معرفی و دانلود کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی

معرفی کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی

در کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی، سه مقاله از سه منتقد ادبی آمده‌اند که هر کدام با کتاب تاریخ‌ساز «ناخودآگاه سیاسی» در ارتباط هستند. فردریک جیمسون در مقاله‌ی «فرانقد» که جایزه‌ی ویلیام رایلی پارکر را از آن خود کرده است، جریان نقد ادبی و تفسیر را موشکافانه تحلیل می‌کند. تری ایگلتون در دومین مقاله‌ی کتاب به مؤلفه‌های سیاسی سبک نوشتاری جیمسون می‌پردازد و سرانجام سارا دنیوس، جوهر اصلی آرای جیمسون را در مقاله‌ی سوم توضیح می‌دهد.

درباره‌ی کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی

فردریک جیمسون (Fredric Jameson) در سال 1981 پس از انتشار کتاب ناخودآگاه سیاسی، نقد ادبی را متحول کرد. او بعد از نوشتن این اثرش بود که از مطالعات ادبی فراتر رفت و روش‌های تفسیری خود را در رشته‌های علوم انسانی به کار گرفت. کتاب ناخودآگاه سیاسی به چندین زبان ترجمه شده است و هنوز هم موافقان و مخالفان بسیاری بر آن نقد می‌نویسند. بااین‌حال جیمسون یک دهه پیش از سال 1981 مطالب این کتاب را جمع‌آوری کرده بود و تلاش می‌کرد نظریه‌ی مارکسیستی را وارد جریان اصلی مطالعات ادبی کند. در سال 1968 جیمسون و شاگردانش کنوانسیون MLA (انجمن زبان مدرن) را تشکیل دادند که تا به امروز فعال است. مقاله‌ی «فرانقد» او در سال 1971 منتشر شد و جایزه‌ی ویلیام رایلی پارکر را برای برجسته‌ترین مقاله‌ی منتشرشده‌ی سال از آن خود کرد. این مقاله زمینه را برای نقد دیالکتیکی فراهم کرد و سرانجام کتاب «زندان، خانه‌ی زبان» پاسخی مارکسیستی به چرخش زبانی در مطالعات فرهنگی و مقدمه‌ای انتقادی بر فرمالیسم روسی و ساختارگرایی فرانسوی بود. حسین صافی پیرلوجه، استاد زبان‌شناسی، با همکاری نشر نیماژ و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دو کتاب «ناخودآگاه سیاسی» و «زندان، خانه‌ی زبان» را به ترجمه درآورد. برای تکمیل نظریه‌های فردریک جیمسون، لازم بود مقاله‌ی «فرانقد» (Metacommentary: in the Ideologies of Theory) نیز به فارسی برگردانده شود. صافی پیرلوجه این مهم را در کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی به انجام رسانید.

جیسمون در این مقاله «فرانقد» را درک تاریخی از تفسیر و متن ادبی معرفی می‌کند. از دیدگاه وی، تفسیر نوعی حل مسئله برای تبدیل بعضی از مفاهیم ضمنی به یک گفتمان صریح و معنادار است. خوانندگانی که با تفسیر و نقد ادبی آشنایی ندارند، فکر می‌کنند معنا، حتی اگر مبهم باشد، در متن وجود دارد. اما از نظر فردریک جیمسون فرانقد سطح بالاتری از آگاهی است که در آن به وجود آمدن خود مسئله‌ی تفسیر، به یکی از دغدغه‌های خواننده تبدیل می‌شود. او باور دارد که تفسیر اصیل، ما را به خود تاریخ و جایگاه تاریخی منتقد و موقعیت تاریخی اثر معطوف می‌کند. جیمسون در خلال این مقاله به نقد فرمالیسم و ساختارگرایی می‌پردازد و کتاب‌هایی چون «علیه‌ تفسیر» سوزان سانتاگ را تحلیل می‌کند.

