معرفی و دانلود کتاب شهود

معرفی کتاب شهود

کتاب شهود نوشته‌ی جوئل پاست یکی از جلدهای دانش‌نامه‌ی فلسفه استنفورد است که به یکی از مفاهیم پرتکرار در حوزه‌ی فلسفه و منطق می‌پردازد. این کتاب کوشش دارد تا به پرسش‌های اساسی در باب شهود بپردازد و جایگاه تاریخی آن را در میان فیلسوفان و نظریه‌پردازان را مورد بررسی قرار می‌دهد. این کتاب، همچون دیگر پژوهش‌های دانش‌نامه‌ی استنفورد، به‌مثابه‌ی یک مدخل و راهنما برای فهم و بررسی مفهوم محوری عمل می‌کند و از گزاره‌های تحلیلی و کاربردی بهره می‌برد.

درباره‌ی کتاب شهود

اساساً در تعریف کلی، شهود (Intuition) به دانش و خردی گفته می‌شود که شخص به‌واسطه‌ی عینی‌سازی و منطق علت‌ومعلولی و مستقیم به آن دست نمی‌یابد. در واقع، شهود از تبیین، توضیح و تشریح منطقی بهره نمی‌برد. در عوض حس ششم، گمانه‌زنی، احساسات ناشناخته و دانش ناخودآگاه انسان در زمینه‌ی دریافت شهودی نقش دارند. شهود لزوماً یک گزاره‌ی قطعی نیست و ذات آن تقریبی است. در شهود، شخص سعی می‌کند با حساسیت‌های ناخودآگاه خود به نظریه‌پردازی بپردازد و گزاره‌هایی در باب جهان هستی عنوان کند. در شهود، شخص می‌تواند خودکفا باشد و از دریافت شخصی‌اش برای یک ادعا بهره ببرد. شهود وجوهی از باور را در خود دارد، اما این نکته که آیا شهود و باور یکی هستند در طول تاریخ محل بحث بوده است. کتاب شهود نوشته‌ی جوئل پاست (Joel Pust) دانش‌نامه‌ای است که کوشش می‌کند به تحلیل سیطره‌های گرایش «شهودی» بپردازد.

در ریشه‌ی تاریخی واژه‌ی شهود گفته‌اند که به‌ معنای «در نظر گرفتن» است و در شرح آن از گزاره‌ی «اعتماد به حس درونی» استفاده کرده‌اند. در واقع، می‌توان گفت که «غریزه» بسیار بیشتر از «منطق» در زمینه‌ی شهود اهمیت دارد و هنگامی که عقلانی‌سازی به سیطره‌های کشف شهودی وارد می‌شود، آنوقت با دگرگونی گزاره‌ها مواجه می‌شویم. لازم به ذکر است که با وجود آنکه می‌توان دریافت شهودی را در ادامه با توجیهات گوناگون شرح داد، اما در انتها با منطق متفاوت عمل می‌کند و کارکرد دیگری دارد. کتاب شهود اثر جوئل پاست مدخلی عالی برای درک بهتر مختصات و متعلقات مربوط به این حوزه‌ی اندیشه و گفتمان است. این کتاب اثری‌ست که به پرسش‌هایی چون «شهود چیست؟»، شهودها چه نقشی در پژوهش‌ فلسفی (و سایر پژوهش‌های «پشت‌میزی» ایفا می‌کنند؟» و «محتوای شهودهایی که با ملاحظات فرضی به‌دست می‌آیند چیست؟» پاسخ می‌دهد.

در طول تاریخ، در حوزه‌ی روان‌شناختی و معرفت‌شناختی نظریه‌پردازانی بزرگی درمورد شهود مباحثی را عنوان کرده‌اند. به‌عنوان مثال، زیگموند فروید به‌طور کامل این گزاره را که «دانش می‌تواند از طریق شهود کسب شود» را رد می‌کند. فروید باور داشت که دانش فقط از طریق مشاهدات باریک‌بینانه و بررسی‌های دقیق به دست می‌آید و غریزه هیچ نقشی در آن ندارد. کارل گوستاو یونگ در قالب مبسوط و جامع‌تری به مبحث شهود پرداخت و دو دسته‌بندی «درون‌گرا» و «برون‌گرا» در زمینه‌ی «نوع شهودی» ارائه داد. یونگ باور داشت که افرادی چون انقلابیون فرهنگی و تماشاگران از نوع «برون‌گرا» هستند، درحالی‌که، پیغمبران را «درون‌گرا» می‌نامید. پیغمبران از آنجایی که باید توأمان از باورهایشان حفاظت می‌کردند و درعین‌حال برای مجاب کردن دیگران به «علت‌ومعلول» می‌پرداختند، از دید یونگ «درون‌گرا» دانسته شدند.

