معرفی و دانلود کتاب صوتی درباره‌ی شر

معرفی کتاب صوتی درباره‌ی شر

تری ایگلتون، منتقد ادبی و متفکر برجسته‌ی مارکسیست، در کتاب صوتی درباره‌ی شر نشان می‌دهد که مفهوم شر نه مصنوعی قرون‌وسطایی و نه واحدی الهیاتی بلکه پدیده‌ای واقعی و محسوس در دنیای معاصر است. این کتاب صوتی نگاه به شر را در طول تاریخ ادبیات و فلسفه دنبال می‌کند تا چگونگی استفاده از این مفهوم توسط گفتمان‌های مختلف را آشکار کند.

درباره‌ی کتاب صوتی درباره‌ی شر

برای بسیاری از متفکران روشنفکر لیبرال و اکثر نظریه‌پردازان چپ، شر یک مفهوم منسوخ قلمداد می‌شود. تری ایگلتون (Terry Eagleton) در کتاب صوتی درباره‌ی شر (On Evil) با شوخ‌طبعی انتقادی دست به دفاعی شگفت‌انگیز از مفهوم شر می‌زند. او با تکیه بر منابع ادبی، الهیاتی و روان‌کاوانه نشان می‌دهد که نیروی شر نه به معنای کلاسیک آن بلکه در لباسی مدرن، همچنان بخش بزرگی از زندگی انسان‌ها را تحت شعاع قرار داده است.

تأکید تری ایگلتون در کتاب صوتی درباره‌ی شر بر چرایی وجود شر و مباحث مربوط به تردید در عدالت الهی نیست؛ او تلاش می‌کند تعریفی معاصر از شر ارائه دهد. ازنظر او بخشی از رنج ما ناشی از درک نادرستی است که از مفهوم شر داریم. او درک شر را وابسته به فهم دو مغالطه‌ی متضاد می‌داند؛ از یک‌سو تری ایگلتون این تصویر لیبرالیستی که شر مطلقاً وجود ندارد را به‌سادگی رد می‌کند. او به ما اطمینان می‌دهد که چیزهایی به معنای شر و شرارت وجود دارند. اما ازنظر او باور مخرب‌تر موضع محافظه‌کارانه‌ای است که شر را ویژگی رایج انسانی می‌داند. او استدلال می‌کند که نباید تبه‌کاری و بدجنسی را با شر اشتباه بگیریم.

نثر تری ایگلتون در کتاب صوتی درباره‌ی شر کنایه‌آمیز و جذاب است. این کتاب صوتی مطالب فراوان زیادی برای اندیشیدن و لذت بردن به شنونده‌ی خود ارائه می‌دهد؛ بااین‌حال او از ارائه‌ی یک تعریف واضح و مختصر از شر طفره می‌رود. او به‌جای ارائه‌ی یک استدلال خطی درباره‌ی شر، ما را با مجموعه‌ای از مباحث و استدلال‌های فلسفی سرگرم می‌کند. اشاره به متن‌های گراهام گرین، توماس آکوئیناس و فروید بخش کوچکی از ارجاعات کتاب صوتی درباره‌ی شر است. او در هر مقطع بینش جالب و متفاوتی از ماهیت شر ارائه می‌کند.

یکی از مهم‌ترین نمودهای عینی شر که تری ایگلتون بارها در کتاب صوتی درباره‌ی شر به آن اشاره می‌کند هولوکاست است. او در فصل اول کتاب، «داستان‌های شیطان»، به بررسی نمونه‌های موردی رنج‌دیدگان در ادبیات قرن بیستم می‌پردازد. تری ایگلتون به سراغ شکسپیر می‌رود؛ تلاش او برای تعریف شر در دنیای واقعی از طریق بررسی شخصیت‌های ساختگی بخش جالبی از پروژه‌ی فکری او در این کتاب صوتی است. بااین‌حال، شر برای تری ایگلتون یک پدیده‌ی نادر و استثنائی است و بنابراین او برای مطالعات موردی خود به شخصیت‌هایی استثنائی نیاز دارد. برای این منتقد ادبی همچون دیگر متفکرانی که از استعاره‌های مسیحی استفاده می‌کنند؛ شر درواقع تعالی گمراه‌شده است. این نگاه به شر باعث می‌شود شخصیت‌هایی در تاریخ ادبیات را موردبررسی قرار دهد که شرارت‌های آن‌ها نه به‌واسطه‌ی خواسته‌های پلید دنیوی بلکه بر اساس اشتباهات هستی‌شناختی شکل گرفته است.

