معرفی و دانلود کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها: راهنمایی عملی برای کار با بازیگر، تمرین تئاتر و کنشگری

معرفی کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها: راهنمایی عملی برای کار با بازیگر، تمرین تئاتر و کنشگری

کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها، اثر علی اکبر علیزاد، متنی آموزشی در حوزه‌ی بازیگری تئاتر است. با خواندن این اثر، ضمن آشنایی با مجموعه‌ی فنون بازیگری، با تحولات هنر تئاتر در طول تاریخ نیز، آشنا خواهید شد.

درباره کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها

کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها یکی از بهترین آثار تألیفی در باب هنر بازیگریِ تئاتر در زبان فارسی است. مؤلف این اثر، علی اکبر علیزاد نام دارد. او در میان اهالی هنر نمایش، چهره‌ای مقبول و آشناست، که عمدتاً با ترجمه‌هایش از متون نمایشی کلاسیک شناخته می‌شود. کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها، چنان‌که از مقدمه‌ی علیزاد بر اثر برمی‌آید، محصول پانزده سال فعالیت او در دنیای درام است. علی اکبر علیزاد، به عنوان فردی که به اصطلاح خاک صحنه را خورده، در این کتاب بر آن شده که تجربیات ارزنده‌ی خویش را در قالب متنی منقح و کاربردی، در اختیار فعالین جوان حوزه‌ی تئاتر بگذارد؛ فعالینی که خصوصاً به کار در حیطه‌ی بازیگری علاقه دارند.

کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها از هفت بخش اصلی با عناوین پیش رو تشکیل شده است:

• یک: آداب ورود به اتاق تمرین
• دو: آماده‌سازی‌ها: کار روی خود
• سه: رابطه برقرار کردن: کار با او / دیگری
• چهار: بدیهیات غیربدیهی: ابزارهای نقش
• پنج: بداهه‌پردازی‌ها: ساختن صحنه
• شش: کار با کنش‌های جسمانی: از روان به جسم و برعکس
• هفت: تحلیل عملی متن از مجرای کنش: سرهم کردن اجزا

چنان‌که از عناوین کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها پیداست، در این اثر، هرآنچه دانستن آن برای بدل شدن به بازیگری حرفه‌ای در صحنه‌ی تئاتر لازم است، با مخاطبین علاقه‌مند در میان گذاشته شده است؛ از نحوه‌ی حضور در اتاق تمرین گرفته، تا شیوه‌های از آنِ خود کردنِ نقش و یکی شدن با آن.

عمده‌ی مطالب کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها از نظریات کنستانتین استانیسلاوسکی، کارگردان تئاترِ اهل روسیه، اخذ شده‌اند. استانیسلاوسکی مبدع نظریه‌ی بازیگریِ بدیعی بود که بعدها به ظهور شیوه‌ی متداکتینگ منجر شد؛ شیوه‌ای که بزرگانی چون مارلون براندو، آل پاچینو و رابرت دنیرو، به عنوان اصل راهنما در کار خویش برگزیدند. البته، شایان ذکر است که علی اکبر علیزاد در کتاب پیش رو به انتقال و ترجمه‌ی آموزه‌های استانیسلاوسکی بسنده نکرده؛ بلکه این آموزه‌ها را از صافیِ نگاه انتقادی خویش عبور داده است.

کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها ذیل مجموعه‌ی «مطالعات اجرا»ی نشر بیدگل به انتشار رسیده است.

کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها مناسب چه کسانی است؟

دانشجویان و فعالین حوزه‌ی تئاتر، مخاطبین اصلی علی اکبر علیزاد در کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها بوده‌اند.

با علی اکبر علیزاد بیشتر آشنا شویم

علی اکبر علیزاد (Ali Akbar Alizad) در سال 1352 دیده به جهان گشوده است. او فعال حوزه‌ی هنرهای نمایشی و عضو هیئت علمی دانشکده‌ی سینما و تئاتر است. وی همچنین، سردبیری سه مجموعه‌ی نشر بیدگل (مجموعه‌ی نمایشنامه‌ها، مجموعه‌ی نظریه و اجرا و مجموعه‌ی تئاتر) را بر عهده دارد. از میان آثار او در دو حوزه‌ی تألیف و ترجمه، می‌توان به عناوین پیش رو اشاره داشت: «تنفس در هوای تئاتر: مقالاتی در باب درام مدرن»، «اولئانا»، «دست آخر»، «دوازده‌ی قطعه‌ی کوتاه از ساموئل بکت»، «در انتظار گودو»، «راهنمای عملی نمایشنامه‌نویسی»، «سوءقصدهایی به زندگی آن زن»، «استانیسلاوسکی: یک مقدمه»، «ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها»، «حرفه‌ی کارگردان»، «رویکردهایی به نظریه‌ی اجرا» و «یادداشت‌هایی در باب سینماتوگرافی».

در بخشی از کتاب ساختن تئاتر از دل ویرانه‌ها می‌خوانیم

وقتی وارد اتاق تمرین می‌شوید، مهم است که دیگران بدانند شما کجا ایستاده‌اید، از کدام موضع دارید حرف می‌زنید، دفاع می‌کنید، یا به پرسش می‌گیریدشان. حتی در بی‌بنیه‌ترین کلاس بازیگری، با بی‌بنیه‌ترین استاد هم، پیش‌فرض (هایی) نظری وجود دارد که احتمالاً هم خود مربی و هم شاگردان از آن بی‌خبرند.

