخی که به‌طور موازی با یکدیگر پیش می‌روند، پیوند می‌دهد و دغدغه‌های اصلی خود که شامل تقابلِ هویت صربستانی و عثمانی، تضاد ادیان اسلام و مسیحیت و... است را بازگو می‌کند؛ زیرا کشور صربستان در قرون گذشته بخشی از خاک امپراتوری عثمانی بود و فرهنگ آن دوران به بخشی از هویت «صربستانی» تبدیل شده است.

رمان حمام بالکانی با ترجمه‌ی احمد آل‌احمد در انتشارات کتاب کوچه منتشر شده است.

جوایز و افتخارات کتاب حمام بالکانی

• برنده‌ی جایزه بهترین کتاب «ایسیدورا سکوولیچ» در سال 2008
• برنده‌ی جایزه‌ی The Golden Hit Liber سال 2008
• دارنده‌ی جایگاه بهترین رمان منطقه‌ی بالکان و برنده‌ی جایزه‌ی بالکانیکا

نکوداشت‌های کتاب حمام بالکانی

• این داستان روشی کاملاً نوین را برای ارائه محتوا در پیش گرفته است. (جان رالستون سال)
• کتاب حمام بالکانی با روایتی دقیق و استادانه رستگاری و دوستی را توصیف می کند. (مارکوس اگر)
• کتاب حمام بالکانی اثری ساده، تاریخی و فلسفی است که فروتنی را برای ما دوره می‌کند. (فابیو د پروپریس)

کتاب حمام بالکانی برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب حمام بالکانی ترکیبی از واگویه‌نویسی، مستندات تاریخی، مانیفست سیاسی و پرسش‌های فلسفی است که به‌صورت دو داستان موازی مطرح شده‌اند و همگام با یکدیگر پیش می‌روند و در نهایت با همدیگر پیوند می‌خورند. این داستان برای علاقه‌مندان به داستان‌هایی که سیر روایی غیر معمولی دارند و از اسلوب‌های پیچیده بهره گرفته‌اند، مناسب و جذاب است.

در بخشی از کتاب حمام بالکانی: یک رمان و داستان‌های دیگر می‌خوانیم

اسامی جدید ترکی ایشان در دفاتر سرشماری، در کنار اطلاعات موجود کسب شده از بوسنی و صرب درج شد. بایو سوکلوویچ به محمد سوکلو تبدیل شد. به ایشان امر شد از این زمان به بعد، تنها در جواب نام جدید خود پاسخ دهند. بی‌درنگ آموختن زبان ترکی را شروع کردند. درس‌ها بر اساس آموزش تدریجی مکالمات ابتدایی برنامه‌ریزی شده بودند، اما مفاهیمی هم در آن‌ها گنجانده شده بود که باید به تکرار می‌آموختند، با این توضیح که این مفاهیم در فرصت‌های بعدی، با شروع مطالعه قرآن تشریح و روشن می‌شدند. کلاس‌های آموزش زبان در تمام طول روز جریان داشتند و فرصت‌هایی برای تمرینات بدنی و صرف خوراکی اندک در میان آن‌ها وجود داشت. بایا پیش از به خواب رفتن همچنان خود را بجیکا می‌نامید، اما این موضوع زیاد به طول نمی‌انجامید: مانند بقیه کاملا خسته بود و بی‌درنگ به خواب می‌رفت.

ماه‌های نخستین به سرعت گذشتند. به مجرد آن که تسلط کافی در زبان جدید پیدا کردند تا بدون مشکل مکالمه کنند (در حضور مدرسان و سرپرستان خود و همچنین در گفتگوهای میان خود باید به این زبان سخن می‌گفتند)، به شکلی فشرده شروع به خواندن و نوشتن کردند. در این زمان بود که روندی گزینشی در جریان آموزش ایشان نمایان شد، هر‌چند این روند از همان ابتدا نیز وجود داشت: افرادی که برتری خود را در میان بقیه به اثبات رسانده بودند، برای آموختن مباحث گوناگون دیگر گزینش و بی‌درنگ به آموزش‌های جدید در ابعادی گسترده و عمیق مشغول شدند. افرادی که در این قیاس اهتمام کمتری نشان داده بودند، به گروه‌هایی پیوستند که برای مقامات پایین‌تر آینده در حال آماده شدن بودند. پس از آن‌که جمع‌بندی‌های لازم در مراحل گوناگون آموزش ایشان به انجام رسید، افراد کم‌استعدادتر نیز در گروه‌هایی قرار گرفتند که وظایف کم‌اهمیت‌تری بر عهده می‌گرفتند. با‌این‌حال همه به یک نکته مشترک و روشن پی برده بودند، که آموزش تمامی ایشان با یک هدف واحد انجام می‌شد، همه قرار بود در خدمت یک سرور، و تنها یک سرور باشند. در همین چارچوب نیز در مسئولیت‌های گوناگونی گمارده می‌شدند که همه در‌واقع طیف‌های گوناگونی از تسلیم بی‌چون‌و‌چرا و فرمانبری و بیعتی واحد بودند.

امام ادرنه مطابق سنت و طی مراسمی بسیار ساده و به دور از تجمل همه ایشان را به دین اسلام مشرف داشت. همه ختنه شدند. تنها با رعایت این سنت‌ها بود که امکان دستیابی به باور دینی و دانش معنوی واقعی امکان‌پذیر می‌شد، و هم‌زمان آموزش‌های نظامی گوناگون و سختی نیز به ایشان ارائه شد. وسعت و مدت زمان تمرینات جنگی خیلی زود به همان اندازه شد که وقت خود را برای آموزش دین اسلام، مطالعه و قرائت قرآن کریم و نمازهای جماعت صرف می‌کردند. بجیکا احساس می‌کرد قرار بود از او ابرمردی بسازند که قادر و توانا به استفاده از همه استعدادهای بدنی، ذهنی و روحی خود باشد. او توان خود را برای مقاومت و سرپیچی هدر نداد؛ برای وی روشن بود که با مخالفت و لجاجت توفیقی در اجتناب از سرنوشت محتوم خود پیدا نمی‌کرد. به این شکل حداقل آسوده بود (یا چنین توهمی داشت) که در فرآیند تصمیم‌سازی در پذیرش خود مشارکت داشت.