معرفی و دانلود کتاب انجیل یهودا: از دست نوشته چاکوس

معرفی کتاب انجیل یهودا: از دست نوشته چاکوس

اکتشاف مهمی که دنیای مسیحیت را دگرگون کرد! کتاب انجیل یهودا ترجمه‌ای است از دست‌نوشته‌ای پاپیروس و به زبان قبطی که بنا بر آزمایش‌های نسخه‌شناختی، به قرن دوم و سوم پس از میلاد تعلق دارد. در این نسخه‌ی معتبر و گران‌بها، یهودا اسخریوطی، چهره‌ای دیگرگون دارد. بر اساس این نسخه، یهودا حواری برگزیده‌ی حضرت مسیح است که به دستور خود عیسی ناصری، به او خیانت می‌کند. این کتاب به همت چندین دانشمند زبان قبطی، باستان‌شناسی، نسخه‌شناسی و تاریخ ادیان پدید آمده است. افرادی نظیر: رودولف کاسر، ماروین میر و گرگور ورست.

درباره‌ی کتاب انجیل یهودا

یهودا احتمالاً یکی از منفورترین چهره‌های تاریخ مسیحیت است. کسی که محل اختفای مسیح و دیگر حواریون را به‌خاطر مبلغی اندک (بنا بر روایات سی سکه‌ی نقره) به سربازان رومی گفت و ننگ را به جان خود خرید. براساس اناجیل چهارگانه، یکی از دوازده حواری به نام یهودا، همراه با سربازان و کاهنان به محل پنهان شدن عیسی ناصری رهسپار شد. او برای شناسایی عیسی ناصری علامتی قرار داده بود: بوسه‌ای بر گونه. هر کس که یهودا بر صورت او بوسه می‌زد، عیسی بود و می‌باید دستگیر می‌شد. این‌چنین بود که بوسه‌ی یهودا به نماد خیانت بدل شد. ماروین میر (Marvin Meyer) در مقدمه‌ی کتاب انجیل یهودا (Gospel of Judas) سؤالی مهم می‌پرسد: «بدون یهودا و بوسه‌ی او، آیا مصلوب شدن و رستاخیز هرگز اتفاق می‌افتاد؟» آیا دین مسیحی همان راهی را طی می‌کرد که همه‌ی ما شاهدش هستیم؟ می‌شود تصور کرد که یهودا اسخریوطی، این خیانت را به دستور عیسی مسیح انجام داد؟ با خواندن انجیل‌های متی، مرقس، یوحنا و لوقا، جواب به سؤال آخر قطعاً منفی است. اما پیدا شدن دستنویسی جدید از انجیل در سال 1970، همه‌ی تصورات مسیحیان را بر هم زد. انجیلی که یهودا اسخریوطی در آن در قامت یک قدیس و مرد کامل تصویر شده بود. کسی که پیام عیسی را با جان و دل دریافت کرده و بهترین شاگرد او بود.

کشف یک نسخه‌ی خطی از انجیل رویدادی هیجان‌انگیز است؛ چه برسد به اینکه آن دست‌نوشته روایتی کاملاً متفاوت با دیگر اناجیل داشته باشد. در پایان دهه‌ی 1970 میلادی در یک حفاری پنهانی در مصر، این دستنویس اکتشاف شد و تا سال 2000 میلادی، از مصر به اروپا و آمریکا دست به دست می‌چرخید تا اینکه فریدا چاکوس نوسبرگر، یکی از عتیقه‌فروشان مشهور جهان، آن را به دست آورد. این نسخه‌ی خطی در وضعیتی بسیار بد قرار داشت و خانم چاکوس تصمیم گرفت که مرمت آن را به مؤسسه‌ای معتبر واگذارد. در نهایت مؤسسه‌ی نشنال جئوگرافیک با همکاری انستیتو وایت، این دستنویس را با کمک عده‌ای از مجرب‌ترین کارشناسان بررسی و مرمت کرد و پس از چند سال پژوهش و آزمایش آن را در معرض عموم گذاشت. طبیعتاً اولین سؤالی که برای هر کس پیش می‌آید، جعلی بودن یا نبودن نسخه‌ی خطی انجیل یهوداست. در همه‌ی آزمایش‌های نسخه‌شناختی ثابت شد که این دستنویس متعلق به قرن سوم میلادی است. اما حالا بپردازیم به مشخصات نسخه‌ای که اساس متن کتاب انجیل یهودا بر آن است.