در روان‌شناسی عصر معاصر معرفت‌شناسی و شهود به یکی از شالوده‌های اصلی بررسی قدرت تصمیم‌گیری تبدیل شده است. در روان‌شناسی معاصر متفکران به این نتیجه رسیده‌اند که انسان اساساً تصمیمات آنی خود را فقط برپایه‌ی اتکا به شهود اتخاذ می‌کند. کتاب شهود تألیف جوئل پاست اثری‌ست که شرحی آموزنده و کاربردی از نظرات و پژوهش‌های اعمال شده در باب این مفهوم جدل‌آمیز ارائه می‌دهد. با خواندن این کتاب به درکی جامع از مبحث دریافت شهودی می‌رسید. این کتاب توسط یاسر پور اسماعیل ترجمه شده و انتشارات ققنوس آن را عرضه کرده است.

کتاب شهود برای چه کسانی مناسب است؟

این اثر به دانشجویان و علاقه‌مندان به رشته‌ی فلسفه توصیه می‌شود.

در بخشی از کتاب شهود می‌خوانیم

شک‌گرایان در زمینه شهود ادعا مى‌کنند که باور ما به محتواى شهودهایمان موجه نیست. این‌که پیشاپیش خصوصیاتى را که استدلال شک‌گرایانه مناسب باید داشته باشد ملاحظه کنیم به ایجاز بیشتر در ادامه امکان مى‌دهد و همچنین به روشن کردن خصوصیات مشترک چنین استدلال‌هایى کمک مى‌کند.

نخست این‌که چنین استدلال‌هایى ناظر به تأیید این نتیجه‌اند که شهودها (چه به طور عام چه نوع خاصى از آن‌ها) باور ما را به محتوایشان موجه نمى‌کنند. در نتیجه، هرگونه استدلال شک‌گرایانه‌اى از این دست باید مقدمه‌اى داشته باشد که شرط لازمى را براى توجیه باور بیان مى‌کند. این مقدمه را «مقدمه هنجارى» مى‌نامیم. دوم این‌که چنین استدلالى باید مقدمه‌اى داشته باشد بیانگر این‌که باورهاى مبتنى بر شهودهاى مورد بحث شرط لازم باور موجه را که در مقدمه هنجارى مطرح شده است برنمى‌آورند. این مقدمه را «مقدمه غیرهنجارى» مى‌نامیم.

سوم این‌که استدلال موفق در تأیید شک‌گرایى گزینشى در زمینه شهودها باید استدلالى باشد که به یک اندازه در مورد دیگر منابع پرشمار باورهاى على‌الادعا موجه کاربرد ندارد. هرچه باشد، اگر استدلال مورد بحث، شک‌گرایى را در مورد باور ادراکى و/ یا باور حافظه‌اى و/ یا باور درون‌نگرانه نیز توجیه کند، هیچ چیز خصوصا مشکل‌دارى را در مورد شهودها یا باورهاى مبتنى بر آن‌ها نشان نمى‌دهد. این محدودیت براى استدلال موفق را «محدودیت شک‌گرایى موضعى» مى‌نامیم.

سرانجام این‌که (الف) توجیه مقدمات هنجارى و غیرهنجارى باید با منبعى از شواهد یا توجیه غیر از آن نوع شهودهایى که مورد انتقاد این استدلال است فراهم شود و (ب) باید فاقد دلیل خوبى براى این تصور باشیم که باور ما به مقدمه هنجارى یا ناظر به واقع شرط لازم باور موجه را که مقدمه هنجارى مطرح کرده است برنمى‌آورد. عطف این الزامات را «محدودیت خودتضعیف‌ناکنندگى» مى‌نامیم (Bealer 1992; p ust 2001؛ اما بنگرید به Silva در دست انتشار). هرچند نقض این محدودیت دلیلى براى ناصحیح دانستن استدلال مورد نظر به دست نمى‌دهد، به نظر مى‌رسد که محدودیت مورد بحث، محدودیت معقولى براى استدلال شک‌گرایانه‌اى است که قرار است باور موجه متأملانه‌اى به یک نتیجه به واسطه استنتاج آن از مقدمات موجه پدید آورد.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: ماهیت شهود
2: نقش معرفت‌شناختى شهودها
3: چالش‌ها و دفاع‌ها
4: فلسفه تجربى و شهودها
5: پژوهش بیشتر
پیوست: ساختار منطقى روش نمونه‌ها
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه