معرفی و دانلود کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد

معرفی کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد

آیا هنر موسیقی راهکار خوبی برای رهایی انسان مدرن از مخمصه‌های زندگی است؟ استفن جانسون این سوال را در کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد پاسخ می‌دهد. این کتاب با نگاهی به سرگذشت دیمیتری شوستاکوویچ، موسیقی‌دان روس، موضوع تاثیر موسیقی بر روح انسان مدرن را بررسی می‌کند. این کتاب تاکنون توسط هنرمندان و منتقدین بسیاری مورد توجه قرار گرفته است.

درباره‌ی کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد

این همان قصه‌ی تلخ ماندن بر سر دوراهیِ بودن و نبودن است. اینکه زندگی را با تمام دشواری‌هایش بپذیری و ادامه بدهی یا به دست خودت ماجرای بودن را به پایان برسانی. کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد (How Shostakovich Changed My Mind) نوشته‌ی استفن جانسون (Stephen Johnson) صحنه‌هایی از یک زندگی سخت را بازسازی می‌کند که مربوط به سرگذشت دیمیتری شوستاکوویچ (Dmitri Shostakovich) موسیقی‌دان سرشناس روس است. این کتاب هنر موسیقی را به‌عنوان دارویی شفابخش در نظر می‌گیرد و مخاطب امروزی‌اش را که احتمالاً انسانی مدرن و گرفتار در مشکلات روحی است دعوت به شنیدن قطعه‌هایی از آثار دیمیرتری شوستاکوویچ می‌کند.

کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد از سویی مثل کتاب‌های روان‌شناسی جلوه می‌کند و از سوی دیگر پژوهشی تخصصی درباره‌ی موسیقی است. استفن جانسون در پیشگفتار این کتاب به وضعیت دشوار گرِگوار سامسا شخصیت اصلی رمان مسخ (The Metamorphosis) نوشته‌ی فرانتس کافکا (Franz Kafka) اشاره و لحظه‌ای از این ماجرای دهشتناک را یادآوری می‌کند که گرگوار سامسا صدای گوش‌نواز ویولن خواهرش را می‌شوند. در پی شرح این موقعیت سیاه، استفن جانسون ارتباط انسان و موسیقی را نیازی ضروری می‌داند و در کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد این نیاز را در لحظات بحرانی زندگی وصف می‌کند. از طرفی زندگینامه‌ی شوستاکوویچ در دوران حکومت استالین به شوروی در این کتاب به خوبی بازنمایی می‌شود. این انتخاب نویسنده‌ی کتاب است که سال‌های پرتنش تاریخ شوروی را در پیوند با زندگی یک موسیقی‌دان نام‌آشنا، به صفحات کتاب بیاورد تا شاید زمینه‌ای برای بررسی بیشتر ارتباط روح آسیب‌دیده‌ی انسان امروز و هنر موسیقی فراهم آید.

چهره‌ی رنج‌کشیده‌ی شوستاکوویچ در برابر سانسور و خفقانِ دوران حکومت استالین برای علاقه‌مندان به موسیقی آشناست. استفن جانسون در کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد، این روح رنج‌دیده را به خوبی معرفی می‌کند. البته جانسون زندگی نامه‌ی شوستاکوییچ را تا حدی مورد توجه قرار می‌دهد تا ایده‌ی مورد نظر او در کتاب تشریح شود. از این رو این کتاب یک نوشته‌ی زندگی‌نامه‌ایِ صرف نیست. نویسنده همچنین شرح می‌دهد که چگونه قطعات موسیقی تلخ و غم‌انگیز شوستاکوویچ توانسته او را از دوران افسردگی و اختلال دوقطبی‌اش نجات دهد. طرح این مسئله با بررسی تضادی که میان آهنگ حزن‌انگیز یک قطعه موسیقی و نیاز فرد بیمار به امیدواری به چشم می‌آید، پی گرفته می‌شود.

در کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد علاوه‌‍بر ارجاع به کتاب مسخ فرانتس کافکا از کتاب‌های دیگری نیز یاد می‌شود. استفن جانسون با اشاره به برخی از کتاب‌های حوزه‌ی ادبیات، انسان‌شناسی، موسیقی و روانکاوی، کنکاش متفکرین و فیلسوفان پیرامون مسائل روحی انسان مدرن را مورد بررسی قرار می‌دهد تا نگاه مخاطب به موضوع موسیقی و روح انسان را گسترش دهد. مؤلف که یکی از توزیع‌کنندگان موسیقی بی‌بی‌سی نیز هست، در این اثر با اعضای ارکستری که سمفونی لنینگراد شوستاکوویچ را اجرا کرده‌اند چند مصاحبه‌ی خواندنی ترتیب می‌دهد.