نسخه‌ای بر پاپیروس به زبان قبطی که که پاره‌پاره شده و بازسازی آن ناممکن به نظر می‌رسید. این دستنویس در اصل حاوی چهار رساله‌ی گنوسی است که با زبان باستانی مصر یعنی گویش صعیدی قبطی نوشته شده. در اولین رساله نامه‌ی پطرس به فیلیپ قرار دارد که پیش از این در کشف طومارهای بحرالمیت به جهانیان معرفی شده بود. دومین رساله، رساله‌ی «یعقوب» نام داشت که باز هم در کتاب‌های نجع حمادی پیدا شده بود. سومین رساله همان محتویات کتاب انجیل یهوداست که برای اولین بار کشف شد. فقط چند صفحه‌ی ابتدایی رساله‌ی چهارم در دست است و محققان هنوز بر سر نام‌گذاری آن اختلاف دارند. رودولف کاسر (Rodolphe Kasser)، یکی از مشهورترین قبطی‌شناسان دنیا، یکی از کسانی بود که به‌دقت از این نسخه‌ی سی‌وسه‌برگی محافظت کرد و همراه با هربرت کروسنی، تحقیقات خود را آغازید. او در اولین ضمیمه‌ی کتاب انجیل یهودا، داستان پیدا شدن، خریداری، مرمت و حفاظت این نسخه‌ی بسیار ارزشمند را به طور مبسوط شرح می‌دهد.

همانطور که اشاره شد، تصویر دگرگون‌شده‌ی یهودا در این کتاب بسیاری را شگفت‌زده کرد. هنوز هم در میان محققان و پژوهشگران اختلافاتی مشاهده می‌شود؛ اما خواندن ضمیمه‌ی دوم کتاب به قلم بارت د. اِرمن (Bart D. Ehrman)، خالی از لطف نیست. او در این مقاله به زیر و رو شدن جهان مسیحیت با این کشف جدید می‌پردازد. گرگور وُرست (Gregor Wurst)، استاد تاریخ کلیسا دردانشگاه آوکسبورگ آلمان، در سومین ضمیمه‌ی کتاب انجیل یهودا از نشانه‌های این انجیل در متون دیگر می‌گوید. به عقیده‌ی او اسقفی به نام ایرنایوس در قرن دوم میلادی در رساله‌ی «علیه بدعت‌ها» از شخصیت متفاوت یهودا پرده برمی‌دارد. از همین رو محققان بسیاری پیش از پیدا شدن نسخه‌ی انجیل یهودا، از وجود این متن آگاهی داشتند و در صدد یافتن آن بودند. و سرانجام ماروین مِیِر، استاد مطالعات مسیحی دانشگاه چَپمَن، در آخرین ضمیمه‌ی کتاب از پیوند این انجیل و فرقه‌ی گنوسی سخن می‌گوید.

شروین اولیایی در مقدمه‌ی کتاب انجیل یهودا (چاپ انتشارات ققنوس) توضیح می‌دهد که به چه دلیل اولین ویراست این نسخه را برای ترجمه انتخاب کرده است. او در همین مقدمه به دو نکته‌ی حائز اهمیت اشاره می‌کند: اولاً تاریخچه‌ی فرقه‌های گنوسی و تأثیر آن‌ها بر تاریخ مسیحیت، ثانیاً نگارش رمان «انجیل یهودا» اثر هنریک پاناس که با ترجمه‌ی پرویز داریوش در ایران به شهرت رسیده و در آن بر پایه‌ی سه نقل‌قول تاریخی، داستانی جذاب روایت شده است.

