معرفی و دانلود کتاب شهریار

معرفی کتاب شهریار

کتاب شهریار نوشته‌ی نیکولا ماکیاولی، نویسنده و سیاستمدار ایتالیایی، از بحث‌برانگیزترین و بدنام‌ترین آثار سیاسی در طی تاریخ است که به عنوان راهنمای نهایی برای دستیابی به قدرت برای رزم‌آرایان، بازرگانان و سیاست‌مداران کاربرد دارد.

کتاب شهریار (The Prince) که از پس زندگی پر فراز و نشیب نیکولا ماکیاولی (Niccolo Machiavelli) حاصل شده و بعد از مرگش انتشار یافت، بسیار جای بحث دارد و از قرن نوزده به بعد به یکی از متن‌های کلاسیک فلسفه سیاسی تبدیل شد و نام او در جهان پیچید.

زندگى ماکیاولی همزمان با عبور فرهنگ و تمدن غرب از عصرى کهن به نو طی شد. استادان تاریخ اجتماعى اروپا درباره‌ى علت اصلى تحولات زمانه‌ى او با هم اختلاف نظر داشته‌اند. جمعى از آن‌ها که پیشرفت‌هاى اقتصادى را عامل تحولات سیاسى و مذهبى مى‌دانستند، معتقدند که کشف قاره‌ى آمریکا به همت کریستوف کلمب و کشف دماغه امید به همت «واسکودو گاما» در قرن پانزدهم نظام اقتصادى جهان را به طور کامل تغییر داد. نتیجه‌ى همه‌ى این تغییرات پیدا شدن دو جنبش بزرگ رنسانس (نوزایى) و رفورم (اصلاح) بود که به زندگى معنوى اروپاییان مسیر جدیدی داد و ذهنشان را از تقلید و تعصبات بی‌جا رها کرد.

اما گروهى دیگر از محققان اروپایى معتقدند که این رنسانس و رفوم بود که منجر به دگرگونی اقتصادى سیاسى شد، به این معنا که رنسانس با تشویق اروپاییان به بازگشت به منابع ذوقى و عقلى تمدن مغرب زمین در روزگاران عتیق به‌ ویژه هنر یونانى و اندیشه‌هاى آزادی‌خواهان رومى، توانایى تحقیق و اجتهاد را در ایشان اضافه کرد و این امر به‌ تدریج از قدرت کلیسا نیز کم کرد. زیرا هم محدودیت تربیت مردم را از بین برد و هم با پرورش قدرت فکر و عقل مسیحیان، حکومت کشیشان را که فقط باعث نادانى و تعصب در مومنان شده بود بی‌ارزش ساخت.

جنبش رفورم دلیل همین بیدارى مسیحیان بود و پیروان آن خواهان این بودند تا مسیحیت را از فساد کشیشان در امان بدارند و ایمان مسیحى را با تعقل غیر دینى سازگار کنند. بى‌آبرویى و ناتوانى کلیسا و پیشرفت معارف عقلى در نتیجه اصل قدرت سیاسى را که تا آن زمان بر دو پایه سیادت معنوى پاپ و هیبت نظامى شهریار استوار بود بر هم زد و شهریار را صاحب اختیار مطلق گرداند و این سر آغاز جدایى دین از سیاست بود.

در این گفتار مقصود آن نیست که درباره‌ى درستى یا نادرستى هر یک از این دو روایت بحث کنیم، مخصوصاً که مشاجره درباره‌ى آن‌ها هنوز به جایى نرسیده است. ولى آنچه براى ما اهمیت دارد این است که در اواخر قرن پانزدهم میلادى بحران عمیقى بر وجدان اروپایى عارض شده بود و همه جا کسانى یافت مى‌شدند که در دانسته‌ها و آموخته‌هاى کهن شک مى‌کردند و تشنه حقیقت بودند و مى‌خواستند که هر گونه حکم جزمى را بر محک انتقاد بزنند و با اصحاب مدارس مذهبى در بیفتند، و در این میانه، اختراع صنعت چاپ بر نیروى سرایت اثرگذارى اندیشه‌ها مى‌افزود و آتش نبرد کهنه و نو را دامن مى‌زد.

نیکولا ماکیاولی یکى از همین مردان پژوهنده‌ى زمان به شمار مى‌رفت، خاصه که در ایتالیا یعنى خاستگاه رنسانس زاده شد و تربیت یافت. او پیش از آنکه نویسنده یا صاحب‌نظر سیاسى باشد سیاست‌مدار بود. چنانکه در کشاکش‌هاى سیاسى زادگاهش فلورانس سخت درگیر شد، ولى به جاى آنکه مانند افلاطون از شکست‌هایش ناامید شود یا در پندارهاى ملکوتى پناه گیرد از آن ناکامى‌ها عبرت آموخت و به واقع‌بینى گرایید و شاید واقع‌بینى سیاسى را به عنوان یک شیوه‌ى منظم فکرى او در تاریخ اروپا باب کرد. در آنچه نوشت صلاح مملکتش را از هر امر دیگر برتر نهاد و بدین‌گونه یکى از نخستین آموزگاران آیین قومیت در اروپا بود و مردم آن سامان را به ترجیح مصالح ملى بر ملاحظات اخلاقى و مذهبى تشویق کرد.

در بخشی از کتاب شهریار می‌خوانیم:

اسکندر ظرف چند سال اندک آسیا را تصرف کرد و هنوز کار خود را به پایان نرسانده از دنیا رفت و با توجه به مشکلاتى که براى همه فرمانروایان در کشورهاى تازه فتح شده ناگزیر پیش مى‌آید، موجب شگفتى است که برخلاف انتظار، در این کشورها هیچ گونه شورشى رخ نداد و جانشینان اسکندر توانستند خود را حفظ کنند و یگانه مشکل آن‌ها اختلاف‌نظرها و جاه‌طلبى‌هاى میان خودشان بود که باعث تکه تکه شدن فتوحات اسکندر گردید.

پاسخ من آن است که: اگر به تاریخ تمام کشورهاى پادشاهى که از آن‌ها آگاهیم بنگریم در خواهیم یافت که روش فرمانروایى آن‌ها از دوحال خارج نبوده است: یا یک پادشاه با جمعى از خدمتگزاران خود که در کار فرمانروایى به او کمک مى‌کنند و به منزله‌ى وزیران او هستند و با عنایت و اجازه‌ى او فرمان مى‌رانند بر سراسر قلمرو خود حکومت مى‌کند، یا یک پادشاه با گروهى از اعیان و اشراف که هر یک از قدیم به طریق موروثى لقب و مقام و قلمرو خاصى داشته‌اند، نه بنا به عنایت شاه، بر سراسر این قلمروها سلطنت داشته است. این اشراف یا بارون‌ها هریک املاک و قلمرو و اتباع خود را مى‌داشته‌اند و این اتباع، آن اشراف را اربابان خود و خود را فقط رعایاى ایشان دانسته و طبعاً به آنان علاقه داشته‌اند. در کشورهایى که توسط یک شاه یا سلطان و خدمتگزاران او اداره مى‌شود قدرت اصلى در دست شاه است و تمام اهالى هیچ کس دیگرى را برتر از او نمى‌شناسند واز حاکمان خود نیز به منزله‌ى وزیر یا مأمور او اطاعت مى‌کنند و در عین حال علاقه ویژه‌اى به او شاه ندارند.

فهرست مطالب کتاب

دیباچه‌اى بر کتاب شهریار
1: زندگى
2: ویژگى‌هاى ماکیاول
3: تحلیل کتاب شهریار
4: ماکیاول و اندیشه‌هاى نو در سیاست
گزارشى کوتاه از زندگى نیکولو ماکیاولى
از نیکولو ماکیاولى به پیشگاه شکوهمند مدیچى
1: درباره‌ى فرمانروایى‌هاى گوناگونو چگونگى دستیابى به آن‌ها
2: درباره‌ى فرمانروایى‌هاى موروثى
3: درباره‌ى فرمانروایى‌هاى مختلط
4: چرا قلمرو داریوش هخامنشى پس از آنکه به دست اسکندر افتاد، در پى مرگ او علیه‌ى جانشینان اسکندر شورش نکرد؟
5: درباره‌ى روش حکومت بر شهرها یا امیرنشین‌هایى که پیش از تصرف و الحاق، قوانین خاص خود را داشته‌اند
6: درباره‌ى فرمانروایى جدیدى که هر فرمانروا به نیروى ارتش و لیاقت خود آن را تشکیل مى‌دهد
7: درباره‌ى قلمروهاى تازه‌اى که به کمک سپاه دیگران یا بخت نیک به دست آمده‌اند
8: درباره‌ى کسانى که از طریق رذالت وجنایت به فرمانروایى مى‌رسند
9: درباره‌ى فرمانروایى مدنى
10: در این باره که قدرت کشورهاى پادشاهى را چگونه مى‌توان سنجید
11: درباره‌ى امیرنشین‌هاى زیر فرمانروایى کلیسا
12: درباره‌ى انواع سپاه، و سپاهیان مزدور
13: درباره‌ى سپاهیان کمکى، مختلط و ملى
14: درباره‌ى توجه هر فرمانروا به فن جنگ
15: درباره‌ى صفاتى که به خاطر آن‌ها مردان و به ‌ویژه فرمانروایان ستوده یا سرزنش مى‌شوند
16: درباره‌ى گشاده‌ دستى و خسّت
17: درباره‌ى درنده‌خویى و نرم‌خویى و اینکه آیا بهتر استمردم فرمانروا را دوست داشته باشند یا از او بترسند
18: درباره‌ى اینکه فرمانروایان چگونه باید به قول خود وفا کنند
19: درباره‌ى این که فرمانروا باید چنان باشد که نه مردم او را خوار شمارند و نه از او بیزار شوند
20: آیا دژها و باروها و چیزهاى دیگرى که شهریاران براى حفظ خود به ساختن آن‌ها دست مى‌یازند سودمندند یا زیان‌آور؟
21: فرمانروا چه رفتارى باید داشته باشد تا نیک‌ نام شود؟
22: درباره‌ى وزیران و درباریان شاه
23: چگونه باید از چاپلوسان پرهیز کرد
24: چرا فرمانروایان ایتالیا کشورهاى خود را از دست دادند؟
25: سرنوشت و تقدیر چه اثرى در امور انسانى دارد و چگونه مى‌توان در برابرش ایستاد؟
26: اندرزى براى نجات ایتالیا از سلطه‌ى بربرها