محاصره‌ی لنینگراد در جریان جنگ جهانی دوم رخ داد و باعث کشته‌شدن بیش از یک میلیون غیرنظامی شد. استفن جانسون با اشاره به این واقعه و بازگویی خاطرات نوازندگان سمفونی لنینگراد اهمیت خواندن کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد را برای علاقه‌مندان هنر موسیقی دوچندان می‌کند. این کتاب با ترجمه‌ی امید دادگری توسط انتشارات گیلگمش منتشر شده است.

نکوداشت‌های کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد

• این نویسنده‌ی آشفته‌حال (استفن جانسون) دلیل محکمی برای نجات ذهنش به دست موسیقی دیمیتری شوستاکوویچ دارد. ایده‌ی او این است که هر کدام از ما در بحران‌های زندگی دچار محاصره‌ی لنینگراد می‌شویم و راه رهایی ما موسیقی است. (وال استیرت ژورنال)
• کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد به اندازه‌ای کوتاه و شیوا نوشته شده که می‌شود در یک نشست دو ساعته آن را خواند؛ بدون اینکه یک کلمه را نخوانده رها کنید. (مجله‌ی گرامافون)

کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد برای چه کسانی مناسب است؟

ایده‌ها، نقل قول‌ها و نظریاتی که استفن جانسون در این کتاب آورده، برای دانشجویان هنر، علاقه‌مندان به هنر موسیقی و خوانندگانی که راه‌های چگونه زیستن را جستجو می‌کنند تازگی خواهد داشت.

در بخشی از کتاب چگونه شوستاکوویچ نظر مرا تغییر داد می‌خوانیم

این ایده که هنرِ تراژیک مزایایی روان‌شناختی برای مخاطبان خود در بر دارد ایده‌ای کهن است. ارسطو در کتاب فن شعر، که در قرن چهارمِ پیش از میلاد نوشته، این ایده را مطرح کرد که تراژدی به این دلیل اهمیت دارد که می‌تواند ما را به سمت کاتارسیس سوق دهد؛ یعنی «پالایشِ» دردناک‌ترین احساسات‌مان با برانگیختن به‌دقت‌ مهندسی‌شده‌ی ترحم و ترس. ارسطو می‌گوید اگر چیزی شبیه به مصیبت به نظر می‌رسد، پس به‌ نفع ماست. مانند بیماری جسمی، در پسِ یک پالایش عاطفیِ خوب هم ممکن است احساسِ بسیار بهتری به ما دست دهد و شاید در برابر آن‌چه زندگی ممکن است بر سرمان بیاورد آماده‌تر شویم. درعین‌حال، ارسطو به ما می‌گوید، «لذت عجیبی» نیز در کار است که می‌تواند از تماشای نمایش‌های تراژیک حاصل شود، که آن هم می‌تواند سودمند باشد. البته دستور کار ارسطو در این‌جا تا حدی شخصی بود: او می‌خواست نشان دهد که مرشد قدیمی‌اش، افلاطون، درباره‌ی هنر بر خطا بوده است. افلاطون به‌وضوح می‌توانست تحت‌تأثیر هنرها قرار گیرد، اما به تأثیر آن‌ها بی‌اعتماد بود. در جمهوری آرمانی او، شاعران و نمایش‌نامه‌نویسان باید تبعید می‌شدند و موسیقی‌دانان باید تحت سانسور شدید قرار می‌گرفتند. اما ارسطو گفت نه، تراژدی به‌ویژه می‌تواند برای‌مان خوب باشد؛ نه‌فقط در جایگاه فردی، بلکه در جایگاه اجتماع. ما در کنار یکدیگر می‌توانیم از صحنه‌های دل‌خراش لذت ببریم، تا حدی به این دلیل که می‌دانیم این صحنه‌ها «تقلید» ‌هایی هنرمندانه‌اند، اما همچنین به این دلیل که به‌ طور چشم‌گیری کنترل‌شده و «از نظر فرمی خوددار» ند. درباره‌ی قدرت استدلال‌های ارسطو بسیار گفته شده که امروزه، نزدیک به دو هزار و پانصد سال بعد، هنوز هم جدی گرفته می‌شوند.

من حس نمی‌کنم که گوش ‌دادن به سمفونی چهارم شوستاکوویچ، روحم را از احساسات ناراحت‌کننده‌ای که داشتم «پالود» یا حداقل نه برای مدتی طولانی. اما اشاره‌ی ارسطو به «لذت عجیب» درست به نظر می‌رسد، همان‌طور که اندیشه‌های او درباره‌ی اهمیت فرم در تجربه‌ی کاتارتیک صحیح است. سمفونی چهارم شوستاکوویچ قراردادهای فرم سمفونیک را تقریباً تا آستانه‌ی شکستن بسط می‌دهد.