تری ایگلتون (Terry Eagleton) و فردریک جیمسون، هر دو منتقدهای مارکسیست برجسته‌ای هستند که بر کتاب‌ها و مقالات یکدیگر نقد می‌نویسند. ایگلتون سال 1982 در نقد کتاب ناخودآگاه سیاسی مقاله‌ای نوشت با عنوان «سیاست‌شناسی سبک در نوشتار فردریک جیمسون» (Fredric Jameson: The Politics of Style) که در کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی آمده است. او در این مقاله سبک نوشتاری جیمسون را نمادی از نقد مارکسیستی خواند. واقعیت این است که برخلاف جریان‌های اصلی تاریخ نقد مارکسیستی که در جامعه‌شناسی ادبیات ریشه دارند، سبک یکی از ویژگی‌های اجتناب‌ناپذیر و درعین‌حال قدرتمند نقد ادبی مارکسیستی در نیم قرن اخیر بوده است و جیمسون در این جریان نقشی مهم دارد. ایگلتون در این مقاله سبک نوشتاری جیمسون را با توجه به مؤلفه‌های سیاسی دیدگاه‌های او بررسی می‌کند. سومین مقاله‌ای که در کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی آمده، از آن سارا دنیوس (Sara Danius) است. او در این مقاله که در سال 1994 نوشته شده است، جریانی را که کتاب ناخودآگاه سیاسی و فردریک جیمسون در نقد ادبی راه انداخته‌اند، به‌دقت تحلیل می‌کند. خمیرمایه‌ی آرای جیمسون را می‌توان در مقاله‌ی «در جست‌وجوی تمامیت روایت و تاریخ در ناخودآگاه سیاسی» (In Search of Totality: On narrative and history in Fredric Jameson's The Political Unconscious) مشاهده کرد.

کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی برای چه کسانی مناسب است؟

علاقه‌مندان به نقد و نظریه‌ی ادبی مخاطبان اصلی کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی هستند.

در بخشی از کتاب فرانقدهایی بر ناخودآگاه سیاسی می‌خوانیم

رانک لنتریچیا در کتاب بعد از نقد نو می‌نویسد: «در اوایل دهه‌ی 1970 ما از خواب جزمیِ پدیدارشناسی برخاستیم و متوجه پدیده‌ی جدیدی شدیم که سلطه‌ی مطلق خود را بر قلمرو نقد آوانگارد ما گسترانیده بود: ژاک دریدا». احتمالاً پر بیراه نرفته‌ایم اگر مدعی شویم با ورود تفکر انتقادی فرانسه به فضای اندیشگانیِ آمریکا تحت نام پرآوازه‌ی دریدا، پدیده‌ای شکل گرفت که فردریک جیمسن اغلب از آن با عنوان «اندیشه‌بازار» یاد می‌کند. به این ترتیب، در دهه‌ی 1970 زمینه‌ی ظهور نوع کاملاً تازه‌ای از آگاهیِ انتقادی فراهم شد. مفاهیمی چون «معنا»، «تمامیت» و «حقیقت» مسئله‌مند شدند، تا جایی که حتی مفاهیم «تفسیر» و «تاریخ» هم دیگر آن اعتبار یا دست‌کم دلالت ایجابیِ سابق را نداشتند. دهه‌ی 1980 هم که می‌دانیم دوره‌ی اقبال گسترده به نظریه‌ی انتقادی بود، به‌ویژه در زمینه‌ی نقد و مطالعات ادبی دانشگاهی. اکنون دو دهه است که کار بازار نشر، از طنز روزگار، شده است چاپ انواع و اقسام آثار درباره‌ی بحران تفسیر؛ و کار دانشجوی ادبیات شده است کلنجار رفتن با انبوهی از نظریه‌های مختلف از نقد نو گرفته تا نقدهای اسطوره‌شناختی، ساختارگرا، پساساختارگرا، واسازانه، روان‌کاوانه، فمینیستی، مارکسیستی و نوتاریخ‌گرایانه ضرب در زیرشاخه‌ها و میان‌رشته‌های منشعب از این نظریه‌ها.

فردریک جیمسن ناخودآگاه سیاسی را در 1981 نه به قصد ورود به اندیشه‌بازار نظریه‌ورزی، بلکه اتفاقاً به قصد ایراد فرانقدی مارکسیستی بر نقدهای موجود در جهت عبور از این نقدها منتشر کرد. منظور جیمسن، در واقع، نظر کردن بر این ناهمگونیِ نظری و گشودن چشم‌اندازی به وسعت «تنها افق پیشاروی هرگونه خوانش و تفسیری» است. با توجه به بدبینیِ عمومی به مفاهیمی چون تمامیت، «به دور از ذکاوت است که مدعای بی‌پروای جیمسن درباره‌ی افق تمام‌عیار و مرکزیت را» به قول دومینیک لاکاپرا «حمل بر کنایتی نظری کنیم».

فهرست مطالب کتاب

یادداشت دبیر مجموعه
فرانقد: فردریک جیمسن
سیاست‌شناسی سبک در نوشتار فردریک جیمسن: تری ایگلتون
در جست‌وجوی تمامیت روایت و تاریخ در ناخودآگاه سیاسی: سارا دنیوس
فرانقد و تفسیر تاریخ
«فرانقد»
تاریخ، و علتِ غایب
مسئله‌ی میانجیگری
مارکسیسم و روایت
کنراد در سومین افق تفسیر
محتوای صورت
اراده‌ی معطوف به سبک در کارهای کنراد
فرمِ محتوا
روایت جیمسن و سرچشمه‌های آن
درباره‌ی اولویت تاریخ
نمایه