معرفی و دانلود کتاب پس از هگل: فلسفه آلمانی 1840-1900

معرفی کتاب پس از هگل: فلسفه آلمانی 1840-1900

یک دهه پس از مرگ هگل، با آغاز دهه‌ی 1840 میلادی،‌ مناقشات زیادی در فلسفه‌ی آلمان شکل گرفت که بحران هویت فلسفه یکی از آن‌هاست. در کتاب پس از هگل، فردریک بیزر پنج مناقشه‌ی بزرگ این دوره را مطرح می‌کند و ریشه‌های آن را می‌کاود. این پژوهش که در گروه کتاب‌های فلسفه قرار دارد، دوره‌ای مغفول‌مانده را توصیف می‌کند که زمینه‌ساز دوره‌ای نو در فلسفه‌ی آلمانی است.

درباره‌ی کتاب پس از هگل

آنچه درباره‌ی فلسفه‌ی آلمانی در قرن نوزدهم نوشته می‌شود، عموماً مربوط به نیمه‌ی آغازین این قرن است؛ یعنی دوره‌ای که هگل، ایدئالیسم و رمانتیسم تسلط داشتند؛ در مقابل نیمه‌ی دوم این قرن را معمولاً دوره‌ی رکود و زوال فلسفه می‌دانند و آن را نادیده می‌گیرند. برخلاف گرایش غالب، فردریک بیزر (Frederick C. Beiser) در کتاب پس از هگل (After Hegel) از نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم با عنوان یکی از انقلابی‌ترین دوره‌ها در عرصه‌ی فلسفه مدرن یاد می‌کند؛ چرا که در این دوره تحت تأثیر جدال‌های بسیار، ماهیت فلسفه زیر سؤال می‌رود و در نتیجه دوره‌ای جدید آغاز می‌شود.

نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم تحت تسلط بحران‌ها و مناقشات است؛ درحالی‌که نیمه‌ی نخست این قرن دوره‌ی تثبیت و اجماع نظر بود. هنگامی که در دهه‌ی 1840 سنت‌های ایدئالیستی و رمانتیک رو به زوال رفتند، دوره‌ای سرشار از آشفتگی و اغتشاش و اضطراب آغاز شد که در بطن خود آبستن خلاقیت و آغاز دوره‌ای تازه در فلسفه بود. در این دوره، برخلاف دوره‌ی پیش و پس از خود، تعریف معینی از فلسفه در دست نبود، تصورات متعارضی در باب ماهیت این رشته وجود داشت و فیلسوفان بنیادین‌ترین پرسش‌ها را از خود می‌پرسیدند. پرسش‌هایی مانند: فلسفه چیست؟ تفاوت فلسفه با علم تجربی چیست؟ یا چرا باید به فلسفه پرداخت؟

در کتاب پس از هگل که در حکم تاریخچه‌ای نوآورانه و مختصر درباره‌ی فلسفه‌ی آلمانی از 1840 تا 1900 است، فردریک بیزر برخی پاسخ‌های داده شده به این پرسش‌ها را بررسی می‌کند. وی در این اثر بر موضوعات یا اندیشمندان دوره‌ی مزبور تمرکز نمی‌کند؛ بلکه به پنج مناقشه‌ی بزرگ دوره شامل: بحران هویت فلسفه، مناقشه‌ی ماده‌باوری، روش‌ها و محدودیت‌های تاریخ، مناقشه‌ی بدبینی و مناقشه‌ی «نخواهیم دانست» نظر می‌اندازد. شوپنهاور و ویلهلم دیلتای نقش‌های مهمی در این مناظرات دارند؛ اما بسیاری از شخصیت‌های نادیده گرفته شده، از جمله لودویگ بوشنر، اویگن دورینگ، ادوارد فون هارتمان، یولیوس فرانشتت، هرمان لوتسه، آدولف ترندلنبورگ و دو فیلسوف زن به نام‌های آگنس تاوبرت و اولگا پلوماخر که در تاریخ‌های فلسفه کاملاً فراموش شده‌اند، نیز زیر ذره‌بین قرار می‌گیرند. نتیجه‌ی این پژوهش، گزارشی جدید، گسترده و شگفت‌انگیز از فلسفه‌ی آلمانی در دوره‌ای بحرانی پس از مرگ هگل تا شروع قرن بیستم است.

این کتاب را انتشارات ققنوس با ترجمه‌ی سید مسعود آذرفام منتشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب پس از هگل

• فردریک بیزر، بی‌شک یکی از آگاه‌ترین و داناترین تاریخ‌دانانی است که در زمینه‌ی فلسفه‌ی آلمانی در قرن نوزدهم به انگلیسی می‌نویسد. نوشته‌های او به خاطر وضوح نوشتار، دقت تاریخی و پژوهش‌‌های عملی‌اش درخور ستایش‌اند. (برنا رادنیک، فلسفه‌ی رادیکال)
• این کتاب یک کار ارزشمند در جهت گسترش درک تاریخی و فرهنگی فلسفه‌ی آلمانی در سال‌های 1840-1900 است. روایت سنتی از این دوره یک طرفه است و باید بابت روایت واضح و جذابی که فردریک بیزر ارائه می‌کند، سپاسگزار بود. (پل گیلادی، مارکس و فلسفه)
• کتاب حاضر نگاهی عالی به فلسفه‌ی آلمانی در دوسوم پایانی قرن نوزدهم می‌اندازد و نشان می‌دهد این دوره که از آن غفلت شده، درخور توجه بیشتری است. (کارل آمریکس، دانشگاه نوتردام)

کتاب پس از هگل برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب پس از هگل برای متخصصان و علاقه‌مندان به فلسفه و به‌خصوص پژوهشگرانِ فلسفه‌ی آلمانی، منبعی جامع و بدیع در اختیار می‌گذارد.

در بخشی از کتاب پس از هگل: فلسفه آلمانی 1840-1900 می‌خوانیم

با آغاز دهه 1840 میلادى، یک دهه پس از مرگ هگل، فیلسوفان دچار «بحران هویت» شدیدى شدند. آن‌ها دیگر نمى‌توانستند رشته خود را با اصطلاحات سنتى‌اى تعریف کنند که به طور گسترده در دهه‌هاى نخست قرن نوزدهم پذیرفته شده بودند. از این رو فیلسوفان به طرح برخى پرسش‌هاى بسیار دشوار از خویش روى آوردند. فلسفه چیست؟ هدف آن چیست؟ و تفاوت آن با علوم تجربى در چیست؟

فیلسوفان پیش از دهه 1840، نیازى به طرح چنین پرسش‌هایى احساس نمى‌کردند. به نظر مى‌رسید سنت ایدئالیستى نظرورزانه پاسخ‌هایى روشن و قانع‌کننده براى این پرسش‌ها دارد. نمایندگان این سنت، از راینهولد تا هگل، تصورى بسیار مشخص از اهداف و روش‌هاى فلسفه و نسبت‌هاى آن با علوم تجربى داشتند. مطابق با آن تصور، هدف فلسفه فراهم آوردن بنیانى براى تمام علوم و مبنایى براى محافظت از آن‌ها در مقابل شکاکیت بود. اگرچه درون آن سنت نگرش‌هاى متفاوتى درباره روش خاص پى‌ریزى چنین بنیانى بود همچون استدلال از طریق اصول بدیهى، شهود عقلى، ساخت پیشینى و دیالکتیک در این باب اتفاق‌نظر وجود داشت که روش باید پیشینى و قیاسى باشد. به زعم پیروان این سنت روش هرچه باشد، فیلسوف از آن براى ساخت نظامى کامل از علوم، یعنى دایره‌المعارفى که هر علمى را در جایگاه خود در پیکره کلى دانش جاى مى‌دهد، بهره خواهد برد. بنابراین فلسفه «نگهبان علوم»، بنیان‌گذار آن‌ها و نظام‌بخششان بود. این تصور از فلسفه براى نخستین بار از سوى راینهولد در [کتاب] فلسفه پایه‌اى او مطرح شد، از سوى فیشته در آموزه دانش دنبال و از سوى شلینگ در نظام فلسفه کل به‌کار گرفته شد و بعدها از سوى هگل در دایره‌المعارف علوم فلسفىِ سه‌جلدىِ مبسوطش به تحقق رسید.

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مؤلف بر ترجمه فارسى
پیشگفتار مترجم
پیشگفتار
مقدمه
1. نیم‌قرنى انقلابى
2. روایت‌هاى معیار
3. روش
1. بحران هویت فلسفه
1. ریشه‌هاى بحران
2. فلسفه خالده ترندِلِنبورگ
3. فلسفه به مثابه نقادى
4. احیاى متافیزیک به دست شوپنهاور
5. ظهور و افول ایدئال نوکانتى
6. متافیزیک علومِ ادوارد فون هارتمان
7. دیلتاى و جهان‌بینى‌ها
2. مناقشه ماده‌باورى
1. زمینه و علل
2. آغاز مناقشه: واگنر در برابر فوکت
3. پیتر انبوه‌موىِ فلسفى
4. کتاب مقدس ماده‌باورى
5. شوپنهاور وارد نزاع مى‌شود
6. حس‌گرایى چولبه
7. فریدریش لانگه، نوکانتى و ماده‌باور ازیادرفته
3. مناقشه «نخواهیم دانست»
1. سخنرانى دو بوا ریمون: مضمون و زمینه
2. دفاع هارتمان از متافیزیک
3. موضع ماده‌باورانه
4. دفاع لانگه از دو بوا ریمون
5. ماده‌باورىِ روش‌شناختىِ نِگلى
6. نظر دیلتاى در باب مزایا و معایب طبیعت‌گرایى
7. نقاب‌پوش و فدایى
8. آخرین موضع هِکِل
4. مصایب و مرارت‌هاى کلیو
1. تاریخ به منزله علم
2. ابژکتیویته تاریخى
3. نبرد علیه پوزیتیویسم
4. بدفهمى‌هاى پوزیتیویستى از تاریخ‌گرایى
5. مناقشه بدبینى
1. مناقشه ازیادرفته
2. بدبینى شوپنهاور
3. جهاد نوکانتى
4. رویکرد دورینگ در قبال ارزش زندگى
5. بدبینى هارتمان
6. دفاع هارتمان از خود
7. ارزش کار
8. رستگارى زیبایى‌شناختى
9. عشق
ضمیمه
دو فیلسوف زن ازیادرفته
منابعى براى مطالعه بیشتر
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه