معرفی و دانلود کتاب صوتی مثنوی معنوی (دفتر پنجم)

معرفی کتاب صوتی مثنوی معنوی (دفتر پنجم)

امین اصلانی در کتاب صوتی مثنوی معنوی (دفتر پنجم)، پنجمین دفتر از کتاب پربار مثنوی، سروده‌ی جلال الدین محمد بلخی، مشهور به مولانا را برای علاقه‌مندان قرائت نموده است. بیان سلیس و لحن صحیح گوینده در خوانش ابیات، نشانه‌ی احاطه‌ی وی بر ظرایف زبانی و محتواییِ متن مثنوی‌ست؛ لذا این کتاب صوتی بی‌گمان راهنمای شنونده در مطالعه‌ی هر چه اصولی‌تر کتاب گرانقدر مثنوی معنوی خواهد بود.

درباره کتاب صوتی مثنوی معنوی (دفتر پنجم):

مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، شاعر و عارف پرآوازه‌ی پارسی‌گوی بود که در قرن هفتم و در آسیای صغیر می‌زیست. نام مولوی در عرصه‌ی ادبیات فارسی چنان درخشان، و مقام والایش در تاریخ عرفان اسلامی چنان محرز و مسلم است که سخن گفتن از آن جز تکرار مکررات نخواهد بود. غالب خوانندگان مطلب حاضر احتمالاً با زندگانی مولانا نیز آشنایی کافی دارند؛ چنانچه جز این باشد نیز، می‌توانند به متنِ معرفی‌هایی رجوع کنند که ذیل چهار دفتر پیشین همین کتاب خدمت علاقه‌مندان ارائه گردیده است. ما در ادامه، برای اجتناب از اطناب و همچنین، برای پرهیز از بیان مطالب تکراری، تنها نکاتی چند در باب خود کتاب مثنوی نقل خواهیم نمود.

این اثر بزرگ، منظومه‌ای عرفانی در بحر رمل مسدس محذوف است که سرایش آن به سال 662، به درخواست حسام‌الدین چلبی، یکی از یاران نزدیک جناب مولوی آغاز گردید و در سال 672، با مرگ مولانا بر آن نقطه‌ی پایان گذاشته شد. هدف مولوی از فراهم آوردن این کتاب، همانطور که خود صراحتاً در مقدمه‌ی آن (که به زبان عربی است) ذکر کرده، ارائه‌ی راهنمایی جامع به یاران خود در مسیر طریقت و حقیقت بوده است.

نحوه‌ی سرایش مثنوی نیز موید این امر است که کتاب، اساساً ماهیتی ارشادی - تربیتی دارد. بخش اعظم مثنوی معنوی در مجالسِ غالباً عمومی‌ای خلق شده که در آنها، از هر صنف و پیشه‌ای، و از هر قماش و دسته‌ای، نماینده‌ای یافت می‌شده است. روال کار بدین ترتیب بوده که مولانا ابیات را دفعتاً می‌سروده و کاتبانی همزمان گفته‌هایش را به رشته‌ی تحریر درمی‌آوردند. بعد، اگر فرصتی دست می‌داد، خود مولوی دستی به سر و روی آن مکتوبات فراهم‌آمده می‌کشید و به اصطلاح امروزین، آنها را ویرایش می‌کرد.

دلیل وجود برخی دشواری‌ها در متن مثنوی، تا حد زیادی ناشی از همین شکلِ سروده شدن آن است. با این همه، همین امر است که در نهایت پویایی‌ای شگرف، و ساختاری عظیم بدان بخشیده است؛ ساختاری که علی‌‌رغم عدم انسجام ظاهری، در یک معنای عمیق بسیار منسجم و یکپارچه است. چه، ظاهر (فرمِ) آن هر اندازه پیچیده و چندوجهی و متکثر باشد، باطن (محتوای) آن به سبب عظمت فکری و روحانی نویسنده‌اش، در کمالِ انسجام و یکرنگی است.

اما باطن این کتاب دقیقاً چیست؟ به عبارتی، هدف مولوی از سرایش بیست و شش هزار بیت و بیان چهار صد و اندی حکایت که در مثنوی موجود است، چه بوده است؟ در پاسخ می‌توان چنین گفت: تأکید بر سرشت الوهی انسان، و تلاش برای زدودن زنگار از گوهر خداییِ درون وی.

تمام شش دفتر مثنوی علی رغم غنای موضوعی شگفت‌انگیزی که دارند، در اصل چیزی جز بیانِ دیگرگونه‌ی همان مضامینی نیستند که در ابیات آغازین کتاب (مشهور به نی‌نامه) به شکلی موجز و با زبانی تمثیلی بازگو شده‌اند:

بشنو این نی چون شکایت می‌کند - از جدایی‌ها حکایت می‌کند
کز نیستان تا مرا ببریده‌اند - در نفیرم مرد و زن نالیده‌اند ...

پس در تحلیل نهایی، مثنوی معنوی جز بیانِ اندوهِ حاصل از جدایی نی‌ای از عالم نیستان نیست. با این همه این عالم نیستان چنان بی‌کران، این جدایی چنان جانکاه و این نی چنان از درد فراق سودایی است، که مثنوی می‌توانست بسا بیش از بیست و شش هزار بیت باشد، اگر که سراینده‌اش کمی دیرتر از عالم خاک، رهسپار عالم افلاک شده بود.

( کتابی که اکنون پیش روی شماست، نسخه‌ی صوتی پنجمین دفتر مثنوی‌ به تصحیح نیکلسون است که در کنار پنج دفتر دیگر کتاب، به همت نشر جیحون و با گویندگی امین اصلانی فراهم آمده است.)

کتاب صوتی مثنوی معنوی (دفتر پنجم) برای چه کسانی مناسب است؟

از تمام علاقه‌مندان به ادبیات کلاسیک فارسی و همچنین، از همه‌ی دوست‌داران عرفان اسلامی دعوت می‌کنیم که شنونده‌ی نسخه‌ی صوتی کتاب بزرگ مثنوی معنوی باشند.

در بخشی از کتاب صوتی مثنوی معنوی (دفتر پنجم) می‌شنویم:

گفت یزدان زو عزرائیل را - که ببین آن خاک پر تخییل را
آن ضعیف زال ظالم را بیاب - مشت خاکی هین بیاور با شتاب
رفت عزرائیل سرهنگ قضا - سوی کرهٔ خاک بهر اقتضا
خاک بر قانون نفیر آغاز کرد - داد سوگندش بسی سوگند خورد
کای غلام خاص و ای حمال عرش - ای مطاع الامر اندر عرش و فرش
رو به حق رحمت رحمن فرد - رو به حق آنک با تو لطف کرد
حق شاهی که جز او معبود نیست - پیش او زاری کس مردود نیست
گفت نتوانم بدین افسون که من - رو بتابم ز آمر سر و علن
گفت آخر امر فرمود او به حلم - هر دو امرند آن بگیر از راه علم
گفت آن تاویل باشد یا قیاس - در صریح امر کم جو التباس
فکر خود را گر کنی تاویل به- که کنی تاویل این نامشتبه ...

فهرست مطالب کتاب صوتی