معرفی و دانلود کتاب به سوی بیداری

معرفی کتاب به سوی بیداری

دین، مراقبه، ریاضت و... هیچ‌کدام کافی نیستند. از طریق این روش‌ها نمی‌توانیم خود را به سعادت برسانیم. باید بپذیریم که رسیدن به حس خوب و عارفانه، رها و بی‌قائده است و از درون خود انسان خواهد جوشید. کتاب به سوی بیداری نوشته‌ی جین ویس اندیشه‌های گورجیف، عارف قرن ارمنی‌تبار قرن نوزدهم، را برای ما شرح می‌دهد تا بتوانیم با عرفان بیدارگر و کاربردی او آشنا شویم.

درباره‌ی کتاب به سوی بیداری

مهم نیست که یک نظریه چقدر درست یا نادرست است؛ قرار نیست همه‌چیز از لحاظ علمی قابل قبول و مستند باشند؛ برخی از نظریات به‌وجود می‌آیند تا شاید بتوانند حال انسان‌ها را بهتر کنند و آن‌ها را از غم و اندوهی که همچون وزنه‌ای چند هزار کیلویی بر روی روح و روانشان سقوط کرده، نجات دهند. تا این لحظه از تاریخ، این ایده‌های اغلب صوفیانه، چندان مورد هجمه قرار نگرفته‌اند زیرا به کسی آسیب نرسانده‌اند و درست یا نادرست بودنشان تأثیر بدی در زندگی دیگر آدم‌ها ندارند. یکی از این نظریات متعلق به جورج ایوانویچ گورجیف است. نمی‌توانیم او را روان‌شناس، مروج مذهبی یا فیلسوف بدانیم؛ بهترین توصیف برای او «عارف» است؛ ایده‌هایش برای نجات یافتن بشر از پوچی و سردگمی، با عارفان کلاسیک تفاوت چندانی ندارند؛ اما طبیعتاً عواملی مثل زمانه‌ای که در آن می‌زیست و کشوری که در آن زندگی می‌کرد، باعث شده‌اند تا نظریات او با مقتضیات زمانی و مکانی خود مطابق و راه و روشش برای رسیدن به رهایی، با عارفان ایرانی و خاورمیانه‌ای کمی متفاوت باشد؛ اما در مجموع او نیز در جهت رسیدن به همان هدفی می‌کوشد که مولانا در راه آن جوانی خود را به پیری رساند: توسعه‌ی ذهنی؛ بالا بردن دانش معنوی (نه به‌شکل مذهبی و دین‌داری سنتی)؛ ترقی در شهود و در نهایت رسیدن به عشق الهی بدون استفاده از ریاضت‌های جسمانی. جین ویس راه و روشی که از دیدگاه گورجیف، طریق رسیدن به سعادت است را در کتاب به سوی بیداری (Toward awakening: an approach to the teaching left by Gurdjieff) برای ما شرح می‌دهد.

کتاب به سوی بیداری مدعی است که ما انسان‌ها در خواب غفلت به سر می‌بریم و برای بیدارشدن باید ابتدا به «خویشتن‌شناسی» برسیم. تا هنگامی که ندانیم ماهیت و هویت خودمان چیست، نمی‌توانیم راه کامیابی را پیدا کنیم. در روان‌شناسی امروز به این روش «درون‌نگری» یا «خودکاوی» می‌گویند و تا هنگامی که فرد با خود روبه‌رو نشود، به صلح درونی و شناخت درستی از وجودش نرسد، دلیل حال ناخوش خود را نمی‌یابد و مدام به بیراهه می‌رود. جین ویس (Jean Vaysse) اندیشه‌های پراکنده‌ی گورجیف درباره‌ی ساختار بدن انسان، نیازهای روحی، جسمی، غریزی و... را گردآوری و نظرات این فیلسوف ارمنی-یونانی را درباره‌ی هر کدام از این ابعاد انسانی بازگو کرده است. در مدل‌های کلاسیک عرفان، افراد با ریاضت‌کشی و بی‌توجهی به نیازهای جسمی و حیاتی خود و تبعیت از مذهب، به‌دنبال یافتن سعادت و آرامش بودند، اما در عرفان گورجیف که با عنوان «وضعیت چهارم» شهرت یافته، روش‌های گوناگونی که در عرفان کلاسیک معرفی شده‌اند با یکدیگر ترکیب و سپس غربال می‌شوند. در وضعیت چهارم، تنها آن مواردی که از دیدگاه گورجیف بهتر از سایر روش‌ها هستند، به‌عنوان روش برتر به‌کار گرفته می‌شوند. او در این روش حتی از تمرینات ورزشی مثل یوگا نیز بهره برده است.

