معرفی و دانلود کتاب شعر در ایران

معرفی کتاب شعر در ایران

کتاب شعر در ایران، نوشته‌ی شاعر و پژوهشگر بزرگ تاریخ ادبیات ایران، محمدتقی بهار، سرگذشت شعر ایرانی را از دوران باستان تا زمانه‌ی نویسنده پی می‌گیرد. این کتاب، شعر ایرانی را، از اولین نمونه‌ی آن که به دست ما رسیده، یعنی گاثاهای زرتشت در کتاب اوستا، تا اشعار مانی، اشعار هجایی دوران پس از اسلام و شعر فارسی زمان شاعر، از نظر معنا، وزن، قافیه و اهمیت مورد بررسی قرار می‌دهد.

درباره‌ی کتاب شعر در ایران

شعر در ایران، سابقه‌ای به قدمت تاریخ دارد. اقوام آریایی، از دیرباز، اشعار گوناگونی را برای یادآوری حماسه‌ها و باورهای دینی خود، جشن‌ها و مراسم اجتماعی می‌خواندند و سینه به سینه به آیندگان منتقل می‌کردند. این پیشینه باعث شده است که شعر در رگ و ریشه‌ی همه‌ی اقوام و مردمان ایران، جاری باشد و از دل این خاک، شاعران نامداری مثل سعدی و مولانا که عالمی را شیفته‌ی خود کرده‌اند، رشد یابند و مردمان در هر شهر و روستا و کوی و برزنی با شعر عجین باشند. اما ردپای شعر ایرانی را تا کجا می‌توان دنبال کرد؟ قدیمی‌ترین شعر ایرانی که به دست ما رسیده کدام است؟ اصلا سرگذشت شعر ایرانی از دوران باستان تا به حال چگونه بوده؟ محمدتقی بهار (Mohammad-Taqi Bahar)، شاعر نامدار و یکی از بزرگ‌ترین محققان حوزه‌ی ادبیات ایران، در کتاب شعر در ایران، به این سؤالات و سؤالات بسیار دیگر، پاسخ داده است.

محمدتقی بهار، در کتاب شعر در ایران، در مقالات متعدد، تاریخ شعر ایرانی را پی می‌گیرد و شعر را در دوران مختلف از نظر مفهومی، تکنیکی، زبانی و... مورد بررسی قرار می‌دهد. در ابتدای کتاب، بهار اثبات می‌کند اولین نمونه‌های شعری مکتوبی که به دست ما رسیده است، اشعار یا گاثاهای زرتشت در کتاب اوستا است. سپس اشعار مانی، پیامبر دوران باستان و دوران ساسانی را بررس می‌کند. این شعرها، به زبان‌های مختلف و خط‌های گوناگون نوشته شده است. در بخش بعدی، اشعار هجائی متعلق به دوران پس از اسلام، اشعار کردی، خراسانی و طبری بررسی شده‌اند. بررسی تصنیف‌ها و ترانه‌ها نیز، بخش دیگری از کتاب شعر در ایران است. در انتها نیز، شعر فارسی معاصر بهار، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

نکته‌ی قابل تأمل درباره‌ی کتاب شعر در ایران این است که بسیار دقیق و بر اساس شواهد علمی و پژوهشی نوشته شده است و امروز نیز می‌تواند به‌عنوان منبعی برای تحقیقات دانشگاهی در حوزه‌ی تاریخ ادبیات ایران استفاده شود. کتاب با این که حدود یک قرن پیش و با قلم وزین بهار به رشته‌ی تحریر درآمده است اما سخت‌خوان نیست و حتی خوانندگان غیرمتخصص نیز می‌توانند به راحتی آن را مطالعه کنند. خواندن نمونه‌های اشعار، تصنیف‌ها و هجوهای موجود در کتاب، لذتی ویژه دارد.

کتاب شعر در ایران را انتشارات ارس به چاپ رسانده است.

کتاب شعر در ایران برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب شعر در ایران برای علاقه‌مندان به شعر و تاریخ ادبیات ایران، چه متخصصان و پژوهشگران این حوزه و چه مخاطبان عادی، خواندنی است.

در بخشی از کتاب شعر در ایران می‌خوانیم

وزن قطعات گاتا «هجائی» است و این طریقه با اوزان عروضی امروز ما که به عروض عرب اشتهار دارد، متفاوت است چه عروض امروز ما از «سبب» و «وتد» و «فاصله» تشکیل یافته و هر یک از این ارکان نیز به دو درجه تقسیم شده است. لیکن شعر «هجائی» از این تقسیم دقیق خارج است و می‌توان گفت که این وزن تنها از «سبب خفیف» ترکیب می‌شود و از «سبب ثقیل» و «اوتاد» و فواصل بی‌نیاز است و به همین جهت بعضی اشعار عروضی ما با وزن هجائی تطبیق می‌شود اما اوزان هجائی به ندرت با اوزان عروضی ماقابل تطبیق است.

وزن شعر هجائی در میان ملل هند و اروپایی تا به امروز باقی است ولی در ایران بعد از حمله اعراب به سببی که بعد خواهد آمد به تدریج از میان رفته و جای خود را به شعرهای عروضی داد.

گاتاهای زردتشت قطعه‌هایی است با هجاهای مختلف و نام آن‌ها چنین است:

«اهون ویتى» ... قطعه‌ای که با کلمه «اهون» آغاز شده است و در پهلوی آن را «اهنودگاس» گویند.

«اشته ویتی» ... قطعه‌ای که با کلمه «اشته» آغاز شده است پهلوی آن را «اشتو دگاس» گویند.

«سپنامینوویتی» ... قطعه‌ای را که پهلوی آن «سپنتمد گاس» است.

«وهوخشتره ویتی» .. قطعه‌ای که پهلوی آن «و هوشتر گاس» است.

«وهیشتو اشت‌ویتی» . .. قطعه‌ای که پهلوی آن «وهیشت و اشت گاس» است.

فهرست مطالب کتاب

شعر در ایران پیش از اسلام
شعر هجائی بعد از اسلام
شعرهای ده هجائی کردی (قطعه کردی)
شعر مردم خراسان در هجو اسد بن عبدالله
اشعار طبری و فهلویات و مثل‌های بعد از اسلام که به طرز قدیم گفته شده است
شعر هجائی در خراسان
تصنیف یا ترانه
نمونه‌ای مأخوذ از رموز حمزه: در وصف عمر و عیار
شعر فارسی