معرفی و دانلود کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران در دوره‌ی قاجار: کنسول‌ها، کارگزاران و نفوذ در خاورمیانه

معرفی کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران در دوره‌ی قاجار: کنسول‌ها، کارگزاران و نفوذ در خاورمیانه

کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران در دوره‌ی قاجار به قلم اچ لیمن استبینز، تأثیر بریتانیا در ایران دوره‌ی قاجار را واکاوی می‌کند. نویسنده در این کتاب به تعاملات اقتصادی، سیاسی و فرهنگی پرداخته و نشان می‌دهد که بریتانیایی‌ها چطور به سیاست‌ها و جامعه‌ی ایران سروشکل دادند. در این کتاب از رویدادها، شخصیت‌ها و تحولات کلیدی آگاه می‌شویم و چشم‌انداز وسیعی از تأثیر امپریالیسم به دست می‌آوریم. نویسنده با تحلیل موشکافانه‌ی خود، میراثِ دخالت بریتانیا در مدرن شدن و هویت ملی ایران را آشکار می‌کند.

درباره‌ی کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران در دوره‌ی قاجار

اچ لیمن استبینز (H. Lyman Stebbins) در کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران دوره‌ی قاجار (British Imperialism in Qajar Iran) تاریخ بریتانیا و امپریالیسم غیرمستقیم آن‌ها و تاریخ ایران دوره‌ی قاجار را به خوبی بازگو کرده است. گرچه بریتانیایی‌ها درمورد استفاده از امتیازات انحصاری تجارت و مشاوران نظامی و بعدها دخالت مستقیم نیروهای نظامی در ایران مطالعاتی کردند، ولی استفاده‌ی کمتر از قدرت کنسولی در شهرهای ایران با جزئیات بررسی نشده است. اچ لیمن استبینز در این کتاب، با جزئیات به این مسئله می‌پردازد. او این کتاب را با بهره بردن از اطلاعات و داده‌های مستند، چنان جذاب و گیرا نگاشته که هنگام مطالعه احساس می‌کنید به گشت و گذاری تاریخی رفته‌اید. ما در این سیر تاریخی،‌ روابط پیچیده‌ی بین سیاست‌گذاران در لندن و هندِ بریتانیا، شیوه‌هایی که از اختیارات کنسولگری برای بسط نیروی نظامی غیررسمی در شهرها استفاده شده، تلاش بریتانیا برای تأسیس و حفظ کنترل روی راه‌های مهم ارتباطی و تجاری را خواهیم دید.

اچ لیمن استبینز در کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران دوره‌ی قاجار به چند مفهوم کلیدی ازجمله تعاملات سیاسی،‌ اقتصادی و فرهنگی بین بریتانیا و ایران می‌پردازد. نویسنده با نگاهی ریزبینانه نشان می‌دهد که منافع بریتانیا مثل ایجاد امنیت در راه‌های تجاری، دسترسی به ذخایر ایران و مقابله با تأثیر روسیه، چطور باعث شکل‌گیری جامعه و سیاست‌های ایران شد. نویسنده در این کتاب به تحلیل رویدادهای اساسی مثل جنگ بین ایران و انگلستان، جنبش تنباکو و انقلاب مشروطه می‌پردازد و پویاییِ قدرت و مقاومت را نشان می‌دهد. اچ لیمن استبینز به نقشی که عده‌ای شخصیت‌های برجسته مانند حکمرانان ایرانی، دیپلمات‌های بریتانیایی و تاجران محلی که در ایجاد هیجانات ایفا کردند، می‌پردازد. اچ لیمن استبینز به واسطه‌ی این چشم‌‎اندازها، تأثیر ژرف و عمیق امپریالیسم بریتانیا روی فرایند مدرن شدن و شکل گیری هویت ملی ایران را نشان می‌دهد.

اچ لیمن استبینز در کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران دوره‌ی قاجار نه تنها به تفصیل از تاریخ ایران دوره‌ی قاجار می‌نویسد،‌ بلکه چشم‌اندازهای ارزشمندی هم به الگوهای وسیع‌تر امپریالیسم و میراث ماندگارش در خاورمیانه ارائه می‌کند. شما اکنون می‌توانید این کتاب را با ترجمه‌ی شهلا طهماسبی که به یاری نشر چرخ چاپ و منتشر شده است، تهیه کنید.

نکوداشت‌های کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران دوره‌ی قاجار

• این کتاب یک مطالعه‌ی فوق‌العاده، جامع و کامل است که اچ لیمن استبینز آن را به خوبی نوشته. (رودی ماتی، جان و دوروتی مونرو، اساتید تاریخ دانشگاه دلور)
• اچ لیمن استبینز در این کتاب به مسائل مهم تاریخی بریتانیا و ایران دوره‌ی قاجار پرداخته و از داده‌هایی پراکنده، روایتی منسجم و جذاب به وجود آورده است. (هولی شیسلر، استاد دانشگاه)

کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران دوره‌ی قاجار برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب را به تمام کسانی که به تاریخ ایران در دوران قاجار، دیپلماسی، تجارت و امپریالیسم بریتانیا علاقه دارند، توصیه می‌کنیم.

