معرفی و دانلود کتاب آسایشگاه ساعت شنی

معرفی کتاب آسایشگاه ساعت شنی

کتاب آسایشگاه ساعت شنی اثر تحسین‌شده‌ی برونو شولتز، مجموعه داستان‌های کوتاهی است که فضایی سورئال دارند و در مرز خیال و واقعیت درجریانند. نویسنده این اثر را با الهام از زندگی خود به رشته‌ی تحریر درآورده است، به طوری که حتی شخصیت‌های داستان‌هایش بی‌شباهت به اعضای خانواده و اطرافیان او نیستند.

درباره‌ی کتاب آسایشگاه ساعت شنی:

کتاب پیش رو دومین مجموعه داستان برونو شولتز محسوب می‌شود. این مجموعه داستان که در سال 1937 در لهستان به چاپ رسید، حدود سه سال پس از چاپ کتاب خیابان تمساح منتشر شد. کتاب آسایشگاه ساعت شنی (Sanatorium under the sign of the hourglass) را می‌توان به نوعی یک بازآفرینی شاعرانه از زندگی شولتز دانست. خاطرات بچه‌ای که از نعمت درک و فهم فوق‌العاده‌ای برخوردار است و از دیدگاه یک هنرمند بازگو می‌شود، در واقع می‌توان گفت این اثر سفر او به گذشته‌ای است که از دست رفته، گذشته‌ای که شادمانه‌تر بود. دوران کودکی، دورانی‌ست که پدر او هنوز زنده است و مادر حضوری پرشور و آرامش‌بخش دارد.

دیگر اعضای خانواده حضور پررنگی در این مجموعه داستان ندارند، دختر جوان خدمتکار با چشمان آبی و مهربان به نام آدلا، همچنان در خانه کمک‌حال است و همچنان متصدی امور و عناصری است که بار جنسی دارد.

در داستان اصلی و برجسته‌ی این مجموعه یعنی آسایشگاه ساعت شنی، جوزف مردی‌ست که می‌خواهد برای دیدار پدرش که در آسایشگاهی در انتظار مرگ است، با قطار به آنجا برود اما با رفتن به آنجا رخدادهای عجیبی را تجربه می‌کند. اتفاقاتی که از جنس ترس و پریشانی و آشفتگی هستند. از سوی دیگر و در بخش‌های دیگر داستان، کشف و شهود در طبیعت و در تمامی فصل‌ها و رنگ‌ها، جوزف را به سرزندگی و شادابی بسیاری می‌رساند و فرصت شناخت خود را به وی می‌دهد.

تنوع نامحدود و بی‌شمار این دنیای پهناور با نمادها و مظاهر مختلف، در آلبوم تمبر پسربچه‌ای مدرسه‌ای در داستان «بهار» آشکار می‌شود و در آنجا نیز حضور جوزف همچنان پررنگ است. داستان‌های پایانی کتاب آسایشگاه ساعت شنی نیز این فرایند خودیابی را ادامه می‌دهند و تنهایی، ناامیدی و رنج و اندوه در زندگی واقعی شولتز را برملا می‌کنند.

دغدغه‌ی ذهنی شولتز و یکی از موتیف‌های داستان‌های او در این کتاب زمان است. زمان همان چیزی‌ست که شولتز در تلاش است تا بر آن چیره شود و در عین حال همین زمان است که او را زمین می‌زند و از پای درمی‌آورد. زمان همان چیزی‌ست که نویسنده با آن در نزاعی ابدی‌ست و در تلاش است تا با وارونه کردن سازوکارش بر آن پیروز شود. گویی اگر این خواست محقق می‌شد و یک آسایشگاه ساعت‌شنی وجود داشت که زمان همواره از ابتدا در آن در جریان بود و گذشته و حال و آینده هم‌زمان در آن جاری، شولتز به مأمن دلخواه و سرشار از آرامش خود می‌رسید، یعنی به دوران کودکی و گذشته‌ای که پدر در آن زنده است.

فیلم سینمایی اقتباس شده از کتاب آسایشگاه ساعت شنی:

وویچیخ یژی هاس، کارگردان لهستانی، در سال 1973 فیلمی براساس این کتاب ساخته است. همچنین این اثر موفق شد برنده جایزه هیئت داوران جشنواره فیلم کن در همان سال شود.

کتاب آسایشگاه ساعت شنی برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به خواندن داستان‌های کوتاه خارجی علاقه‌مند هستید، این کتاب را از دست ندهید.

با برونو شولتز بیشتر آشنا شویم:

برونو شولتز (Bruno Schulz)، نویسنده‌، منتقد ادبی، نقاش و استاد هنر لهستانی تبار، متولد ژوئیه 1892 است. این داستان‌نویس یهودی، در سال 1942 به دست آلمان‌های نازی کشته شد. وی که یکی از تأثیرگذارترین نویسندگان بین دو جنگ جهانی محسوب می‌شود، سبک ادبی ویژه‌ی خود را داشت و قدرت بی‌بدیل نویسندگی‌اش در داستان‌های کوتاه و رمان‌های او مشهود است. اهمیت آثار شولتز در شکل‌گیری ادبیات مدرن به اندازه‌ای است که چه بسا با زنده ماندن او مسیر داستان‌نویسی مدرن تغییر می‌یافت. برونو در خانواده‌ی تاجری پرورش یافت و از زمان کودکی با زبان آلمانی آشنا شد، اما زبان لهستانی برایش دلنشین‌تر بود و این امر در داستان‌نویسی‌اش نیز منعکس شد. همچنین تأثیر حال و هوای کودکی و محیطی که در آن رشد کرده بود، به راحتی در آثارش دیده می‌شود؛ از جمله مغازه پارچه‌فروشی پدرش و رفتارهای غیرمتعارف و عجیب او.

