معرفی و دانلود کتاب پرسش‌های بنیادین

معرفی کتاب پرسش‌های بنیادین

کتاب پرسش‌های بنیادین به تصویری که انسان از خود و جایگاهش در جهان هستی و در نسبت با زمان دارد، وضوح می‌بخشد. برایان مگی، یکی از بزرگ‌ترین فیلسوفان قرن بیستم، در این کتاب یک پاسخ قطعی به سردرگمی‌های انسان نمی‌دهد؛ چراکه معتقد است چنین پاسخی وجود ندارد، اما کمک می‌کند تا انسان با وجود تمام رازورمزهای هستی، به آگاهی و درک بالاتری نسبت به مفاهیم برسد و دید بازتری نسبت به گذشته و آینده پیدا کند.

درباره‌ی کتاب پرسش‌هاى بنیادین

ما انسان‌ها روزی چشم باز کرده و خود را در این جهان یافته‌ایم. هر سوالی درباره‌ی اینکه اینجا کجاست و ما کیستیم، بی‌جواب مانده است و مجبور بوده‌ایم با تمام رازورمزها زندگی کنیم. با وجود این، نمی‌توان به این بهانه از پرسشگری و کاوشگری دست برداشت و به سردرگمی خود دامن زد. برایان مگی‌ (Bryan Magee) در کتاب پرسش‌هاى بنیادین (Ultimate Questions) با تمام آنکه اقرار می‌کند راهی قطعی و صددرصدی برای شناخت خویشتن و جهان هستی وجود ندارد، توصیه می‌کند تا محدوده‌ی ادراکی خود را بشناسیم و در همان حدود، درک خود را ارتقا بخشیم.

تصویر ما انسان‌ها از جایگاهمان در تاریخ، مبهم و گاه کوچک‌بینانه است. آنچه را ما تمدن مى‌خوانیم حدود شش‌هزار سال قدمت دارد. عادت کرده‌ایم که این بازه‌ى زمانى را بسیار طولانى بدانیم. بعضى از ما تصور کلى و مبهمى از آن در ذهن داریم. اما اگر عمر انسان را صد سال در نظر بگیریم، می‌بینیم که کل تاریخ تمدن به اندازه‌ی عمر متوالیِ شصت انسان است که در مقیاس بزرگ، زمان بسیار کوتاهی به حساب می‌آید. می‌توان این‌طور گفت که ما در ابتدای این مسیر ایستاده‌ایم و آینده‌ای بسیار طولانی در پیش است. فردا به پس‌فردا منتهى مى‌شود و سال آینده به سال بعدى، قرن آینده به قرن بعدى، هزاره‌ى آینده به هزاره‌ى بعدى و بى‌شک سال 20,000 از راه خواهد رسید و به همین ترتیب سال 200,000 و سپس سال 2,000,000. این جریان توقف‌ناپذیر است. از این به بعد، تا وقتى نوع بشر روى زمین یا هر سیاره‌ى دیگرى وجود داشته باشد، انسان‌ها از تاریخ مستمر و ممتدى برخوردار خواهند بود که به نحو خلل‌ناپذیرى در پیوند با روزگار کنونى و همین سیاره‌ى ماست. اما سوال این است که ما چه چیزی از آینده می‌دانیم و چطور می‌توانیم در مورد آن حدس بزنیم؟ آیندگان از ما چه اطالاعاتی به دست می‌آورند، آن زمان که بسیار دورتر از ما ایستاده‌اند؟!

این‌ها سوالاتی نیست که پاسخ‌های دقیقی داشته باشند. زیرا کسانی مثل ارسطو و افلاطون هم با تمام فلسفیدن‌هایشان، هیچ‌گاه نمی‌توانستند زندگی امروز بشر را پیش‌بینی کنند. اما از نظر برایان مگی این مسئله باعث نمی‌شود وجود چنین پرسش‌های بنیادینی را انکار کنیم یا از فکر کردن به آن‌ها سر باز زنیم. حقیقت این است که چیزى درباره‌ى آینده نمى‌دانیم و نمى‌توانیم بدانیم و حتى نمى‌توانیم کوچک‌ترین تصورى از آن داشته باشیم. بنابراین چاره‌اى نداریم جز اینکه به زندگى خودمان در زمان حال ادامه دهیم تا به آن قطعه‌ى کوچکى از آینده برسیم که «زمان حال» ما در آن فرو مى‌غلتد.

