معرفی و دانلود کتاب زیبایی شناسی هگل

معرفی کتاب زیبایی شناسی هگل

استیون هولگیت، استاد فلسفه‌ی دانشگاه وارویک و یکی از هگل‌شناسان زبده‌ی دنیا، در کتاب زیبایی شناسی هگل گزاره‌های فیلسوفانی چون دریدا، هایدگر و آدورنو را به بوته‌ی نقد می‌کشد. او برای فهم دقیق مفهوم زیبایی شناسی نزد هگل، به رونوشت‌های درسگفتارهای وی به زبان آلمانی مراجعه کرده و همه‌ی منابع انگلیسی و آلمانی را برای نوشتن این مدخل دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد، به‌خوبی کاویده است.

درباره‌ی کتاب زیبایی شناسی هگل

هگل و کانت،‌ دو فیلسوف هم‌عصر، از جمله اندیشمندانی بودند که درباره‌ی زیبایی‌شناسی مطالبی نوشته‌اند. تئودور آدورنو، فیلسوف و نظریه‌پردازی که در هنر موسیقی مهارتی باورنکردنی داشت، درباره‌ی این دو می‌گوید: «هگل و کانت بدون آنکه از هنر چیزی بفهمند، می‌توانستند درباره‌ی زیبایی‌شناسی کبیر بنویسند.» از نظر استیون هولگیت (Stephen Houlgate)، نویسنده‌ی مدخل زیبایی‌شناسی هگل (Hegel’s Aesthetics) در دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد، ممکن است این جمله در باب کانت صدق کند (یا صدق نکند) اما دانش گسترده‌ی هگل در باب هنر، چنین گزاره‌ای را نفی می‌کند. هگل آثار هنری بزرگ غرب را به‌خوبی می‌شناخت و علاوه بر آن، آثار هنری هندی، پارسی و مصری را از نظر گذرانده بود. از این رو هگل یکی از فیلسوفانی است که نظراتش در زمینه‌ی زیبایی‌شناسی ارزش بسیاری دارد.

درس‌گفتارهای هگل از منابع مهمی هستند که درباره‌ی زیبایی‌شناسی در دست داریم. او در میان سال‌های 1818 تا 1826 در هایدلبرگ و برلین درسگفتارهایی ارائه کرد که جزوه‌ی نوشته‌شده از آن‌ها به دست شاگردانش، به چاپ رسید. یکی از شاگردان هگل با اسم هاینریش گوستاو هوتو، دست‌نوشته‌ای از هگل و درسگفتارهای او در باب زیبایی‌شناسی را جمع‌آوری کرد. آنه‌ماری گتمان زیفرت، از هگل‌شناسان مطرح جهان، عقیده دارد که هوتو در انتقال نظریات هگل جانب امانت‌داری را نگه نداشته است و محققان و خوانندگانی که به زبان آلمانی مسلط هستند، بهتر است به اصل درسگفتارهای هگل مراجعه کنند. استفن هولگیت خود به زبان آلمانی تسلط دارد و از رونوشت‌های اصلی درسگفتارهای زیبایی‌شناسی هگل برای نگارش کتاب پیش‌رو استفاده کرده است. بخش کتاب‌شناسی کتاب زیبایی شناسی هگل، این امر را آشکار می‌کند.

استیون هولگیت استاد بریتانیایی رشته‌ی فلسفه‌ی دانشگاه وارویک، بر مطالعه‌ی آثار هگل، هایدگر و دریدا تمرکز دارد. او در سال 2021 مطلبی جامعه در باب «نظریه‌ی هستی» از نگاه هگل منتشر کرد و تلقی این فیلسوف آلمانی را از کیفیت، کمیت و اندازه‌گیری شرح داد. وی در کتاب دیگرش با عنوان «هگل در باب هستی» از مفهوم منطق در آثار هگل، رابطه‌ی آن با پدیدارشناسی، فلسفه‌ی انتقادی کانت و متافیزیک پیشاکانتی می‌گوید. هولگیت در آثارش نظرات هایدگر راجع‌به هگل را به چالش می‌کشد. برای مثال او ثابت می‌کند گزاره‌ی «هگل مطابق یک اندیشه‌ی ازپیش‌تعیین‌شده در باب هستی فکر می‌کند» درست نیست. هولگیت بیشتر به دیدگاه هگل درمورد منطق، فلسفه‌ی سیاسی، زیبایی‌شناسی و فلسفه‌ی دین می‌پردازد و علاوه بر این فیلسوف، به اسپینوزا، کانت و نیچه علاقه دارد.

درک فلسفه‌ی هنر هگل به درک کل نظام فلسفی او بستگی دارد. استیون هولگیت در پنج فصل کتاب زیبایی شناسی این نظام را شرح می‌دهد و در فصل ششم دیدگاه‌های هگل در باب هنر را به‌تمامی توضیح می‌دهد. از نظر هگل رسالت هنر نشان دادن زیبایی است و این زیبایی در صورت و محتوا نمود پیدا می‌کند. او زیبایی را تجلی حسی زندگی و آزادی روحانی می‌داند. هنر می‌تواند اخلاق یا سیاست را تبلیغ کند، جزئیات زندگی روزمره را نشان دهد و حتی می‌تواند تزئینی باشد؛ با این همه هنر بدون زیبایی، تجربه‌ی زیبایی‌شناختی ازادی را در اختیار ما قرار نمی‌دهد و ما را از یکی از ابعاد مهم زندگی انسانی محروم می‌کند.

کتاب زیبایی شناسی هگل در مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد انتشارات ققنوس با ترجمه‌ی گلنار نریمانی روانه‌ی بازار شده است.

درباره‌ی مجموعه‌ی دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد

اگر به جست‌وجوی نام یک فیلسوف یا نظریه‌ی فلسفی در فضای اینترنت بپردازید،‌ دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد (Stanford Encyclopedia of Philosophy) جزء اولین نتایجی است که مشاهده می‌کنید. دانشگاه استنفورد انتشار این دانشنامه را در سال 1995 آغاز کرد و پس از مدتی، متن کامل مقالات را در اینترنت در دسترس علاقه‌مندان قرار داد. کسانی که در تدوین این دانشنامه‌ی بزرگ نقش دارند، از استادان و مؤلفان به‌نام در حوزه‌ی فلسفه هستند. این دانشنامه به سرپرستی دکتر ادوارد ن. زالتا، چندصد مدخل دارد و یکی از بهترین راه‌ها برای آشنایی مقدماتی با مباحث فلسفی است. مسعود علیا، در سال 1392 با همکاری انتشارات ققنوس، تصمیم به ترجمه‌ی بعضی از مدخل‌های این دانشنامه گرفت. او به همراه مترجمانی نام‌آشنا آخرین ویراست مقالات دانشنامه‌ی فلسفه‌ی استنفورد را با حفظ سبک و زبان، به ترجمه درآورد. انتشارات ققنوس این مجموعه را با کسب اجازه از گردانندگان این دانشنامه (به‌ویژه دکتر زالتا) منتشر کرده است. تاکنون صد جلد از این مجموعه روانه‌ی بازار شده است که عناوین بعضی از آن‌ها عبارتند از: مفهوم شر، فلسفه‌ی دین، عقل به روایت کانت، زیبایی‌شناسی فمینیستی، ژاک لکان، اخلاق ارسطو، باروخ اسپینوزا و پدیدارشناسی.

کتاب زیبایی شناسی هگل برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به فلسفه‌ی هگل علاقه دارید، کتاب زیبایی شناسی هگل را بخوانید.

در بخشی از کتاب زیبایی شناسی هگل می‌خوانیم

پیوندِ نزدیک هنر با زیبایى و آزادى نزد هگل نشان‌دهنده‌ی وامدارى آشکار او به کانت و شیلر است. کانت نیز بر آن بود که تجربه‌ی ما از زیبایى نوعى تجربه‌ی آزادى است. با این حال، او بر این عقیده بود که زیبایى، خود یک ویژگى یا کیفیتِ عینىِ چیزها نیست. از منظر کانت، وقتى حکم مى‌کنیم که عین طبیعى یا اثر هنرى‌اى زیباست، البته حکمى درباره‌ی یک عین صادر مى‌کنیم، اما در عین حال تأکید مى‌کنیم که این عین تأثیرى بر ما دارد (و این‌که این عین باید همین تأثیر را بر تمام کسانى که آن را مى‌بینند داشته باشد). تأثیرى که این عینِ «زیبا» مى‌گذارد این است که [قواى] فاهمه و تخیل ما را در «بازى آزاد»ى با یکدیگر قرار مى‌دهد، و لذتِ ناشى از این بازى است که موجب مى‌شود حکم کنیم آن عین زیباست.

برخلاف کانت، شیلر زیبایى را کیفیتى در خودِ عین مى‌داند. این کیفیت، که هم موجودات زنده و هم آثار هنرى داراى آن هستند، عبارت است از آزاد نمودن [یا آزاد ظاهر شدن] در حالى که به‌واقع این اعیان چنین نیستند. چنان‌که شیلر در نامه‌هاى «کالیاس» مى‌گوید، زیبایى «آزادى در نمود،خودآیینى در نمود» است. او (برحسب اصطلاحات کانت) تأکید مى‌کند که آزادى، خود، امرى «نومنال [یا ناپدیدار]» است و بدین ترتیب هرگز نمى‌تواند به‌واقع خود را در قلمرو حواس آشکار کند. ما هرگز نمى‌توانیم آزادى را در جهانِ زمان و مکان، بالفعل یا تجسم‌یافته ببینیم. بنابراین، در مورد اعیان زیبا چه این اعیان محصول طبیعت باشند چه حاصل تخیل انسان «تمام آنچه اهمیت دارد [...]این است که عین، آزاد بنماید، نه این‌که به‌واقع چنین باشد»

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار دبیر مجموعه
درآمد
1: دانش هگل درباره‌ی هنر
2: متون و درسگفتارهاى هگل درباره‌ی زیبایى‌شناسى
3: هنر، دین و فلسفه در نظام هگل
4: کانت، شیلر و هگل: زیبایى و آزادى
5: هنر و آرمانى‌سازى
6: زیبایى‌شناسى نظام‌مند یا فلسفه‌ی هنر هگل
7: نتیجه‌گیرى
کتابنامه
واژه‌نامه‌ی انگلیسى به فارسى
نمایه