معرفی و دانلود کتاب سهروردی

معرفی کتاب سهروردی

کتاب سهروردی اثر رکسان مارکوت یکی از مدخل‌های ارزنده‌ی دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد است که به زندگی، آثار و نظریات شیخ شهاب‌الدین سهروردی، اندیشمند شهیر ایرانی و مؤسس سنت اشراقی می‌پردازد تا مخاطبان خود را با بیانی روان و ساده با نگاه و تفکر این فیلسوف آشنا سازد.

درباره‌ی کتاب سهروردی

شیخ شهاب‌الدین سهروردی (Yahya ibn Habash Suhrawardi) اندیشمند قرن ششم هجری است که سنت فلسفه‌ی اشراق را در جهان اسلام بنیان گذاشت. با وجود تأثیراتی که این فیلسوف بر فلسفه‌ی اسلامی داشته است، عدم ترجمه‌ی آثار او به زبان لاتین، سبب شده که در جهان غرب ناشناس بماند. کتاب سهروردی (Suhrawardi) که به قلم رکسان مارکوت (Roxanne Marcotte) به نگارش درآمده در تلاش است تا گامی در جهت شناخت این فیلسوف برجسته بردارد.

البته تلاش‌های هانری کربن را نمی‌توان نادیده گرفت. زیرا او کسی بود که در اوایل قرن بیستم میلادی، برای اولین بار با تلاشی مداوم به مطالعه و تصحیح آثار سهروردی پرداخت. حرکتی که باعث شد از نیمه‌ی دوم قرن بیستم، علاقه به آثار، اندیشه‌ها و نظریات سهروردی در میان فیلسوفان و اندیشمندان غربی شکل بگیرد.

در دنیای فلسفه، شهاب‌الدین سهروردی با تشریح نظریات اشراقی معرفت‌شناسی که به حوزه‌ی منطق و علم‎‌النفس ارتباط می‌یافت، و همین‌طور نظریات مابعدالطبیعی که در ارتباط با عرصه‌ی هستی‌شناسی و کیهان‌شناسی بود، شناخته می‌شود. او به موازات شرح و توسعه‌ی این نظریات، در زمینه‌های منطق، معرفت‌شناسی و علم‌النفس، نقد افلاطونی منحصربه‌فردی را در باب مکتب مشاء سینوی ارائه کرد. مکتبی که در دوران سهروردی بسیار مقبول بود.

به این ترتیب سهروردی دیدگاه معرفت‌شناختی تازه‌ای مطرح کرد که او را به سمت حیطه‌ی نوینی سوق داد که نتیجه‌ی آن نقد نظریه‌ی تعریف مشایی سینوی، شرح و بسط هستی‌شناسی پیچیده‌ای از انوار، طرح نظریه‌ای در باب علم حضوری و اضافه کردن عالم چهارم تحت عنوان عالم مثال بود.

رکسان مارکوت در کتاب سهروردی طی چهار بخش به این فیلسوف شرقی می‌پردازد؛ در بخش اول شرح مختصری از زندگینامه‌ی او ارائه می‌دهد و از سفرهایش، استادانی که نزد آن‌ها تلمذ کرده، مصائبی که در طول زندگی به آن گرفتار شده و دلایل و اتهاماتی که اعدام او را رقم زده است، می‌گوید. در این بخش همچنین از آثار این فیلسوف نام می‌برد و طی یک تقسیم‌بندی، آثار او را در چهار دسته قرار می‌دهد که عبارت‌اند از: آثار اولیه، متون عرفانی یا رمزی، آثار کوتاهی مشتمل بر ایده‌های مشایی و نظریه‌های اشراقی و دسته‌ی چهارم که آثار سترگ سهروردی را در بردارد، به زبان عربی نگاشته شده‌اند و کتب التلویحات، المقاومات، المشار و المطارحات و حکمة‌الاشراق را شامل می‌شود. مارکوت در این بخش بررسی افراد و عوامل اثرگذار بر سهروردی را هم نادیده نمی‌گیرد.