کتاب پرسش‌هاى بنیادین بدیهى‌ترین احتمال را این می‌داند که نوع بشر همچنان در آینده‌هاى دور به حیات خود ادامه دهد، اما نه لزوماً روى سیاره‌ى زمین! شاید انسان جاى بهترى را براى زندگى بیابد یا به دلیل آنکه زمین غیرقابل سکونت شده، مجبور شود به جاى دیگرى برود. درهرحال، در هر زمان معینى، انسان‌ها گذشته‌اى خواهند داشت که در امتداد گذشته‌ى ماست؛ گذشته‌اى که آن‌ها آن را بهتر از ما مى‌شناسند، زیرا فناورى اطلاعات تا آن زمان پیوسته رو به رشد و تکامل خواهد بود.

به گفته‌ی کتاب پرسش‌هاى بنیادین، انسان‌ها، در هر نقطه‌اى از زمان که باشند، فقط از گذشته‌ى خود خبر دارند و نه از آینده‌یشان. اما سیر وقایع گذشته، حال و آینده براى همگان یکسان است و به همین ترتیب رخ مى‌دهد. مسلماً این‌طور نیست که چون ما انسان‌ها نمى‌توانیم شناخت زیاد یا اصلاً هیچ شناختى نسبت به وقایع آینده داشته باشیم، خودِ این وقایع هم مبهم و غیرمشخص باشد. در واقع، این ماییم که مبهم و غیرمشخص هستیم. این شناخت ما یا به عبارت دقیق‌تر، عدم شناخت ماست که خالى و نانوشته است. آینده پر و سرشار است. فقط ما هنوز از آن خبر نداریم. وقایعى که در آینده رخ مى‌دهد همان‌قدر انضمامى، واقعى و مشخص خواهد بود که وقایع گذشته‌ى ما بوده است.

برایان مگی پس از آنکه دید ما را اندکی وسعت می‌بخشد و اجازه می‌دهد از چشم‌انداز بازتری به مسئله‌ی تاریخ، گذشته و آینده نگاه بیندازیم، در فصل دوم به یافتن موقعیتمان در هستی و زمان کمک می‌کند و در فصل بعدی مخمصه‌ای را که بشر در آن گرفتار آمده، شرح می‌دهد. فصل چهارم کتاب، یک پرسش بنیادین را مطرح می‌کند: آیا تجربه را می‌توان درک کرد؟

مگی نقش بازنمایى‌هاى ادراکى و تصورى را در فرآیند تجربه، با مثال‌های متعدد بررسی می‌کند. او تجربیات را دارای وجود مستقلی نمی‌داند، بلکه هستی‌شان را به هستی ما (تجربه‌کنندگان) وابسته می‌داند. اشیا و انسان‌ها آنطور که ما ادراکشان می‌کنیم وجود می‌یابند و این مسئله انفصالی میان تصور ما و ذات حقیقی آن‌ها ایجاد می‌کند. برایان مگی وضعیت ما را به خلبانى تشبیه می‌کند که در هر لحظه بر اساس خوانش و تفسیر خود از اعداد و ارقامى که دستگاه‌هاى روبه‌رویش نشان مى‌دهند کارهایى را انجام مى‌دهد. این دستگاه‌ها اطلاعات دقیقى از اوضاع و شرایطى که او در آن قرار دارد و برایش بسیار مهم و واقعى نیز هست در اختیارش مى‌گذارند، اما وضعیت واقعى او با آنچه این دستگاه‌ها نشان مى‌دهند به‌کلى تفاوت دارد.

کتاب پرسش‌هاى بنیادین، اثری خواندنی در حوزه‌ی فلسفه، توسط نشر ماهی و با ترجمه‌ی مانی صالحی علامه به چاپ رسیده است.

نکوداشت‌های کتاب پرسش‌هاى بنیادین

• پرسش‌هاى بنیادین کتابی مختصر با ایده‌‌هایی قدرتمند و معنادار است. من پروفسور مگی را به خاطر ارائه‌ی متنی چنان خواندنی، عمیق و جالب بسیار تحسین می‌کنم. (رابرت جی. پارماخ)
• چکیده‌ای شخصی و زیبا از سفر برایان مگی به دنیای پرسش‌های عمیق فلسفی. (Choice)
• برایان مگی در کتاب پرسش‌های بنیادین، خلاصه‌ای متفکرانه را از تجربیات انسانی ارائه می‌دهد. (لایبرری ژورنال)
• مگی ابداً اشتیاق خود را برای پاسخ به سوالات بزرگ از دست نداده است. کتاب پرسش‌هاى بنیادین گویی یک مراقبه‌ی ظریف درمورد زندگی و محدودیت‌های ادراکی انسان است. (دی. اسمیت، گاردین)

کتاب پرسش‌هاى بنیادین برای چه کسانی مناسب است؟

اگر نسبت به فلسفه و سوالات بنیادینی که پیرامون انسان و جهان هستی وجود دارد، کنجکاو هستید، کتاب پرسش‌های بنیادین به‌خوبی به این کنجکاوی شما پاسخ می‌دهد.

در بخشی از کتاب پرسش‌های بنیادین می‌خوانیم

من مى‌دانم که وجود دارم، اما نمى‌دانم چه هستم. یا، به عبارت بهتر، نمى‌دانم «من» چیست. ممکن است صرفاً همین شى‌ء جسمانى، یعنى بدنم و عملکردهایش، باشد. در این صورت، وقتى این عملکردها متوقف مى‌شود و بدن مى‌میرد و سپس سوزانده مى‌شود و خاکسترش پراکنده مى‌گردد دیگر منى وجود نخواهد داشت. میلیون‌ها تن از انسان‌ها و همنوعانم به‌وضوح بر این باورند و بعضى از آن‌ها قاطعانه و مصرّانه بر این باورشان تأکید دارند. میلیون‌ها انسان دیگر هستند که چنین باورى ندارند. در میان آن‌ها، انواع آرا و نظرات مختلف درباره‌ى این‌که «من» واقعاً چیست مطرح است. بعضى بر این باورند که نوعى منِ ذاتى وجود دارد که غیر از بدن است و پس از مرگِ بدن به بقایش ادامه مى‌دهد از نظر این افراد، هریک از ما روحى فناناپذیر دارد (یا است). بعضى دیگر بر این باورند که ما پس از مرگ به بقاى خود ادامه مى‌دهیم، اما نه به‌عنوان افرادى مشخص، بلکه به یک نوع دریاى هستى مى‌پیوندیم و در آن ادغام مى‌شویم، مانند قطره‌ى بارانى که در اقیانوس مى‌افتد. بعضى دیگر هم هستند که باورهاى دیگرى دارند. در هریک از این موارد، افراد باهوش و ژرف‌اندیشى هستند که با سرسختى و شور فراوان به عقاید مورد نظرشان باور دارند.

بسیارى تن به شکنجه و مرگ داده‌اند، اما حاضر به انکار عقایدشان نشده‌اند. اگر حسِ یقین باطنى و تعهدِ تا سرحد مرگِ افراد هوشمند و شریف تضمینى براى حقیقت بود، همه‌ى ادیان جهان برحق مى‌بودند. اما ممکن نیست چنین باشد، چون آن‌ها با یکدیگر تناقض دارند، به‌طورى‌که اگر یکى برحق باشد، بعضى دیگر حتما باید باطل باشند. فقط در صورتى مى‌توانیم بگوییم همه‌ى آن‌ها برحق هستند که آن‌ها را جدى تلقى نکنیم. در بهترین حالت فقط یکى از آن‌ها ممکن است حقیقت داشته باشد و احتمالاً هیچ‌کدامشان حقیقت ندارند.

فهرست مطالب کتاب

فصل اول: زمان و مکان
فصل دوم: یافتن موقعیتمان
فصل سوم: مخمصه‌ى بشر
فصل چهارم: آیا تجربه را مى‌توان درک کرد؟
فصل پنجم: منشأ این اندیشه‌ها
فصل ششم: تأملات شخصى
فصل هفتم: جمع‌بندى مخمصه‌ى ما
نمایه