معرفی و دانلود کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب: از عصر مفرغ تا ظهور اسلام

معرفی کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب: از عصر مفرغ تا ظهور اسلام

شبه‌جزیره‌ی عربستان، سرزمینی است که غالباً صحراهای خشک و سوزان و تاریخ اسلام را به ذهن متبادر می‌‌کند؛ اما رابرت ج. هویلند در کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب، با تمرکز بر عربستان عصر باستان، تصویر متفاوتی از این سرزمین ارائه می‌کند. این پژوهش که در گروه کتاب‌های تاریخ خاورمیانه قرار دارد، بر دوران باستانی عربستان از جهات مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و زبانی مطالعه می‌کند.

درباره‌ی کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب

اکثر کتاب‌هایی که درباره‌ی اعراب و تاریخ عربستان نوشته‌ می‌شوند، دوره‌ی اسلامی و تاریخ عربستان پس از ظهور پیامبر اسلام را در بر می‌گیرند و نوشته‌های اندکی درباره‌ی تاریخ عربستان باستان و پیش از ظهور اسلام در دست است. کم بودن اطلاعات درباره‌ی اقوامی که پیش از اسلام در این سرزمین زندگی می‌کردند، به معنی کم‌اهمیت بودن آن‌ها در تاریخ نیست؛ بلکه آن‌ها نقش مهمی در تاریخ جهان ایفا می‌کردند. نقش ایشان در تجارت از هند به مصر و شمال آفریقا، وجود گیاهان معطر در جنوب این سرزمین و سواران و سلحشوران عرب به‌عنوان یک نیروی نظامی بالقوه، همگی مواردی هستند که عربستان را به متحدی ارزشمند برای قدرت‌های عهد باستان چون ایران و روم تبدیل می‌کرد. رابرت ج. هویلند (Robert G. G. Hoyland) در کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب (Arabia and the Arabs: From the Bronze Age to the Coming of Islam) به تاریخ مغفول‌مانده‌ی عربستان باستان می‌پردازد و این سرزمین را از ابعاد مختلف جغرافیایی، تاریخی، اقتصادی، ادبی، هنری و دینی بررسی می‌کند.

نویسنده در کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب تصویر کاملی از جغرافیای این خطّه ارائه می‌کند. سپس دربار‌ه‌ی گذران زندگی و کار در این سرزمین توضیح می‌دهد. او با ارائه‌ی شواهدی از کتیبه‌ها، نقوش و مکتوبات تاریخی نشان می‌دهد که کشاورزی، گله‌داری و شکار اهرم‌های مهمی در اقتصاد و تجارت عربستان عهد باستان بوده‌اند.

توجه به مقولات فرهنگی و هنری چون خط، زبان، ادبیات، هنر و معماری سویه‌ی دیگر کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب است که نشان می‌دهد این سرزمین از دوره‌ی باستان از هنر و ادبیات بهره‌مند بوده است. اشاره به معلّقات سبع و بهره‌گیری از آن، به‌عنوان میراث بزرگ این دوره در عرصه‌ی شعر و ادبیات، می‌تواند برای پژوهشگران حوزه‌ی زبان و ادبیات نکات درخور توجهی داشته باشد.

رابرت ج. هویلند در کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب با بهره‌گیری از تحقیقات میدانی و طیف گسترده‌ای از منابع، شامل کتیبه‌ها، شعر، کتاب‌های تاریخ، شواهد باستان‌شناختی و... حوزه‌های اصلی فرهنگی عربستان را از سرزمین باستانی سبا در جنوب عربستان گرفته تا بیابان‌ها و واحه‌های شمالی جستجو می‌کند و در بیان مطالب از بالغ بر پنجاه عکس، شکل و نقشه بهره می‌گیرد.

این کتاب را نشر چرخ، که عضوی از خانواده‌ی فرهنگی نشر چشمه است، با ترجمه‌ی علی مهدوی‌پور در اختیار علاقه‌مندان به مطالعات تاریخی و باستان‌شناختی قرار داده است.

نکوداشت‌های کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب

• رابرت ج. هویلند افسانه‌ی عقیم بودن عربستان پیش از اسلام را به چالش می‌کشد و نشاط اجتماعی زندگی روزمره را در این منطقه نمایان می‌کند. (مجله‌ی اسکول لایبرری)
• مروری کوتاه و استادانه بر عربستان پیش از اسلام، از سرزمین باستانی سبا تا ظهور اسلام. (کارول هیلنبراند، مجله‌ی تاریخ بی‌بی‌سی)
• این کتاب اثری لذت‌بخش است و برای هرکسی که پژوهشگر یا علاقه‌مند به این رشته مطالعات است، ضرورت دارد. (بیبلیوتکو اورینتالیس)

کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای دانشجویان، استادان، پژوهشگران و همه‌ی علاقه‌مندانی که در زمینه‌‌ی تاریخ خاورمیانه و عربستان در عهد باستان مطالعه می‌کنند، مناسب خواهد بود.

در بخشی از کتاب شبه جزیره‌ی عربستان و اعراب: از عصر مفرغ تا ظهور اسلام می‌خوانیم

اکثر ساکنان عربستان در تجارت بخور یا تجارت موقت بین‌المللی نقشی نداشتند، اما همه‌ی آن‌ها تا حدی در تجارت محلی یعنی در تبادل کالاهایی که اصالتاً عربی بودند و مقصد مصرف‌شان در خود عربستان یا حواشی آن بود مشارکت می‌کردند. گله‌داران مازاد حیوانات یا فرآورده‌های حیوانی‌شان (شیر، کره‌ی تصفیه‌شده، پشم، چرم، پوست و غیره) را با کالاهای گروه‌های کشاورز (دانه، روغن، پوشاک، شراب، سلاح و غیره) مبادله می‌کردند. این تبادلات می‌توانست در هر زمانی به ‌صورت غیررسمی جریان داشته باشد؛ در غیر این صورت، افراد می‌توانستند در یک یا چند بازار بزرگی که در زمان‌های ثابتی از سال در مناطق مختلف عربستان برگزار می‌شدند شرکت کنند:

بازارهای عرب ده بازار بود که برای بازرگانی در آن‌ها فراهم می‌شدند و مردم دیگر نیز حاضر می‌شدند و در آن بازارها جان و مال‌شان در امان بود. از جمله دومۀ‌الجندل که در ماه ربیع‌الاول به پا می‌شد و سروران این بازار غسّان و کَلب بودند. هر یک از دو عشیره‌ای که غالب می‌شد امر آن را به دست می‌گرفت. سپس مشقّر در [ناحیه‌ی] هَجَر [در شرق عربستان] که بازارش در جمادی‌الاول به پا می‌شد و بنی‌تمیم، عشیره‌ی مُنذر بن ساوی، امر را به دست داشتند. سپس صُحار [در عمان] که در روز اول رجب به پا می‌شد و در آن نیازی به نگهبان نبود. پس از صُحار به دَبّا می‌رفتند و در آن‌جا جُلندی و خاندان جلندی از ایشان عشریه می‌گرفتند. سپس بازارِ شحرِ مَهره است که زیر سایه‌ی کوهی که قبر هودِ پیغمبر بر آن است به پا می‌شد و در آن‌جا حمایت و نگهبانی در کار نبود و مَهره امر آن را به دست می‌گرفت. سپس بازار عَدَن در اول ماه رمضان به پا می‌شد و ابناء از آنان عشریه می‌گرفتند و از آن‌جا طیب (عطریات) به دیگر ناحیه‌ها حمل می‌شد. سپس بازار صنعا در نیمه‌ی ماه رمضان به پا می‌شد و نیز ابناء از آنان عشریه می‌گرفتند. سپس بازار رابیه در حضرموت بود، لیکن بدون نگهبانی نمی‌شد به آن‌جا رسید، چرا که آن‌جا جزو کشوری نبود و هر که آن‌جا زورمند بود دست به غارت می‌برد و کِندَه آن‌جا نگهبانی می‌کرد. سپس بازار عکاظ در بالای نجد در ذی‌القعده دایر می‌شد و قریش و دیگر عرب‌ها در آن فرومی‌آمدند. جز آن‌که بیش‌ترشان از قبیله‌ی مُضَر بودند، مفاخره‌ی عرب و ضمانت‌ها و پیمان‌های صلح ایشان در همین بازار به انجام می‌رسید. سپس بازار ذی‌المجاز بود و از بازار عکاظ و بازار ذی‌المجاز برای انجام حج خود به مکه می‌رفتند.

فهرست مطالب کتاب

فهرست عکس‌ها
فهرست نقشه‌ها و شکل‌ها
تقدیر و تشکر
مقدمه
1. شرق عربستان
2. جنوب عربستان
3. شمال و مرکز عربستان
4. اقتصاد
5. جامعه
6. دین
7. هنر، معماری و اشیای دست ساخته
8. زبان و ادبیات
9.عربیت و عرب شدن
یادداشت ها
کتاب‌شناسی
نمایه