معرفی و دانلود کتاب گلستان سعدی

معرفی کتاب گلستان سعدی

هوشنگ گلشیری در کتاب گلستان سعدی نسخه‌ی مرحوم محمدعلی فروغی را اساس کار خود قرار داده و به شرح و ویرایش اثر گران‌مایه‌ی سعدی شیرازی پرداخته است. گلشیری در این اثر برخی از غلط‌های چاپی را اصلاح کرده، به شرح عبارات و ابیات دشوار پرداخته، ابیات عربی را اعراب‌گذاری و معنی کرده و در پایان این اثر معنای واژگان دشوار را فهرست کرده است.

درباره‌ی کتاب گلستان سعدی

هوشنگ گلشیری (Houshang Golshiri)،‌ نویسنده‌ی معاصر کشورمان، یکی از معدود نویسندگان نوجویی بود که دغدغه‌ی ادبیات کلاسیک فارسی را داشت و به دیگر کسانی که قصد نویسندگی داشتند، توصیه می‌کرد که ادبیات کهن فارسی را جدی بگیرند. پیشینه‌ی تحصیلی و شغلی گلشیری، او را به چنین مسیری سوق داد. او که متولد سال 1316 در شهر اصفهان بود، در سال 1341 مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه اصفهان گرفت و به‌سرعت با تشکیل دادن حلقه‌ای ادبی با نام جُنگ اصفهان، جریانی جدید را در ادبیات معاصر ایران به راه انداخت. افرادی چون ابوالحسن نجفی و ضیاء موحد که خود از شیفتگان ادبیات فارسی و به‌ویژه سعدی (Saadi Shirazi) بودند، در این حلقه‌ی ادبی با او همکاری داشتند. هوشنگ گلشیری سال‌ها در مدارس و دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران به تدریس ادبیات پرداخت و به‌خوبی با نگاه جوانان به ادبیات فارسی آشنا بود.

در آغاز دهه‌ی 60، انتشارات ققنوس و گلشیری قصد داشتند ویرایشی نو را از کتاب گلستان سعدی (Gulistan) روانه‌ی بازار کنند. بعد از تجدید چاپ‌های مکرر کتاب «شازده احتجاب»، نشر ققنوس وظیفه‌ی چاپ دیگر آثار گلشیری را بر عهده گرفته بود؛ اما زمانی که دو کتاب «بره‌ی گمشده‌ی راعی» و «کریستین و کید» در دسته‌ی کتاب‌های ممنوعه قرار گرفتند، گلشیری بر آن شد که آثار تألیفی خود را دیگر به انتشار نرساند. با وجود آن‌که گلشیری یکی دو سال زمان را صرف ویرایش کتاب گلستان سعدی کرده بود؛ اما از انتشار آن چشم پوشید. تا این‌که همسر گلشیری، فرزانه طاهری، پس از مرگ این نویسنده تصمیم گرفت که گلستان سعدی را با توضیحات هوشنگ گلشیری منتشر کند.

یکی از چاپ‌های معتبر گلستان سعدی به تصحیح مرحوم محمدعلی فروغی (Mohammad Ali Foroughi) است. چاپ او از کلیات سعدی هنوز هم کامل‌ترین نسخه‌ی آثار سعدی به حساب می‌آید. (البته اگر از هزلیات و خبیثات چشم بپوشیم.) هوشنگ گلشیری در ویرایش گلستان سعدی، تصحیح فروغی را اساس کار خود قرار می‌دهد و فقط چند تغییر در آن به وجود می آورد:

• غلط‌های آشکار چاپی را اصلاح می‌کند و بعضی از ابیات ازقلم‌افتاده را به متن می‌افزاید.
• بعضی از ویژگی‌های رسم‌الخطی را تغییر می‌دهد.
• عبارات عربی را اعراب‌گذاری می‌کند و معنی آن‌ها را در پاورقی می‌آورد.
• معنی بعضی از ابیات و عبارات دشوار را در پانوشت ذکر می‌کند.
• در پایان کتاب گلستان سعدی، واژه‌نامه‌ای قرار می‌دهد که در آن معنی واژه‌های دشوار آمده‌اند.

انتشارات ققنوس در سال 1381 هجری شمسی نسخه‌ای از گلستان سعدی از روی نسخه‌ی تصحیح‌شده‌ی محمدعلی فروغی را همراه با نسخه‌بدل و بدون توضیحات روانه‌ی بازار کرد. سال 1384، ویرایش هوشنگ گلشیری از این گلستان سعدی همراه با توضیحات کامل و واژه‌نامه منتشر شد. گلشیری در سال 1361 مقدمه‌ای عالمانه بر این کتاب به نگارش درآورد که در ابتدای اثر پیش‌رو آمده است.

کتاب گلستان سعدی برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به ادبیات کهن پارسی و نویسندگان نوقلمی که می‌خواهند در فن نوشتن مهارت یابند، حتماً کتاب گلستان سعدی را بخوانند.

در بخشی از کتاب گلستان سعدی می‌خوانیم

راستى آن‌که نثر سعدى اغلب پاره‌اى از مصراعى است و یا به قول بهار در مصراعى با در افزودن و یا کاستن یک یا دو هجا اندک تغییرى داده است. ایجاز او در کلام نیز هنوز آموزنده است، به ویژه آن‌جا که اکنون نیز جایز مى‌تواند بود، مثلاً وقتى مى‌گوید:

«یاد دارم که در ایام جوانى گذر داشتم به کویى و نظر با رویى، در تَموزى که حَرورش دهان بخوشانیدى و سمومش مغز استخوان بجوشانیدى. از ضعف بشریت تاب آفتاب هَجیر نیاوردم و التجا به سایه دیوارى کردم، مترقب که کسى حَرِّ تَموز از من به بَرْدِ آبى فرو نشاند که همى ناگاه...»

داستانى‌ست کهن به قدمت آدمى و سعدى به کوتاه‌ترین کلام و گوشنوازترین آهنگ همان را مى‌گوید:

«ناگاه از ظلمت دهلیز خانه‌اى روشنى بتافت؛ یعنى جمالى که زبان فَصاحت از بیان صَباحت او عاجز آید، چنان که در شب تارى صبح برآید، یا آب حیات از ظلمات به درآید...»

اگر بگوییم این سیاق که: «زبان فصاحت از بیان صباحت او عاجز آید»، دیگر کهنه است؛ یا سود جستن از اساطیر کهن چون آب زندگانى جاوید که مى‌گفتند در ظلمت بوده است و خضر یافت و بخورد و زندگى جاوید یافت، اما اسکندر بى‌نصیب ماند و هر چه از این دست، دیگر از هر بارى عاطفى تهى است، با این همه اگر هم نگوییم که در عصر سعدى این تعابیر و آن اساطیر ترى و تازگى داشته‌اند، اما چه بگوییم وقتى مى‌گوید: «از ظلمت دهلیز خانه‌اى روشنى بتافت»، آن هم به ناگهان؟ یا بعد که مى‌بینیم نه چراغ یا شعاع آفتاب، که خود آفتاب طالع شده است و از دهلیزى تنگ و ظلمانى؟

فهرست مطالب کتاب

یادداشت ناشر
پیشگفتار ویراستار
دیباچه
باب اول: در سیرت پادشاهان
باب دوم: در اخلاق درویشان
باب سوم: در فضیلت قناعت
باب چهارم: در فواید خاموشى
باب پنجم: در عشق و جوانى
باب ششم: در ضعف و پیرى
باب هفتم: در تأثیر تربیت
باب هشتم: در آداب صحبت
واژه‌نامه