معرفی و دانلود کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ

معرفی کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ

کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ، نوشته‌ی اشرف خسروی، شاهنامه را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین آثار حماسی ملی ایرانی که از عمیق‌ترین لایه‌های روانی این جامعه ریشه گرفته است، مورد بررسی روانکاوانه قرار می‌دهد و آن را با توجه به کهن‌الگوهای اصلی روانشناسی یونگ و مفاهیم اساسی آن تحلیل می‌کند تا به راز جاودانگی این اثر دست یابد.

درباره‌ی کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ

روانشناسی تحلیلی یونگ را از این جهت که به موضوع ناخودآگاه می‌پردازد و آن را منبع بسیاری از رفتارهای فردی و اجتماعی و خواست‌ها و نیازهای آدمی می‌داند، زیرمجموعه‌ی روانکاوی می‌دانند. کارل یونگ (Carl Jung) در سال‌های فعالیتش، به بررسی ادبیات اساطیری مردم سراسر جهان پرداخت و کهن‌الگوهایی را استخراج کرد که می‌توانست رفتارهای فردی و اجتماعی انسان‌ها را پیش‌بینی کند و به عمیق‌ترین خواست‌ها و نیازهای آن‌ها دسترسی یابد. دیدگاه یونگ یکی از دیدگاه‌های بسیار پرطرفدار در جهان است که به دلیل پرداختن به ادبیات و اسطوره‌ی ملل مختلف، برای تحلیل بسیاری از آثار ادبی در سراسر جهان به کار رفته. از سویی، شاهنامه‌ مهم‌ترین اثر حماسی ایران است که در سه بخش اسطوره‌ای، پهلوانی و تاریخی، جذاب‌ترین قصه‌ها و اسطوره‌هایی را که میان ایرانیان به صورت سینه به سینه نقل می‌شده، ثبت کرده است. کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ نوشته‌ی اشرف خسروی نیز، تلاشی درخور است برای بررسی لایه‌های پنهان ناخودآگاه جمعی ایرانیان که خالق این شاهکار حماسی است.

خسروی در کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ، ابتدا به اهمیت و سابقه‌ی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای می‌پردازد که ادبیات و روانشناسی را پیوند می‌زند و توضیح می‌دهد که چرا بررسی شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ پراهمیت است. در فصل بعدی، اشرف خسروی، مفاهیم اساسی دیدگاه‌ یونگ را به‌صورت کامل و جامع و تا جایی که برای درک محتوای کتاب مورد نیاز است بسط می‌دهد. در فصل سوم، کهن‌الگوهای مختلف در شاهنامه بررسی می‌شوند. بررسی و تحلیل کهن‌الگوی قهرمان، کهن‌الگوی پیرخرد، نقاب، آنیما، خودیابی و سایه که در شخصیت‌های مختلف بروز و ظهور یافته‌اند در این بخش شاهد هستیم. مثلا رستم، یکی از شاخص‌ترین شخصیت‌های شاهنامه است که کهن‌الگوی قهرمان را نمایش می‌دهد. برای کهن‌الگوی پیرخرد می‌توان کیومرث را در نظر گرفت. یکی از نمایندگان کهن‌الگوی آنیما رودابه و دیگری سودابه است. برای کهن‌الگوی نقاب می‌توان کیخسرو و برای سایه می‌توان ضحاک را بررسی کرد. همین‌طور شخصیت‌های زیادی در شاهنامه، قدم در راه معرفت خویش گذاشته‌اند و کهن‌الگوی خودیابی را نمایندگی می‌کنند نظیر فریدون، هوشنگ و....

فصل چهارم کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ، ابتدا اصل اضداد در دیدگاه یونگ را مورد مطالعه قرار می‌دهد و سپس به بررسی اصل اضداد در شاهنامه می‌پردازد. یگانه‌های دوسویه در شاهنامه و تعبیر رؤیاها در این کتاب نیز، بر اساس نظریه‌ی یونگ تحلیل می‌شوند. بخشی از کتاب هم جنبه‌های اجتماعی کهن‌الگوها در شاهنامه را ارزیابی می‌کند.

کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ، با اینکه اثری پژوهشی است اما توضیحات کافی را برای مخاطبان غیرمتخصص نیز دارد. به علاوه، هر کجا لازم است با یادداشت‌ها و پانویس‌ها توضیحات بیشتری ارائه می‌دهد. این کتاب شما را با منابع خوبی برای ادامه‌ی مطالعه در زمینه‌ی نقد روانشناختی و نظریه‌ی یونگ نیز آشنا می‌کند.

این کتاب را انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسانده است.

کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ، اثری علمی و پژوهشی است که برای دانشجویان، اساتید و پژوهشگران ادبیات و دانشجویان و متخصصان روانشناسی و روانکاوی خواندنی است. با این حال، می‌تواند برای خوانندگان عادی که آشنایی ابتدایی با روانشناسی یونگ و شاهنامه دارند نیز خواندنی باشد.

