معرفی و دانلود کتاب کابوس‌ها: 12 نمایشنامه رادیویی

معرفی کتاب کابوس‌ها: 12 نمایشنامه رادیویی

کتاب کابوس‌ها: 12 نمایشنامه رادیویی به قلم نویسندگان بزرگی همچون آلبر کامو، فردریش دورنمات، هاینریش بل و ... به نگارش درآمده و اثری بارز در زمینه ادبیات نمایشی محسوب می‌شود که از زبان آلمانی به فارسی برگردانده شده است.

نمایشنامه‌های این کتاب عبارتند از: ماهیگیران ژاپنی، سکوت پاریس، خدای مهربان منهتن، گفت‌وگوی شبانه با آدمی حقیر، نیایش در سلول، پایین دم در، رؤیاها، رؤیای اول، رؤیای دوم، رؤیای سوم، رؤیای چهارم، رؤیای پنجم.

چند نکته درباره‌ی متن‌های کتاب کابوس‌ها:

- برخی از کارها پیش از این در مجله‌ی نگاه نو به سردبیری علی میرزایی منتشر شده‌اند.
- این کارها در اصل به عنوان نمایش رادیویی نوشته شده‌اند، اما گاه برای صحنه و تلویزیون هم اجرا شده‌اند.
- تمام نمایشنامه‌ها از زبان اصلی، آلمانی، ترجمه شده‌اند، غیر از متن آلبرکامو که از فرانسوی ترجمه شده است.
- در نمایشنامه‌ها، این‌جا و آن‌جا، اشاره‌ها و نکته‌هایی هست گاه نیازمند به توضیح، اما مترجم از افزودن توضیح خودداری کرده با این امید که خواننده‌ی کنجکاو خود به جست‌ و جوی مفاهیم برود.
- جز شش نمایش آخر به عنوان «رؤیاها» که از گونتر آیش هستند و کمابیش وابسته به هم، در کتاب از هر نویسنده یک اثر آمده، غیر از هاینریش بل که از او دو نمایش داریم. در آغاز هر نمایشنامه، نویسنده‌ی آن در چند جمله معرفی شده است.

در ادامه در مورد برخی از این نمایشنامه‌ها خواهید خواند.

نمایشنامه ماهیگیران ژاپنی:

جانمایه‌ی نمایش رادیویی «ماهیگیران ژاپنی» یک آزمایش هسته‌ای «بی‌خطر» است که نُه سال پس از بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی در یکی از جزایر ژاپن انجام می‌گیرد و عده‌ی بیشماری از ماهیگیران را قربانی تشعشعات رادیواکتیو می‌کند. این متن نخستین بار در 1955 به مناسبت دهمین سال پایان جنگ از رادیوی دولتی ایالت بایرن پخش شد و در 1961 به چاپ رسید.

نمایشنامه سکوت پاریس:

نمایش «سکوت پاریس» در فضایی موجز و زمانی به نسبت کوتاه سرگذشت پاریس را در دوران جنگ و دوره‌ی تاریک اشغال (ژوئن 1940 سپتامبر 1944) مرور می‌کند. در متن این نمایشنامه، نکته‌ها و اشاره‌هایی هست به رویدادهای واقعی مانند پیاده شدن متفقین در نورماندی و به شخصیت‌های تاریخی مانند مارشال پتن، پیر لاوال، وینستون چرچیل و ژنرال دوگل، که شاید به توضیح نیاز داشته باشند، اما مترجم ترجیح داد به متن نمایش چیزی اضافه نکند، تا خواننده‌ی علاقه‌مند، اگر بخواهد، خود پیگیری کند.

نمایشنامه خدای مهربان منهتن:

نمایشنامه‌ی رادیویی «خدای مهربان منهتن» که در 1958 نوشته شد، از مهم‌ترین آثار باخمان شناخته می‌شود که جایزه‌ی بهترین نمایش رادیویی سال را نصیب او کرد و شهرت زیادی برایش به ارمغان آورد. این اثر شاعرانه بارها در رادیو و تلویزیون و روی صحنه اجرا شده است.

نمایشنامه رؤیاها:

نمایشنامه‌ی «رؤیاها» در واقع شامل پنج نمایش شنیداری است که در سال 1950 به رشته تحریر درآمده و در سال‌های بعد با اشعاری به هم پیوند یافته است.

نمایشنامه رادیویی چیست؟

تکنیک رادیو از اولین سال‌های قرن بیستم کمابیش همزمان در امریکا و اروپا به پیش رفت تا این که پس از گذراندن مراحل اولیه‌ی تجربه و آزمایش از اوایل دهه‌ی 1920 به مرحله‌ی تولید انبوه رسید و در جامعه گسترش پیدا کرد. در آن سال‌های دور، رادیو مهم‌ترین افزار تفریح و سرگرمی عموم به شمار می‌رفت و فرستنده‌ها بیشتر آهنگ‌های پرطرفدار روز را پخش می‌کردند و مردم برای شنیدن ساز و آواز پای رادیو می‌نشستند یا با نغمه‌های آن می‌رقصیدند.