فضای خفقان‌آور و جو جاسوسی آن دوران، برونو را بسیار درون‌گرا کرده بود. وی از ترس گرفتاری به دست نیروهای جاسوس حکومتی، افکار و آثارش را منتشر نمی‌ساخت و تنها با افراد انگشت‌شماری از جمله دبورا ووگلِ فیلسوف، به صورت مکاتبه در ارتباط بود. به همین دلیل در زمان حیاتش از شهرت چندانی برخوردار نبود اما به مرور داستان‌هایش جنبه‌ی بین‌المللی یافت و به زبان‌های گوناگون ترجمه شد. دو اثر «مغازه‌های دارچینی» (که به زبان انگلیسی تحت عنوان خیابان تمساح ترجمه شده) و «آسایشگاه با سر در ساعت شنی» که به ترتیب در سال‌های 1934 و 1937 منتشر شد، مورد توجه و تحسین آکادمی ادبیات لهستان قرار گرفتند.

متأسفانه بسیاری از آثار این داستان‌نویس خلاق، از جمله کتاب ناتمامش به اسم مسیح، در حادثه فاجعه‌بار هولوکاست از بین رفت.

در بخشی از کتاب آسایشگاه ساعت شنی می‌خوانیم:

به صفحه‌ی بعد رفتم... این دیگر چیست؟ رگباری بهاری؟ نه، این صدای چهچهه‌ی پرندگان بود که مانند گلوله‌های خاکستری‌رنگ بر چترهای باز شده فرود می‌آمد، آخر اینجا قناری‌های آلمانی اصیل را از کوه‌های هارتس به من ارزانی کرده بودند، قفس‌قفس سهره‌ی طلایی و سار، سبد‌سبد سخنگویان و آوازه‌خوان‌های بالدار. این پرندگان - با ظاهری دوک‌مانند و سبک، انگار که درون‌شان با کرکِ پنبه پُر شده باشد، جست‌و‌خیزکنان و فِرز، انگار که مشغول دویدن بر گردونه‌ای روان باشند و همچون فاخته‌های توی ساعت‌ها، نغمه‌خوان - قرار بود زندگی آدم‌های تنها را شیرین کنند، جای خالی زندگی خانوادگی را برای مجردها پر کنند و از سنگدل‌ترینِ قلب‌ها گرمای مادرانه‌ی دروغینی را بدوشند که برآمده از درماندگی تأثربرانگیز همان آدم‌ها بود. حتّی آن‌موقع که صفحه تقریباً ورق خورده بود، انگار چهچهه‌ی فریبنده‌ی دسته‌جمعی پرندگان همچنان ادامه داشت.

ولی بعد، بقایای درب‌و‌داغان کتاب بیش از پیش ناراحت‌کننده شدند. حالا دیگر صفحه‌ها پر بودند از نمایش شیادی‌های حوصله‌سربر. چه کسی داشت با کُتی بلند بر تن و با لبخندی نیمه‌پنهان پشت ریش سیاه‌رنگش خدماتش را به عموم عرضه می‌کرد؟ سینیور باسکو، اهلِ میلان، استاد جادوی سیاه، داشت به شکلی خسته‌کننده تبلیغ طولانی و نامفهومش را بی‌هیچ توضیحی و با نگه داشتن شی‌ای روی سرانگشتانش به ما عرضه می‌کرد. او از نظر خود به نتایجی شگفت‌انگیز رسیده بود و به نظر می‌آمد پیش از پایان کار لحظه‌ای آن نتایج را پیش خود ارزیابی کرده و با بالا بردن ابروانش به هنگام آماده کردن ما برای رویدادی غیرمنتظره به ظرافت‌های فنّ بیان و سخن‌سرایی‌اش اشاره می‌کرد. ولی منظور او درک نشد و بدتر از همه اینکه برای کسی هم مهم نبود که منظور او را بفهمد و همه او را با ایما و اشاراتش، با آن صدای نازک و با انواع و اقسام لبخندهای رازآلودش به حال خود می‌گذاشتند تا سریع بروند و آخرین برگِ ازجا‌کَنده‌شده‌ی کتاب را ورق بزنند.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مترجم انگلیسی کتاب
یادداشت مترجم: چندکلامی درباره‌ی عنوان کتاب
کتاب
دوران نبوغ
بهار
شبی در ماهِ ژوئیه
پدرم به آتش‌نشانی ملحق می‌شود
پاییزی دیگر
فصلِ مُرده
آسایشگاه ساعت شنی
دودو
اِدی
مستمری‌بگیرِ پیر
تنهایی
آخرین فرارِ پدر