معرفی و دانلود کتاب شور شمس: گزیده‌ای از غزلیات شورانگیز دیوان شمس تبریزی

معرفی کتاب شور شمس: گزیده‌ای از غزلیات شورانگیز دیوان شمس تبریزی

کتاب شور شمس: گزیده‌ای از غزلیات شورانگیز دیوان شمس تبریزی به قلم عباس به‌نژاد، همان‌طور که از عنوانش پیداست، برگزیده‌ای از غزلیات زیبا و اعجازانگیز مولانا در دیوان شمس است.

مطالعه دیوان قطور شمس با بیشتر از 36 هزار بیت کار آسانی نیست. نه فقط به دلیل حجم زیاد و دشواری در درک و فهم آن، بلکه جهت بهره بردن از چنین اثر عاشقانه‌ای لازم است که تمامی غزل‌ها با ضرباهنگ مناسب خود خوانده شوند تا از لحاظ آوایی دچار اشتباه نشده و معنای درست دریافت شود. اساساً خواندن غزل چیزی مگر همدلی با سُراینده و همراهی با تجربه‌ی مُغازله آمیز او نیست. این همراهی تنها با دریافت حالات جسمی و روحی و آشنایی با اندیشه‌ها و زمینه‌های فکری و اجتماعی سراینده و زمانه‌ی او فراهم است.

حال اگر کسی بخواهد این غزل‌ها را با همان ضرباهنگ و یک به یک از پس هم بخواند خیلی زود پس از چند صفحه از نفس می‌افتد و درمی‌یابد که آنچنان در لابلای آواها و زیر و زِبرها از یکسو و در غرقابه‌ی شورانگیز و مستانه‌ی آن غزل‌ها گیر افتاده است که گویی هیچ نخوانده است و اگر دوباره همان ابیات را به آرامی بخواند، بیشینه یا همه‌ی آن‌ها را ابیاتی نو و نخوانده می‌یابد.

درباره‌ی مولانا و دیدار شورانگیز او با شمس تبریزی سخن فراوان رفته است. هر چه که بود و هر چه میان آن دو گذشت، فرآورده‌ی آن برای امروزیان همین آثار مولانا است که با گردش در آن‌ها می‌توانند بهره‌های گرانی ببرنند و با همراهی با حالات و احوالات آنان در تجربه‌ی شگرفی که مولانا داشت سهمی داشته باشند.

دیدار این دو، رستخیز ناگهانی را برانگیخت که نتیجه‌ی آن زندگی دوباره‌ی مولانا و درآمدن او به جامه‌ای اطلسی بود. این شور اما در آن قلمروی زمانی و مکانی و در سرزمین وجود مولانا محدود نماند و در اشعار شورآفرین و آثار وی خود را نمایان ساخته و به ما رسیده است و تنها بسنده است که رخت کهنگی از تن روح خود برگیرید و غوطه‌ای در آن بخورید و جان خویش را تازه و نو بیابید.

گرچه این دیدار در سی و هشت سالگی جلال‌الدین روی داد، اما سُرایش ابیات عاشقانه‌ی او احتمالاً از پسِ فراق صغرای شمس آغاز و سپس با ناپدیدی کبرای او ادامه یافت؛ حتی در زمانی که دیگر خودِ جلال‌الدین دو صد شمس شده بود. تا آنجا که حتی در ابیاتی که گفته شده در لحظات پایانی زندگی خود سروده، هنوز تابش شکوهمند شمس چشم او را خیره می‌کند، گویی که او را چشم به راه است و فرامی‌خواند: "با دست اشارتم کرد که عزم سوی ما کن".

دیوان شمس و مثنوی می‌توانند برای درک یکدیگر کمک شایانی به همدیگر نمایند یا بهتر آن است که گفته شود این دو بدون همدیگر به خوبی دانسته نمی‌شوند. این سخن هم درباره داستان‌ها و هم درباره‌ی موضوعات و اندیشه‌های مولانا که در این دو اثر آمده، روا است.

در بخشی از کتاب شور شمس: گزیده‌ای از غزلیات شورانگیز دیوان شمس تبریزی می‌خوانیم:

دل من رای تو دارد، سرِ سودای تو دارد
رُخ فرسودۀ زردم غم صَفرای تو دارد
ز تو هر هدیه که بُردم به خیال تو سپردم
که خیال شِکرینَت فَر و سیمای تو دارد
غلطم گر چه خیالت به خیالات نماند
همه خوبی و مَلاحَت ز عطاهای تو دارد
گل صد برگ به پیش تو فرو ریخت ز خِجلت
که گمان بُرد که او هم رُخ رَعنای تو دارد
جگر و جان عزیزان چو رخ زُهره فروزان
همه چون ماه گُدازان که تمنّای تو دارد
اگرَم در نگشایی ز رَه بام درآیم
که زِهی جان لطیفی که تماشای تو دارد
به دو صد بام برآیم به دو صد دام درآیم
چه کنم آهوی جانم سر صحرای تو دارد
خَمُش‌ای عاشق مجنون بِمَگو شعر و بخور خون
که جهان ذرّه به ذرّه غم غوغای تو دارد
سوی تبریز شو‌ای دل برِ شمسُ الحق مُفضِل
چو خیالش به تو آید که تقاضای تو دارد؟