با رشد تکنولوژی رادیو، گسترش بیشتر آن و افزایش ساعات پخش، فرستنده‌ها در کنار موسیقی به پخش اخبار روز، هواشناسی و گزارش‌های کوتاه هم پرداختند. دیری نگذشت که حرف و حدیث، به ویژه حکایت‌های شاد و قصه‌های فکاهی هم جای خود را در رادیو باز کرد.

نمایش رادیویی به طور طبیعی در رادیو زاده و پرورده شد. برخی از گویندگان با ذوق کوشیدند، داستان‌های کوتاه را به شیوه‌ای زنده و با تأکید بر حس‌های دراماتیک و لحن‌های بیانی «اجرا» کنند. برخی دیگر داستان را میان دو «صدا» تقسیم کردند: یک صدا برای ادای توصیف‌ها و توضیح‌های داستان و صدای دیگر برای بیان گفتارها. هنگامی که برای هر شخصیت داستان گوینده یا صداپیشه‌ای جداگانه تعیین شد، زیربنای نمایش رادیویی فراهم آمده بود، اما هنوز تا پیدایش مبانی و رشد زیبایی‌شناسی آن راه درازی مانده بود که به طور عمده در دهه ‌ی 1930 طی شد.

نمایش رادیویی در نخستین گام‌هایش سخت به ادبیات و تئاتر وابسته بود، اما دیری نگذشت که استقلالش را به دست آورد. در بیشتر کشورهای غربی، که هم سنت تئاتری تناوری دارند و هم زودتر رادیو را به کار گرفتند، نمایش رادیویی رشد و گسترش چشم‌گیری داشته است.

در بخشی از کتاب کابوس‌ها می‌خوانیم:

سوزوشی (در اتاق یک): نه قربان، شما اشتباه نمی‌کنید. شما صدای پای کسانی را می‌شنوید که همه مرده‌اند. همین یک ساعت پیش مردند. صدای پای آن‌ها را هنوز توی گوشم دارم، انگار که دور این قبر می‌چرخند، این قبری که دارم با دست‌ خالی توی زمین می‌کنم.

(انبوه گام‌های آهسته)

سوزوشی (در اتاق یک): به آماده شدن قبرم چیز زیادی نمانده. به زودی می‌توانم توی آن دراز بکشم. بعد روی خودم خاک می‌ریزم و ناپدید می‌شم. بعد دیگه چیزی نیست که به دیگران سرایت بدم. حتی به شمایی که دارم باهاتون حرف می‌زنم؛ اما مواظب باشید: من هنوز قدرت سرایت دارم. من آلوده هستم. اتم توی من فرو رفته. پس باورتان نمی‌شه که می‌تونم به شما سرایت کنم، ها؟ از کجا می‌دونید که نمی‌تونم؟ مگر شما هم اون‌جا بودید؟ آها، پس توی روزنامه خوندید! ما که از اونا چیزی سر در نمی‌یاریم. باید خیلی ببخشید، من یک ماهیگیر نادان و بی‌سواد هستم. یعنی تا همین اواخر بودم.

(انبوه گام‌های آهسته)

سوزوشی (در اتاق یک): همه‌ی این‌هایی که صدای زمزمه‌شان را شنیدید، اتم وارد بدنشان شده. مواظب باشید که مبادا به بدن شما هم وارد شود. من هیچ نمی‌دونم شما کی هستید و من با کی دارم حرف می‌زنم. حتی نمی‌دونم که اصلاً کسی به حرفم گوش می‌دهد یا نه. اما حتی اگر یک نفر هم باشد باز برایم بس است. چون می‌تواند برای دیگران تعریف کند که چه بلایی به سر ما آمده. یعنی بر سر بقیه نه من؛ آن همه ماهیگیران و زن‌ها و بچه‌هاشان. من که حسابم جداست، چون من بدبخت به آن‌ها نارو زدم. من مفلوک‌ترین آدم روی زمین هستم. خواستم جان خودم را نجات بدهم اما موفق نشدم. حتی این دست‌هام را به زحمت تکان می‌دم.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
ماهی‌گیران ژاپنی
سکوت پاریس
خدای مهربان منهتن
گفت‌ و گوی شبانه با آدمی حقیر
نیایش در سلول
پایین دم در
رؤیاها
رؤیای اول
رؤیای دوم
رؤیای سوم
رؤیای چهارم
رؤیای پنجم
رؤیای ششم