نکوداشت‌های کتاب انجیل یهودا

• پیدا شدن این سند مهم یک خبر بزرگ است. کتاب انجیل یهودا نشان می‌دهد که مردم در 150 یا 200 سال پس از مرگ مسیح به چه چیزهایی باور داشتند. (Knight/Ridder Tribune News Service)
• این اکتشاف جدید اسطوره‌ی یک‌پارچگی دین را از بین می‌برد و مشخص می‌کند که دین مسیحیت در ابتدا چه تنوعی داشته است. (الین پیگلز، استاد مطالعات گنوسی در دانشگاه پرینستون)
• متی، مرقس، لوقا و یوحنا چهار انجیل شناخته‌ی عهد جدید هستند. اکنون انجمن نشنال جئوگرافیک از یک انجیل جدید پرده‌برداری می‌کند که داستان یهودا اسخریوطی را به‌طورکامل تغییر داده است. (اِن‌پی‌آر)

اقتباس فرهنگی از کتاب انجیل یهودا

شبکه‌ی سی‌ان‌ان مستند قسمت سوم«یافتن عیسی: ایمان، واقعیت، جعل» را براساس حقایق موجود در کتاب انجیل یهودا تهیه و تولید کرد. این مستند در 15 مارس 2015 به نمایش درآمد.

کتاب انجیل یهودا برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به تاریخ مسیحیت و فرقه‌های مختلف آن علاقه دارید، کتاب انجیل یهودا را بخوانید. واجب است که پژوهشگران حوزه‌ی ادیان و عرفان این اثر ارزشمند را به‌دقت مطالعه و واکاوی کنند.

در بخشی از کتاب انجیل یهودا: از دست نوشته چاکوس می‌خوانیم

یهودا گفت: «استاد، چنان‌که به جملگی ایشان گوش فرادادی، اینک به من گوش بسپار. چه رؤیایی شگفت دیده‌ام.»

چون عیسی این سخن بشنید، خندید و او را گفت: «تو ای روح سیزدهم، چرا چنین سخت تقلا می‌کنی؟ باری, سخن بگو و من برابرت بردبار خواهم بود.»

یهودا او را گفت: «خود را در رؤیایی دیدم که دوازده شاگرد سنگسارم می‌کردند و [مرا سخت] می‌آزردند. و من نیز به آن‌جایی آمدم که [...] پس از تو. [خانه‌ای را...] دیدم, و دیدگانم نمی‌توانستند وسعتش را [دریابند]. مردمانی بسیار گرداگرد آن بودند، و آن خانه بامی سرسبز < داشت>، و در میان خانه [ازدحام] بود [ دو خط مفقود است ]، می‌گفتم: «استاد، مرا همراه این مردمان به داخل ببر.»

[عیسی] پاسخ داد و گفت: «ای یهودا، ستاره‌ات تو را به گمراهی کشانده است.» (و. م) ادامه داد: «هیچ‌کس از میرازادگان شایسته‌ی آن نیست که به خانه‌ای که بدیدی درآید, چه آن‌جا مکانی محفوظ بهر مقدسان است. نه خورشید بر آن‌جا فرمانروایی خواهد کرد، نه ماه و نه روز، بلکه مقدسان برای همیشه در آن‌جا، در آن قلمرو جاودان، همراه با فرشتگان مقدس به سر خواهند برد. درنگر، اسرار ملکوت را بر تو آشکار کردم و تو را از گمراهی ستارگان آگه ساختم؛ و [...] آن را روانه کردم [...] به دوازده ائون.»

یهودا از تقدیرِ خویش می‌پرسد

یهودا گفت: «استاد، تواند بود که سلاله‌ی من تحت فرمان فرمانروایان باشد؟»

عیسی پاسخ داد و او را گفت: «بیا، تا من [ دو خط مفقود است ]، لیک بسی محزون خواهی گشت، آن‌گاه که ملکوت و تمام نسل‌های آن را ببینی.»

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم فارسی
یادداشت انجمن نشنال جئوگرافیک
مقدمه
انجیل یهودا
تفسیرها
داستان دست‌نوشته‌ی چاکوس و انجیل یهودا: رودولف کاسر
مسیحیت زیر و رو می‌شود: بینش جایگزینِ انجیل یهودا: بارت د. اِرمن
ایرنایوس لیونی و انجیل یهودا: گرگور وُرست
یهودا و فرقه‌ی گنوسی: ماروین میر
کتاب‌شناسی
معرفی مؤلفان
نمایه