معرفی و دانلود کتاب دانه‌ی معنی: بازخوانی داستان‌های مثنوی معنوی

معرفی کتاب دانه‌ی معنی: بازخوانی داستان‌های مثنوی معنوی

کتاب دانه‌ی معنی: بازخوانی داستان‌های مثنوی معنوی با در هم آمیختن نظم و نثر به درک سروده‌های مولانا جلال الدین محمد بلخی کمک می‌کند. هدف عباس به نژاد از بازنویسی داستان‌های جذاب مثنوی معنوی انتقال مفاهیمی است که مولانا در این مجموعه به دنبال ارائه آن بوده است.

عباس به نژاد برای کتاب دانه‌ی معنی، 115 داستان مثنوی را انتخاب کرده و با ترکیب نظم و نثر تلاش کرده تا به درک جدیدی از این شاهکار ادبی دست پیدا کند. داستان‌های منتخب عباس به نژاد هوشمندانه هستند تا جایی که شما با مطالعه‌ی این کتاب به راز مثنوی معنوی پی می‌برید و متوجه می‌شوید مولانا به دنبال انتقال چه مفاهیمی بوده است.

این کتاب بر پیام‌های عرفانی و اخلاقی مولانا تمرکز دارد؛ بنابراین ممکن است جلال الدین محمد بلخی (Jalal ad din Muhammad Balkhi) از یک داستان، اهداف بسیاری داشته باشد اما کتاب دانه‌ی معنی تنها به یک نکته اصلی که جان کلام بوده، می‌پردازد.

درباره دیوان مثنوی معنوی:

دیوان مثنوی معنوی، شاهکار به یادماندنی مولانا (Mevlana) است که نزدیک به 26 هزار بیت دارد. این شاهکار ادبی در شش دفتر به قلم درآمده است. دیوان مثنوی معنوی، مجموعه‌ای قطور و حجیم محسوب می‌شود و مطالعه‌ی کامل آن، کار هر کسی نیست. با این اوصاف پیش از مطالعه‌ی این دیوان نیاز به راهنمایی مناسب دارید تا با مفاهیم اصلی آن آشنا شوید و آثاری مانند دانه‌ی معنی نیز با چنین هدفی نوشته شده‌اند.

مطالعه‌ی کتاب دانه‌ی معنی: بازخوانی داستان‌های مثنوی معنوی به چه کسانی پیشنهاد می‌شود؟

اگر به شعر و ادبیات علاقه‌مندید و همچنین دوست دارید با عرفان و اندیشه‌های مولانا آشنا شوید، این کتاب را از دست ندهید.

در بخشی از کتاب دانه‌ی معنی: بازخوانی داستان‌های مثنوی معنوی می‌خوانیم:

بلال حبشی اولین اذانگوی اسلام بود. در اخبار گفته‌اند که لُکنَت زبان داشت و نمی‌توانست به درستی حرف شین را تلفظ کند و به جای "اَشهَدُ" می‌گفت "اَسهَدُ". برخی مسلمانان ظاهربین و مغرور نزد پیامبر اکرم (ص) از این ویژگی بلال شکایت کردند. پیامبر در پاسخ فرمود که سینِ بلال نزد خداوند شین است.

مولانا این داستان را با اندک تفاوتی به نظم کشیده است. به جای سین و شین، حَی علی الفلاح آورده است که بلال نمی‌توانسته است "ح" را درست از مخرج ادا نماید و آن را مانند "هَی" می‌گفته است.

3: 172 آن بلالِ صدق در بانگ نماز
حَىّ را هَىّ همى‌خواند از نیاز
ظاهرِ سخن معترضان، خیرخواهی برای دین بود که نمی‌خواستند انحرافی پی ریزی شود:
3: 173 تا بگفتند: اى پیمبر راست نیست
این خطا اکنون که آغاز بَنیست [=بَناست]‌
3: 174 اى نَبىّ و اى رسول کردگار
یک موذّن کاو بود اَفصح [=فصیح تر] بیار
اما نگاه پیامبر به درون بود و نیّت ناپاکِ معترضان ظاهرگرا را می‌دانست:
3: 174 خشمِ پیغمبر بجوشید و بگفت
یک دو رَمزى از عنایاتِ نهفت‌
3: 175 کاِى خَسان [=مردم پست] نزد خدا "هَى" بلال
بهتر از صد "حى" و "خى" و قیل و قال‌
و هشدار می‌دهد که اگر شما با چسبیدن به ظاهر بخواهید، پاکان را برانید، آبرویتان را می‌برم...
3: 176 وامَشورانید، تا من رازتان
وانگویم آخر و آغازتان‌
عطار نیشابوری نیز در تذکرۀ الاولیاء داستان مشابهی آورده و در پایان داستان چنین پند می‌دهد که:
«تو را سُقم [=نقص] عبارت، از صِحَّتِ نیّت باز داشت. بسی تفاوت است زبان را راست کردن تا دل.»

