معرفی و دانلود کتاب مرگ تراژدی

معرفی کتاب مرگ تراژدی

نگاهی جذاب و تحریک‌آمیز به افول تراژدی در هنر مدرن! جورج اشتاینر در کتاب مرگ تراژدی، اهمیت و منحصربه‌فرد بودن تراژدی را از دوران یونان باستان تا عصر ژان راسین و ویلیام شکسپیر بررسی می‌کند. او با کنکاش در آثار ساموئل بکت، هنریک ایبسن و ... نشان می‌دهد که چگونه صدای تراژدی در تئاتر مدرن به شدت کاهش یافته و چه چیزی در این فرآیند از دست رفته است.

درباره‌ی کتاب مرگ تراژدی:

کتاب مرگ تراژدی رو در سال 1961 منتشر شد. این کتاب دستاورد سخنان اشتاینر در کلاس‌های درس دانشگاه پرینستن آمریکاست. سرتاسر مطالب این کتاب تلاشی است در راستای ادبیات تطبیقی، آن‌هم به‌ صورتی که 50 سال پیش مرسوم بود. آن جوانان نمایشنامه‌نویسی که در دهه‌ی 60 در اروپا در پی تحول و انقلاب در هنر نمایشی بودند پای سخن افراد بسیاری می‌نشستند که یکی از آن‌ها اشتاینر بود.

اما چرا جورج اشتاینر (George Steiner) نام مرگ تراژدی (The death of tragedy) را برای این کتاب انتخاب کرد؟ در این اثر پژواک ناقوسی را می‌شنویم که عزای مرگ میلیون‌ها انسان را در جنگ جهانی دوم به صدا درآورد. در میان بخش‌های کتاب مرگ تراژدی خواهید دید که او از دلایل اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی زوال تراژدی سخن می‌گوید که تمام این‌ها به خودی خود مجذوب‌کننده‌اند. با این حال ساختار این بخش‌ها و گونه‌ای که آن‌ها در کنار هم قرار گرفته‌اند نکته‌ی دیگری را نیز بیان می‌کند: فصل اول به روایتی از تورات می‌پردازد؛ فصل هفتم که به ادبیات آلمان اختصاص دارد، قسمت‌هایی از جنون نمایشنامه‌نویسان پرانگیزه آلمان را انتخاب می‌کند و آن را به ملیت‌پرستی آلمانی سوق می‌دهد و در فصل پایانی با روایتی از ظلم‌ها و بی‌عدالتی‌های نشأت گرفته از این روحیه به این واماندگی عمقی عجیب می‌بخشد. گویی اشتاینر قصد دارد هوشمندانه به آن «شور» تراژدی یونانی که نیچه به دنبال زنده کردن آن بود، عکس‌العمل نشان دهد. این را در میان سخن اشتاینر احساس می‌کنیم که او از ‌آن گروه روشنفکرانی است که با این شور قصد سازگاری ندارد، شوری که به افسارگسیختگی و گستاخی ختم شد و اروپا و با آن دنیا، را به تاریکی کشاند.

آیا نام مرگ تراژدی نوعی پاسخ به زایش تراژدی نیچه نیست؟ اگر چنین باشد سخنش چندان هم بی‌جا نیست. آنچه او در آن زمان و با زاویه‌ی دید ویژه‌ای دیده است، کسانی مثل ژان لوک نانسی و فیلیپ لاکو لابارت در روزگار ما زیر ذره‌بین برده‌اند و به آن جلوه‌ی روشن‌تر و پیچیده‌تری هم داده‌اند.

درباره‌ی مجموعه‌ی تئاتر: نظریه و اجرا:

این مجموعه با این هدف گردآوری شده است تا جریان‌های مهم تئاتری جهان در عصر ما را معرفی کند. سنت‌هایی که مرور و خواندن دوباره‌ی آ‌ن‌ها از هر لحاظ بسیار لازم و ضروری است. از این جهت، معرفی جریان‌های عمده‌ی تئاتر و اجرای معاصر، بازخوانی آن‌ها، تأکید کردن بر ارتباط بین عمل و نظریه‌ی تئاتر از هدف‌های مهم این مجموعه به شمار می‌رود.

نکوداشت‌های کتاب مرگ تراژدی:

- دستاوردی چشمگیر. (Observer)
- یک مطالعه غنی و روشن، سرشار از هوش و حساسیت. (Times Literary Supplement)
- بسیار مفید و کتابی قابل توجه برای همه کسانی که در این زمینه کار می‌کنند. (Guardian)
- این کتاب مهم و پرمحتوا است، زیرا اگر این حقیقت داشته باشد که تراژدی مرده است، با یک ضایعه فرهنگی مهمی روبه‌رو هستیم. (New York Times Book Review)

کتاب مرگ تراژدی برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب برای آن دسته از محققان و نمایشنامه‌نویسان ایرانی که قصد دارند بهتر و بیشتر با مباحث نظری در این حوزه آشنا شوند، بسیار سودمند و مفید است.