در فصل دوم کتاب صوتی درباره‌ی شر، «لذت وقیح»، تری ایگلتون مهم‌ترین تمایز بین شر و شرارت را معرفی می‌کند. اگرچه همچنان تفاوت عملکردی بین شر و شرارت مبهم است، اما او با قیاس بین کشتارهای بی‌رحمانه‌ی استالین، مائو و هیتلر تلاش می‌کند تفاوت میان شرور بودن و ماهیت شر را برجسته کند. فصل آخر کتاب صوتی درباره‌ی شر، «تسلی‌دهندگان ایوب»، بخش الهیاتی و جذاب نگاه تری ایگلتون به تئودیسه یا عدل الهی است. تئودیسه به بخشی از الهیات گفته می‌شود که مسئله‌ی عدالت الهی را مورد بررسی قرار می‌دهد. پرسش اصلی که در این شاخه از الهیات مطرح شده و متفکران مختلف تلاش می‌کنند برای آن پاسخی بیابند ارتباط بین عدل الهی و سختی و رنج، معصومان و بی‌گناهان است. تری ایگلتون در این بخش از کتاب صوتی درباره‌ی شر با رویکردی اپیکوری و با پیروی از اندیشه‌های آگوستین و آکوئیناس شر را نوعی نیستی تعریف می‌کند که به‌واسطه‌ی ماهیت منفی آن غیرقابل ازبین‌بردن است.

تری ایگلتون در کتاب صوتی درباره‌ی شر توجه شنوندگان را به مشکل فراگیری معطوف می‌کند که در همه‌جا حضور دارد و هرگز فروکش نمی‌کند. ازنظر او برخلاف شر، شرارت عموماً از نهادهای معیوبی ناشی می‌شود که انگیزه‌هایی مادی برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای و کشتارجمعی یا ویرانی‌های زیست‌محیطی دارند. او تنها امید باقی‌مانده را باور به عقلانیت و تلاش برای گفت‌وگو می‌داند. ازنظر تری ایگلتون باید تلاش کنیم تا با گفت‌وگو و مقاومت، نهادها و افراد شرور را متقاعد کنیم که انگیزه‌های دنیوی آن‌ها در راستای منافع هیچ‌کس نیست. این کتاب صوتی بر اساس نسخه‌ی چاپی نشر چشمه (چرخ) و ترجمه‌ی روزبه آقاجری تهیه شده است. نسخه‌ی صوتی این کتاب با صدای اشکان عقیلی‌پور و به همت رادیو گوشه منتشر شده است.

نکوداشت‌های کتاب درباره‌ی شر

• تری ایگلتون کتاب کاملاً لذت‌بخش دیگری را منتشر کرده است که شر را به جایگاه واقعی‌اش بازمی‌گرداند. (گاردین)

• یک بحث جذاب، محرک و فوق‌العاده سرگرم‌کننده. (ری اولسون – بوک‌ لیست)

• کتاب درباره‌ی شر برای هرکسی که علاقه‌مند به تلاقی بین ادبیات، فلسفه و دین است به‌شدت توصیه می‌شود. (لایبرری ژورنال)

• شاداب و به طرز شگفت‌انگیزی سرگرم‌کننده... استدلال ایگلتون ظریف، پیچیده، تحریک‌آمیز و به‌سرعت بیان می‌شود... او به موضوعی به قدمت آدم و حوا و به معاصری یازدهم سپتامبر و ابوغریب می‌پردازد. (جان بانویل – آیریش تایمز)

• یک کتاب تند، عمیق و به‌طور عجیبی سرگرم‌کننده درباره‌ی نوع بشر در بدترین حالتش. (ایندیپندنت)

کتاب صوتی درباره‌ی شر برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب صوتی برای علاقه‌مندان به ادبیات و فلسفه بسیار جذاب خواهد بود. اگر دوست دارید نگاهی معاصر به مفاهیم نیکی و شر داشته باشید این کتاب جهان‌بینی جامعی به شما ارائه می‌دهد.