در بخشی از کتاب شاهنامه از دیدگاه روانشناسی تحلیلی یونگ می‌خوانیم

بررسی کهن‌الگوی پیر خرد در شاهنامه

کهن‌الگوی پیر خرد از همان آغاز در شاهنامه ظاهر می‌شود و در داستان‌های هر سه بخش اساطیری، حماسی و تاریخی، حضوری فعال و اثر‌گذار دارد. در گیلگمش، کهن‌ترین اسطوره و حماسۀ موجود بشر، پیر خردی به نام اوتنا پیشتیم وجود دارد که راهنما و یاریگر گیلگمش است و نشانه‌ها و محل گیاه زندگانی را به او می‌آموزد. در عرفان و اندیشه‌های عرفانی نیز پیر و رابطه‌ای که با ذهن و روان دارد اهمیت فراوان دارد. شخصیت خضر از مهم‌ترین نمونه‌های پیرخرد در عرفان است.

پیر خرد مظهر دانش، معنی و زندگی است. او از یک سو نمایندۀ علم، بینش، خرد، ذکاوت و اشراق بوده و از سوی دیگر خصائص اخلاقی چون ارادۀ مستحکم و آمادگی برای کمک به دیگران در خود دارد که شخصیت معنوی او را پاک و بی‌آلایش می‌سازد و او را محبوب دیگران می‌کند. وقتی قهرمان در موقعیتی عاجزانه و نا‌امید‌کننده قرار گیرد، پیر خرد ظاهر می‌شود و با واکنشی بجا و عمیق یا پند و اندرزهای نیک، او را از ورطه می‌رهاند. پیر خرد به شکل نگهبان، آموزش‌دهندۀ اسرار و گاهی به صورت‌هایی مثل پیر گیتارزن، اسب‌سوار جوان یا به شکل پدر و پدربزرگ، معلم، فیلسوف، مرشد، دکتر، کشیش، پادشاه، جادوگر و مانند آن ظاهر می‌شود.

از نمونه‌های این کهن‌الگو در شاهنامه این موارد را می‌توان نام برد: کیومرث، اولین پیرخرد شاهنامه؛ شهرسب، وزیر طهمورث که راه نیکی به شاه نمود و شاه را آن چنان از بدی پالوده نمود که فرۀ ایزدی بر او تابید؛ نگهبان مرغزار گاو برمایه و مرد دینی البرز کوه که پدروار از فریدون محافظت کردند. برخی پژوهشگران کاوۀ آهنگر را نیز پیر خرد فریدون می‌دانند. زال نمونۀ برتر و مهم‌ترین پیرخرد در شاهنامه است. رستم پیر خرد سیاوش در ایران؛ گودرز پیرخرد کیخسرو در بازگشت به ایران؛‌ هوم پرهیزگار پیر خرد کیخسرو.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
درآمد
فصل اول: کلیات
یادداشت‌ها
فصل دوم: خلاصۀ نظریۀ یونگ
یادداشت‌ها
فصل سوم: شاهنامه بستر بروز کهن‌الگوها
بررسی کهن‌الگوی قهرمان در شاهنامه
رستم شاخص‌ترین قهرمان کهن‌الگویی شاهنامه
تحلیل روانکاوانۀ مرگ رستم
قهرمان و آزمون در شاهنامه
آزمون و سفر
یادداشت‌ها
بررسی کهن‌الگوی نقاب در شاهنامه
گروه اول
گروه دوم
گروه سوم
نقاب در شخصیت کیخسرو
تفاوت نوع بیان در نقاب
یادداشت‌ها
بررسی کهن‌الگوی سایه در شاهنامه
ضحاک نمونۀ بارز سایه در شاهنامه
دیو سپید نمونه‌ای دیگر از سایه در شاهنامه
یادداشت‌ها
بررسی کهن‌الگوی آنیما در شاهنامه
سودابه و رودابه، یگانه‌های دوسویۀ آنیما
رودابه، آنیمای مثبت
سودابه، آنیمای منفی
اشاره‌ای به نمونه‌های دیگر
یادداشت‌ها
بررسی کهن‌الگوی پیر خرد در شاهنامه
کیومرث نخستین پیر خرد شاهنامه
زال نمونۀ برتر پیر خرد در شاهنامه
یادداشت‌ها
بررسی کهن‌الگوی خود و خودیابی در شاهنامه
کیومرث
هوشنگ
فریدون
کیخسرو
نمونه‌های دیگر
یادداشت‌ها
فصل چهارم: اصل اضداد
دیرینگی، گستردگی و اهمیت اضداد
بررسی اصل اضداد در شاهنامه
یادداشت‌ها
فصل پنجم: یگانه‌های دوسویه در شاهنامه
فصل ششم: جنبه‌های اجتماعی کهن‌الگوها در شاهنامه
فصل هفتم: تحلیل رؤیا در شاهنامه
یادداشت‌ها
فصل هشتم: نتیجه
منابع
فهرست اعلام