با جورج اشتاینر بیشتر آشنا شویم:

جورج فرانسیس اشتاینر (2020-1929) در پاریس در خانواده‌ای اتریشی و یهودی در پاریس به دنیا آمد. او در سال 1940 و با اوج‌گیری فاشیسم همراه با خانواده‌اش به آمریکا فرار کرد و در دانشگاه‌های شیکاگو و هاروارد مشغول تحصیل شد. وی کمی بعد به انگلستان برگشت و زمانی را در دانشگاه آکسفورد گذراند. از سال 1961 در دانشگاه کمبریج فعالیتش را آغاز و از سال 1974 تدریس ادبیات تطبیقی را در دانشگاه ژنو شروع کرد.

اگر والتر بنیامین را یکی از روشنفکران نسل اول منتقدان یهودی در فرهنگ غرب به شمار آوریم، می‌توان اشتاینر را از نسل دوم آن‌ها محسوب کرد. این دو نویسنده از روشنفکران یهود و حامی سنت انسان‌دوستی اروپای مرکزی بودند که از بنیان‌گذاران پیوند ادبیات با سایر رشته‌های علوم انسانی محسوب می‌شوند و از کوشش آن‌ها بوده که تحقیقات فرهنگی، یکی از شاخه‌های بزرگ ادبیات، ایجاد شده است.

در بخشی از کتاب مرگ تراژدی می‌خوانیم:

فدر در درام تراژیک فرانسه برجسته است. هرآنچه پیش از این آمده در برابر این اثر همانند سیاه‌مشق است؛ هر اثری هم که پس از آن آمده برتر از آن نیست. فدر سبب می‌شود انسان از حکم کولریج که می‌گفت، مثل روز روشن است که شکسپیر برتر از راسین است، روی بگردانیم. روح این نمایشنامه ویژۀ خودش است (این اثر مرزهای هدف شکوهمند خودش را روشن می‌کند)، با‌این‌همه، این نمایشنامه نمونه‌ای است از والاترین حد سبک در سراسر مکتب نوکلاسیک. برتری فدر دقیقاً متناسب با عظمت خطراتی است که راسین آن‌ها را به جان خریده است. افسانۀ پُرخشونتی دربارۀ جنون عشق در نوعی قالب نمایشی گنجانده شده است که امکانات وحشیگری و ناهنجاری را که در ذات موضوع است به‌شدت منع می‌کند. در هیچ تراژدی نوکلاسیکی تضاد بین افسانه و پرداخت آن به این شدت نیست. در هیچ اثری نیز جاری ‌کردن سبک و وحدت به کمال این اثر نیست. راسین قالب‌های عقل را بر شومی کهن درون‌مایه‌اش تحمیل کرد.

او این درون‌مایه را از اوریپید گرفت، و تمامی توحش و غرابت آن را پذیرفت. فقط یک تغییر مهم در آن ایجاد کرد. در افسانۀ اصلی، هیپولیت با پاک‌دامنی بی‌حدی تقدیس می‌شود. او شکارچی تمام‌عیار خونسردی است که به نیروهای عشق به دیدۀ تحقیر می‌نگرد. آفرودیت [الهۀ عشق] می‌خواهد از کسی که خوارش کرده انتقام بگیرد؛ و فاجعه هم از این نکته به بار می‌آید. این همان‌طوری است که اوریپید و سنکا این اسطوره را ارائه کردند و گارنیه نیز در نمایشنامۀ خود به نام هیپولیت (1573) دقیقاً از همین سرمشق پیروی کرد. به‌عکس آنها، راسین از پسرِ تسئوس [هیپولیت] موجودی خجول اما عاشق‌پیشه‌ای پُرشور می‌سازد. او وسوسه‌های نامادری‌اش، فدر، را پس می‌زند، نه‌فقط برای آنکه این وسوسه‌ها زناکارانه‌اند، بلکه چون او به کس دیگری عشق می‌ورزد. مفهوم اولیۀ هیپولیت با خصلت شوم این افسانه همخوانی دارد؛ اوریپید او را به‌عنوانِ موجودی جنگلی نشان می‌دهد که از بیشه‌ای بیرون کشیده و در دام نوعی روابط انسانی انداخته باشند، اموری که هیپولیت هیچ شناختی از آن‌ها ندارد. چرا راسین باید او را به ‌فردی درباری و پهلوان‌صفت تبدیل کرده باشد؟