اغلب عرفان‌ها و عرفای شاخص، دین را یکی از دست‌آویزهای اصلی برای رسیدن به اقبال و آرامش می‌دانستند، اما کتاب به سوی بیداری راه دیگری را برای رسیدن به توسعه‌ی ذهنی و رسیدن به تعالی پیشنهاد می‌دهد. جین ویس عنوان می‌کند که دین نباید در اجرای احکام و عمل کردن به اصول و فقه خلاصه شود، بلکه اخلاقیات و سبک زندگی خداگونه باید همچون رود در زندگی فرد جاری باشد و پیروی از فرامین دینی به فردی که می‌خواهد از زندگی پر تلاطم و رنج‌آور دور بماند، کمکی نخواهد کرد.

کتاب به سوی بیداری با ترجمه‌ی ترانه خداویردی و پریسا شیوافرد در انتشارات ترنگ منتشر شده است.

کتاب به سوی بیداری برای چه کسانی مناسب است؟

زندگی مدرن، شهرهای شلوغ، رسانه‌ها و... ما را از هویت واقعی و روح پاکمان دور کرده‌اند. برخی از افراد معتقدند برای اصلاح این وضعیت باید به سبک زندگی جدید و رسانه‌ها اعتراض کنیم و برخی دیگر ترجیح می‌دهند تا به کنجی از جهان پناه ببرند و راه نجات را از خدا طلب کنند؛ کتاب به سوی بیداری جزو دسته‌ی دوم است. این کتاب به افرادی که دوست دارند از طریق نظرات جورج ایوانویچ گورجیف با عرفان و فلسفه‌ی عرفانی مواجه شوند، مناسب است.

در بخشی از کتاب به سوی بیداری می‌خوانیم

در واقع انسان در وضعیتی که مدام خودش را فراموش می‌کند، نمی‌داند که چیست. او اجازه می‌دهد در بازی رویدادهای گذرای زندگی به این سو و آن سو کشانده شود، خواه زمانی که آن‌ها را دوست می‌دارد و با آن‌ها هم‌هویت شده و همراهشان می‌شود، و خواه زمانی که آن‌ها را ناخوشایند می‌یابد، در برابرشان مقاومت می‌ورزد و در مقاومت خود گم می‌شود. فراموش کردن خود، هم‌هویت شدن، مخالفت با مردم و شرایط پیرامون، تصویرپردازی خطا و خیالی دربارۀ خود که به آسانی با خودپسندی همراه می‌شود: اینها مشخصۀ این وضعیت بیداری هستند که در آن زندگی جریان می‌یابد بدون آنکه هیچ‌چیز یا هیچ‌جایی را بیابد که به این «من» حقیقی تعلق داشته باشد.

انسانی که به خود واگذار شده تنها لمحه‌هایی از این وضعیت را می‌بیند؛ بارقه‌های کوتاهی از واقعیت که فراموشش می‌کند یا پنهانش می‌دارد، و قادر به درک معنایشان نیست. او نمی‌بیند که علی‌رغم باورهایش در وضعیت بیداری، هستی دانی‌اش کامل نشده است. تنها بدن فیزیکی‌اش به بلوغ رسیده، و همراه با آن شخصیتی تا سرحد رشد او شکل گرفته است. هردو به انتهای رشد طبیعی خود رسیده‌اند، که در بیرون بسیار بیشتر از درون است، و فراتر از آن طبیعت، که نیازی به رشد بیشتر انسان ندارد، چیزی دیگر برایش فراهم نکرده است. برای آنکه رشد بیشتر میسر شود، شخص باید نسبت به امکاناتی از مرتبۀ عالی‌تر بیدار گردد: رشد «من» حقیقی، یعنی هستی ذاتی فرد.

با این حال این بیداری و رشد این امکانات خودبخود محقق نمی‌شود؛ بلکه نیازمند تلاش عمدی قابل توجه و در راستای همین هدف است. ردش فردیت و «من» حقیقی شخص تنها می‌تواند از ذات او آغاز شود: می‌توان گفت که فردیت شخص همان ذات رشدیافتۀ اوست.

از آن جا که بیدارشدگی خودبخود اتفاق نمی‌افتد، همیشه موانع جدیدی بر سر راه رشد وجود خواهد داشت؛ و موانع رشد ذات در شخصیت نهفته‌اند. برای آنکه چنین رشدی صورت پذیرد شرایط بسیار خاصی باید فراهم باشند: تلاش دقیق خود شخص و کمک مناسب از طرف کسانی که پیش از او راه رشد را طی کرده‌اند. به عبارت دیگر، چنین رشدی تنها در مکتبی ممکن است که شخص بتواند روی بیدارشدگی و رشد خود حقیقی‌اش کار کند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
پرسش‌ها
زندگی درونی و زندگی بیرونی
معنای مطالعۀ خویشتن
مشاهدۀ اصولی خویشتن
مروری مختصر بر ساختمان وجود انسان
شرایط، ابزارها و اهمیت مشاهدۀ حقیقی خود
وضعیت‌های حضور
مراکز و کارکردها
جوهر و شخصیت
بیدار شدن به خویشتن و موانع بیدار‌شدگی
نخستین گام در مطالعۀ خویشتن