بی‌خبری و فقدان دانش نظری در اینجا اصلاً برای شما مزیت محسوب نمی‌شود، حتی اگر مشارکت‌کنندگان آن‌قدر تازه‌کار، یا از لحاظ نظری فقیر باشند که از شما در این مورد سؤالی نکنند. این نوعی سوءاستفاده و کلاشیِ عملی است: مربی باید از همان ابتدا تکلیف خودش را با نظریه روشن کند؛ شما نمی‌توانید بر اساس شهود شخصی پیش بروید. درست نیست در بازیگری دیدگاهی را بدون استدلال تأیید یا رد کنید، مگر اینکه بدانید بنیان نظری‌اش دقیقاً چیست. درست نیست به دیگران بگویید فلان کار یا بهمان کار را انجام بدهند، بدون اینکه متوجه باشید دارید دقیقاً از چه چیز حرف می‌زنید.

شما نمی‌توانید حتی با ملغمۀ آشفته‌ای از نظریات قرن بیستم بازیگری، کارگاهی را بگردانید. شما می‌توانید آموزش و مهارتتان را نهایتاً روی یک یا دو نظریه استوار کنید: مابقی حرفهٔ کاری شخص فقط بسط همان یک یا دو نظریه است. خلاصه اینکه ، شما نمی‌توانید از لحاظ نظری خنثی باشید یا ملغمه‌ای از نظریه‌های مختلف داشته باشید.

فهرست مطالب کتاب

درآمد/رضا سرور
مقدمه: آموزش و پرورش بازیگر در زمینۀ تئاتر ایرانی
1: آداب ورود به اتاق تمرین
مربی بودن و تعلیق آگاهی
جنسیت، سن و قومیت در اتاق تمرین
حضور در اتاق
اولین جلسهٔ حضور
مشارکت در تمرین
همکاری به‌جای دوستی
زمان‌بندی کارگاه
تبیین اهداف یک تمرین خاص
تماشاگر بودن
خاموش کردن ذهن قضاوتگر: دیدن فعال
ماجرای اسب تک‌شاخ
اجرای آموزش
اتاق تمرین: اجتماع سرکوب‌شدگان؟
از تئاتر به روان‌شناسی و زندگی روزمره
تئاتر: تفریح و انضباط
نظریه در اتاق تمرین
2: آماده سازی ها: کار روی خود
شکستن یخ‌ها
آمادگی و تمرکز
ایستادن روی محور عمود بدن: پاها
ایستادن / قدم زدن
بدن صفر: وضعیت خلاق درونی
انقباض و رهایی
بازگشت به حواس پنجگانه: گو‌ش سپردن
سکون فعال: هوشیاری و توجه
گرمکردن‌ها
3: رابطه برقرار کردن: کار با او/ دیگری
حضور حسانی
ارتباط من / تو: بازشناخت محرک‌های روان‌شناختیِ درونی
معرفی چوب
چشم در چشم
ارتباط با بدن‌های دیگر در فضا و زمان
ارتباط صامت و فعال‌کردن کنش درونی
4: بدیهیات غیربدیهی: ابزارهای نقش
بازیگری و اجرای هویت
منِ من، منِ اجراگر، منِ شخصیت
دیکتاتور درونت را بشناس: ذهن قضاوتگر
اجرای واقعیت یا «امکان‌های روان  جسمانی» واقعیت؟
بازنگری در ابزارهای کلیدی: تخیل، شرایط مفروض، اگرِ جادویی، حافظهٔ عاطفی
5: بداهه پردازی ها: ساختن صحنه
اصول بداهه‌پردازی
بداهه‌پردازی‌های تک‌نفره
گوش دادن
کلاژ ایبسن / کلاژ چخوف
کار با شرایط مفروض: زمان و مکان
6: کار با کنش های جسمانی: از روان به جسم و برعکس
بن‌بست عاطفه: جسم در برابر ذهن
به‌سوی رویکردی روان  جسمانی
کار با محرک‌های روان‌شناختی درونی
کنش درونی/کنش بیرونی
کار با آبژکتیوها
ضرب‌های کنش
هر شب متفاوت: کنش واکنش است
اسکور محسوس / اسکور نامحسوس
نفس و عاطفه: یک مطالعهٔ موردی در باب فیزیولوژی عاطفه
7: تحلیل عملیِ متن از مجرای کنش: سرهم کردن اجزا
اولین خواندن‌های متن
در جست‌وجوی شخصیت: بیوگرافی‌ها
متن: اسکور ضرب‌ها
تعیین آبژکتیو در درون واحد و ضرب
کنش‌گذاری
یارم همه‌چیز است: کنش در عمل
جسم‌بخشی به نقش: بداهه‌پردازی‌های صامت
جسم‌بخشی به نقش: اسکور کنش‌های جسمانی
جسم‌بخشی به نقش: بداهه‌پردازی‌ با کلام
جسم‌بخشی به نقش: ادغام متن نویسنده
سرآغاز: فراموش کن بازیگری
ضمیمۀ 1: ملاقات در پاسگاه نعمت‌آباد
ضمیمۀ 2: پلی‌بک یا تئاتر خاطرات سرکوب‌شده
ضمیمۀ 3: الگویی برای تمرین در کارگاه
واژه نامهٔ کوچک اصطلاحات پایه
منابع و مطالعات بیشتر