در بخش‌های بعدیِ کتاب سهروردی، خواننده مباحث منطق، طبیعیات، مابعدالطبیعه و سیاست و اخلاق را از نظرگاه این اندیشمند ایرانی درک می‌کند و درنهایت بررسی میراث سنت اشراقی را از نظر می‌گذراند. به این شکل مخاطبان مشتاق با زندگی، نگاه و تفکر شهاب‌الدین سهروردی آشنا می‌شوند. ناگفته نماند که کتاب کم‌حجم و ارزشمند سهروردی یکی از مدخل‌های دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد محسوب می‌شود. این مجموعه‌ی شناخته‌شده در سال 1995 در دانشگاه استنفورد و به سرپرستی ادوارد ن. زالتا پا گرفت و همچنان نویسندگان و پژوهشگران مختلفی برای پربارتر ساختن این دانشنامه در تلاش‌اند.

کتاب ارزنده‌ی سهروردی نوشته‌ی رکسان مارکوت با ترجمه‌ی سعید انواری به فارسی برگردانده شده و انتشارات ققنوس برای نشر آن اقدام کرده است.

کتاب سهروردی برای چه کسانی مناسب است؟

اندیشه‌ورزان و فلسفه‌دوستانی که برای آشنایی با جنبه‌های مختلف فلسفه‌ی اسلامی و به‌ویژه‌ دیدگاه‌های سهروردی اشتیاق دارند، مطالعه‌ی این کتاب برایشان بسیار مفید و جذاب خواهد بود.

در بخشی از کتاب سهروردی می‌خوانیم

سهروردى نظریه مشایى تعریف و رویکرد استقرایى را که این نظریه از آن به عنوان مبنایى براى علم تجربى و برهانى یاد مى‌کند در معرض نقد قرار مى‌دهد. او استدلال‌هایى منطقى و معنایى [یا دلالت‌شناسانه] به کار مى‌برد تا انواع «ذات‌گرایانه» تعاریف (ارسطویى) را که «حد تام (ذات‌گرایانه)» خود ابن سینا نیز وابسته به آن‌هاست زیر سؤال ببرد. سهروردى این ادعا را رد مى‌کند که مى‌توان به تعریف تامى دست یافت که تمامى اجزاى اصلى و ذاتىِ لازم براى رسیدن به شناخت آنچه را از پیش در مورد آن شناخت نداریم و نیازمند تعریف است در بر داشته باشد (114-Ziai 1990, 77). او مى‌نویسد: «پس مشخص مى‌شود که دستیابى به تعریف آن‌گونه که مشاییان به آن التزام دارند براى انسان غیرممکن است، و صاحب ایشان [ارسطو] به دشوار بودن این مطلب اعتراف کرده است. بنابراین، ما تنها مى‌توانیم از طریق امور مشترک به تعریف دست یابیم» (9-PI, 11. 5). سهروردى تأکید مى‌کند که تعریف باید در قالب نوعى عبارت واحد، تمامى اجزاى ضرورى معرَّف را در بر گیرد و، بنابراین، باید شامل اجزاى تعریف مصداقى (احصا کردن افراد یک «نوع») و تعریف مفهومى (احصا کردن تعریف خصوصیت یا خصوصیات) [معرَّف] باشد. به عنوان نمونه، «ذات انسان، که همان حقیقت نهفته در پس نماد انسان است، [مطابق با نظریه اشراقى] تنها در فاعل شناسا قابل درک و دریافت است. عمل دریافت ترجمان آن نماد به معادلش در آگاهى یا نفس فاعل شناساست» (9-Ziai 2003, 448). سهروردىتصور «مفهوم‌گرایانه» اش از تعریف را در المشارع و المطارحات خود به تفصیل بیشترى توضیح مى‌دهد (Ziai 1990, 110). نقد معرفت‌شناختى وى نسبت به نظریه مشایى تعریف بى‌تردید متأثر از ارزیابى منتقدانه شخص ابوالبرکات بغدادى درباره کتاب ایساغوجى بوده است که در کتاب المعتبر بسط یافته است (7-1939, vol. 1, 55؛ مقایسه کنید با Ziai 4-1990, 183)، اما علاوه بر آن، از درک شخصى سهروردىنسبت به نقش معرفت‌شناختى خودشناسى متأثر بوده است.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
[درآمد]
1. زندگى و آثار
2. منطق
3. طبیعیات
4. مابعدالطبیعه
5. سیاست و اخلاق
6. میراث سنت اشراقى
کتابنامه
واژه‌نامه انگلیسى به فارسى
نمایه