با تری ایگلتون بیشتر آشنا شویم

ترنس فرانسیس ایگلتون (Terence Francis Eagleton) منتقد و نظریه‌پرداز ادبی است که در سال 1943 در انگلستان به دنیا آمد. او به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین منتقدان و نظریه‌پردازان ادبی انگلستان شناخته می‌شود و در حال حاضر در رشته‌ی ادبیات انگلیسی تدریس می‌کند. او بیش از چهل کتاب منتشر کرده است. کتاب «پیش‌درآمدی بر نظریه‌ی ادبی» که در سال 1983 منتشر شد از موفق‌ترین کتاب‌های او بوده که بیش از 750 هزار نسخه فروش داشته است. او از نظریه‌پردازان منتقد پست‌مدرنیسم است که از ایده‌های مارکسیستی تأثیر فراوانی گرفته. «ایدئولوژی‌های زیبایی‌شناسی»، «نظریه‌ی ادبی مارکسیستی» و «چگونه شعر بخوانیم» بخشی از کتاب‌های تری ایگلتون است که به فارسی ترجمه شده‌اند.

در بخشی از کتاب صوتی درباره‌ی شر می‌شنویم

شر بدون چرا است. زیرا علت وجودی‌اش اعلام این است که هرآنچه وجود دارد معنایی ندارد. شر از هیچ نظمی تبعیت نمی‌کند و در پی هیچ هدفی نیست و صرفاً به قدرتی وابسته است که می‌تواند برای تحمیل اراده‌ی خود به ابژه‌های میلش اعمال کند. این توصیفی درخور برای پینکی و پینچر مارتین است. باوجوداین شر نوعی مقاصد خاص هم دارد؛ آن مقاصد ممکن است بیهوده یا صرفاً به خاطر خود به نظر برسند اما این همه‌ی حقیقت نیست. پیش‌ازاین دیدیم که نازی‌ها علیه‌ آن‌هایی دست به خشونت زدند که گمان می‌کردند تهدیدی برای هویتشان باشند. اما آن‌ها همچنین نابود کردند و به ویرانی کشیدند تا تعارضات جهنمی‌ای را فروبنشانند که در آن‌ها گیر افتاده بودند.

شر در رنج و درد است و مانند بیشتر مردم رنج‌دیده و عذاب کشیده دست به هر کاری می‌زند تا کمی آرامش یابد. این هم نوعی دلیل است. حتی اگر از همان نوعی نباشد که دهقانان را به خاطر نگرش ضدانقلابی‌شان قصابی می‌کند. به این معنا شر هم نوعی عقلانیت گیرم وحشت‌آور دارد.

به‌راستی می‌توانیم گامی به عقب برداریم و بپرسیم چرا کسی به هویتش می‌چسبد؟ این‌جور نیست که همیشه برخی دلایل عملی اجبار آور موجب آن می‌شوند. درواقع می‌توان گفت من احتمالاً می‌توانم بهتر از کس دیگری باشم. دارم به میک جگر فکر می‌کنم. می‌توانیم ادعا کنیم. همان‌طور که نازی‌ها ادعا می‌کردند که هویتمان بی کم‌وکاست بر هویت دیگران برتری دارد. چنان‌که اگر نژاد برتر به‌زانو درآید بسیار چیزهای باارزش نیز با آن فرومی‌ریزند. باوجوداین سخت نیست فهمیدن این‌که چنین ادعایی به‌واقع راهی است برای عقلانی کردن کشش بیمارگون نازی‌ها به هویت شخصی و می‌توان استدلال کرد که این صرفاً نسخه‌ای است مستهجن و مهلک از اجبار هرروزه‌ی پافشاری بر آنچه هستیم.

فهرست مطالب کتاب صوتی