فهرست مطالب کتاب

سرنامه
سرچشمه های مثنوی و اندیشه های مولوی
سبک داستانگویی
1- پیر مرد و طبیب
2- ابراهیم اَدهَم و امیر لشگریان
3- روستایی و شیرِ خفته
4- حج حقیقی
5- بیدار شدن معاویه توسط شیطان، برای نماز
6- کشتنِ کسی، برای ترساندن کسی دیگر
7-  درخت جاودانگی
8- زبان راست و دل راست
9- گریزِ عیسی از احمقان
10- سلیمانِ نبی و تاجِ کج
11- سوراخ دعا را گم کردن
12- لقمان و زیرکی او
13- درگیری چهار کس برای انگور
14- تشنه و جوى آب‌
15-  گرگ و روباه و شیر
16- بوتۀ خاری که  درخت گردید
17- دیوانه و جالینوس
18- از مثنوی در فرا رسیدن بهار
19- پیامبر (ص) و عیادت از بیمار
20- زاهد، شیطان و دعاهای بی پاسخ
21- کیمیایِ نیّت
22-  رها کردن دزد و جستن نشان دزد
23- فضیلت رَشک بردن بر کار نیک
24- چهار نمازگزار
25- جوحی و خانۀ همچون گور
26- شُعَیبِ نَبی و مومن خطاکار
27- غرور موش و فروتنی شتر
28- توبۀ نَصوح
29- طوطی و بقّال و مقایسۀ نابجا
30- استاد روغن فروش و مرد کج چشم
31- خلیفه و راز عشق مجنون
32- نگریستن عِزراییل بر مردى و گریختن او
33- بادیه نشین نیازمند و خلیفۀ بخشنده
34- آیینه جمال محمدی
35- بهترین هدیه برای یوسف
36- نَحوى و کشتیبان
37- عیادت بیمار توسط همسایه ناشنوا
38- زِید و حقیقت ایمان
39- حضرت عیسی، مرد اَبله و استخوان شیر
40- بازِ شکاری، پادشاه و پیرزن
41- نبرد امیرالمومنین با عَمرو بن عبدِ وَدّ در جنگ خندق
42- خر بِرَفت و خر بِرفَت
43- پادشاهی و دو خدمتکارش
44- انکار حقیقت
45- موسی و شَبان
46- خفته‌اى که مار در دهانش رفته بود
47- نابینایی که دو نابینایی داشت
48- مُحتَسِب و مست
49- داستان مسجد ضِرار و احوال ما
50- آنکسی که به دنبال گمشدۀ خود می گشت
51- کودک و دیو شب
52- آنکس که به خانۀ یار خویش رفته بود
53- خورندگان پیل بچه ‌
54- مرد شهری که به میهمانی مرد روستایى رفت
55- که منم طاووس عِلّیین شده
56- سبیل خود را چرب کردن
57- مارگیری اژدها آورده بود
58- فیل در خانه ای تاریک
59- درخواست ها و پرسش های بی فایده
60- کسی که روزی بی رنج طلب می کرد (بخش اول)
61- کسی که روزی بی رنج طلب می کرد (بخش دوم)
62- کودکان و معلم مکتبخانه
63- وفای به پیمان با پروردگار
64- لقمان و زره حضرت داوود
65- گفتگوی بهلول و درویش
66-  دزد و بانگ دُهُل
67- خدمتکار نمازدوست و اربابش
68- کسی که می خواست زبان حیوانات را بداند
69- مسجد مهمان کُش
70- گفتگوی نخود و بانوی آشپز
71- داد خواهی پشه از باد در بارگاه سلیمان
72- واعظی که دزدان را دعا می کرد
73- دَبّاغی که از بوىِ مُشک بى‌هوش شد
74- شِکر فروش و گِل خوار
75- چالشِ مجنون و ناقه اش
76- دَستار بزرگ و دزد
77- سه ماهی در آبگیر و شکارچی
78- سه اندرزِ پرنده به شکارچی
79- طفلی بر بام و چاره جویی مادرش از على علیه السلام
80- اى موسى من که خالقم، ترا دوست مى‌دارم‌
81- پرسش موسى از خداوند دربارۀ زندگی و مرگ
82-  درد دل گفتنِ اَستَر [قاطر] با شتر
83- تبدیل آبِ نیل به خون، در دست گمراهان
84- اختلاف موران در شناخت نویسنده و کشف علت‌
85- طاووسى که پرهای زیباى خود را مى‌کند
86-  بچه آهویی در آخور گاوان و خران
87- حقیقت عاشقی
88- گریه کردن در نماز
89-  تشبیه لاف زدن جاهلان به بانگ سگان
90- سفارش پدر به فرزندانش
91- اَیاز و گنجینه اش
92- خری که در حسرتِ رفاهِ اسبان پادشاه بود
93- شیر ناتوان و روباه حیله گر و الاغ احمق
94- آنکه از خَرگیران می گریخت
95- دل صاف، همچون آیینه است
96-گاوی که هر چه می خورد، چاق نمی شد!
97- حکایت دزد و شَحنِه و قضیۀ جبر و اختیار
98- جبر و اختیار و دزد و صاحب باغ
99-  اذانگوی زشت آواز و سپاس کافران از او
100- فرمان شاه به خدمتگزاران
101-  دزد گوسفند و طمع مرد مالباخته
102- هیاهوی نا بهنگام پاسبان
103- عاشق خواب آلوده!
104- در این خانه کسی هست!
105- پسِ گردنی خوردن صوفى و رأی قاضى‌
106-  خنداندن مشتری برای دزدیدنِ اموالش
107- فقیرِ روزى طلب، بى‌واسطه‌ى کسب
108- رام شدن شیر بیابان به دست شیخ حسن خَرَقانى ‌
109- شتر و گاو و قوچ
110- گروه دزدان و سلطان محمود
111- خوارزمشاه و دل بستن او به اسب و دلزدگی از آن
112-  ژنده پوش و هدایای پادشاه
113- حیله حقوقدان و شرط بخشش پادشاه
114- گنج در خانه و صاحبخانه در مصر
115- دیرفهمی در درک تمثیل