در بخشی از کتاب امپریالیسم بریتانیا در ایران در دوره‌ی قاجار: کنسول‌ها، کارگزاران و نفوذ در خاورمیانه می‌خوانیم

کنسول‌ها و افسران سیاسی جنوب، پس از قرارداد 1907 انگلیس روس، همچنان به روس‌ها ظنین و مصمم به تأمین امنیت منطقه‌ی بی‌طرف برای بریتانیا بودند. انقلاب مشروطه موجب پیچیدگی بسیار این تقلاها شد. افسران انگلیسی از این‌که یک سرزمین «شرقی» دستخوش دگرگونی انقلابی شده دچار حیرت و هراس شده بودند. انقلاب نه‌تنها تعارض‌های اعیان مناطق مرزی را تشدید کرد، بلکه مهار نیروهای سیاسی را طوری از هم گسیخت که درک یا کنترل آن برای انگلیسی‌ها، که مقید به رعایت نظم اطلاعاتی بودند، بسیار دشوار بود. آن‌ها عمیقاً به انقلاب احساسی دوگانه داشتند و به نحوی فزاینده احساس می‌کردند که بی‌نظمی و آشفتگیِ ناشی از آن منافع بریتانیا را تهدید می‌کند. با آن‌که امید داشتند در ستیز میان مشروطه‌خواهان و سلطنت‌طلبان بی‌طرف بمانند، نگرانی‌های امپریالیستی آن‌ها را به طرزی گریزناپذیر بیش‌ازپیش در پیچیدگی و تغییرات سیاسی جنوب ایران مستغرق ساخت.

بیش‌تر گزارش‌های مربوط به انقلاب مشروطیت بر وقایع تهران، تبریز و شمال ایران تمرکز دارد. به تحرکات انقلابی یا تحولات سیاسی جنوب یا مداخله‌ی انگلیسی‌ها در آن‌جا چندان توجهی مبذول نشده، با این وصف در سال 1323 ق / 1905 م تحرکات مشروطه‌طلبانه در بوشهر و شیراز پدیدار شد و ناآرامی‌ها تا 25 تیر 1288ش / 27 جمادی‌الثانی 1327 ق / 16 ژوئیه‌ی ‌1909 م و سقوط محمدعلی‌شاه ادامه یافت. در بوشهر بازرگانان به مقررات جدید گمرکی اعتراض کردند، در شیراز برای برکناری شعاع‌السلطنه، والی فارس، تظاهراتی بر پا شد و تظاهرکنندگان برای فشار آوردن بر تهران در کنسول‌گری بریتانیا بست نشستند. متعاقب آن مبارزه‌ی سلطنت‌طلبان و مشروطه‌خواهان سرکنسول کاکس را، که به‌شدت از بی‌ثباتی ناشی از انقلاب می‌هراسید، درگیر کرد و در ربیع‌الاول 1327 ق / آوریل 1909 م دستور داد که نیروهای انگلیسی کنترل بوشهر را، که شبه‌نظامیان تنگستانی تصرف کرده بودند، در دست بگیرند. این مشکلات علت تمایل ویژه‌ی کاکس و هم‌قطارانش را به تحکیم روابط‌شان با شیخ ‌مشخص می‌کند. خودمختاری شیخ برای انگلیسی‌ها مفری برای ایجاد ثبات سیاسی و فرصت اقتصادی در دره‌ی کارون در مقابل حمایت از مداخله‌ی هر دو دسته‌ی سلطنت‌طلبان و مشروطه‌خواهان فراهم می‌آورد.

فهرست مطالب کتاب

نقشه‌ها
یادداشت مترجم
سپاس گزاری
پیش گفتار
بخش اول: کنسول ها و بازی بزرگ، 1325 1307 ق / 1907 1889 م
1: بینش امپریالیستی: تصورات رسمی بریتانیایی‌ها از ایرانِ دور‌ه‌ی قاجار
2: تجاوزهای امپریالیستی: تجارت، تعارض و تعاون
3: تقسیم بندی امپریالیستی به‌ سوی قرارداد انگلیس روس
بخش دوم: کنسول ها و انقلاب 1333 1323 ق / 1915 1905 م
4: گردباد انقلابی ایدئولوژی، دسته‌بندی و سلطه
5: تفرقه بینداز و حکومت کن تثبیت کنترل بریتانیایی‌ها
بخش 3: کنسول ها در جنگ 1300 1294 ش / 1339 1333 ق / 1921 1915 م
6: جنگ های نیابتی نبرد برای جنوب ایران
7: به سوی تهران خاتمه‌ی حضور امپریالیسم بریتانیا در جنوب ایران
جمع بندی
یادداشت ها
کتاب شناسی انگلیسی
کتاب شناسی فارسی
نمایه