معرفی و دانلود کتاب داستان طنز جدید در ایران

معرفی کتاب داستان طنز جدید در ایران

کتاب داستان طنز جدید در ایران، نوشته‌ی محمدعلی علومی است. این کتاب، پس از مقدمه‌ای خواندنی درباره‌ی اهمیت طنز در ایران و پیشینه‌ی این قالب ادبی، شاخص‌ترین آثار طنز چهار دوره‌ی قاجارِ پیش از مشروطیت، دوره‌ی مشروطه، پهلوی اول و دوم، را بررسی محتوایی و نقد ساختاری می‌کند. آشنایی با طنز آشکار و پنهان، بررسی زمینه‌های جامعه‌شناختی آثار طنز، بررسی ادبیات کودک و نوجوان و... از دیگر بخش‌های ارزشمند کتاب به حساب می‌آید.

درباره‌ی کتاب داستان طنز جدید در ایران

گرچه بسیاری افراد آثار طنز را واجد ارزش کمتری نسبت به آثار جدی می‌دانند، اما پژوهشگران و هنرمندان اثبات کرده‌اند که در بسیاری موارد، این آثار طنز است که عمیق‌ترین مفاهیم روانشناختی، جامعه‌شناختی، سیاسی و حتی فلسفی را به جان مخاطبان می‌نشاند. طنز و فکاهی از دیرباز در ادبیات ایران‌زمین حضور داشته است. از گات‌های اوستا که در بعضی بخش‌ها لحنی طنز به خود می‌گیرد، تا بخش‌هایی از شاهنامه، شعرهایی از مولوی، سعدی و حافظ و دیگر ادیبان ارجمند ایرانی. با این که بسیاری از این ادیبان را به طنزپرداز بودن نمی‌شناسیم اما آن‌‌ها هر کجا لازم بوده است، بزرگ‌ترین مفاهیم مدنظر خود را در قالب طنز بیان کرده‌اند. با این حال پرسش این است که با توجه به اینکه داستان مدرن، قالبی غربی و وارداتی است می‌توان در تاریخ ادبیات ایران، داستان طنز باکیفیت یافت؟ محمدعلی علومی، در کتاب داستان طنز جدید در ایران، با خوانش، نقد و تحلیل داستان‌های بسیاری از نویسندگان بزرگ دوره‌ی قاجار تا زمان پهلوی دوم، این موضوع را بررسی می‌کند و نشان می‌دهد بسیاری از داستان‌های طنز ایرانی، حتی قدرتمندتر از آثار غربی با مضامین یکسان هستند.

محمدعلی علومی (Mohammad Ali Olomi)، نویسنده و پژوهشگر مشهور که با رمان‌های پرطرفدار پریباد، سوگ مغان، آذرستان و... مورد توجه خوانندگان قرار دارد، آثار بسیاری نیز در حوزه‌ی نقد و پژوهش ادبی و اسطوره‌شناسی نوشته است. کتاب داستان طنز جدید در ایران، یکی از کتاب‌های پژوهشی اوست که در مقدمه‌ی آن به بحث درباره‌ی طنز فارسی و داستان ایرانی می‌پردازد. علومی سپس در چهار دوره‌ی زمانی پیش از مشروطه، دوران مشروطیت، پهلوی اول و پهلوی دوم، تعدادی از برترین آثار طنز نویسندگان ایرانی را معرفی و نقد و بررسی می‌کند.

ملاک انتخاب آثار کیفیت آن‌ها، طریقه‌ای که به مسائل اجتماعی زمانه‌ی خود می‌پردازند و ویژگی‌های خاص و درخورشان است. برای بررسی هر داستان ابتدا قسمتی کوتاه از متن رمان یا داستان ارائه می‌شود و سپس نقد محتوایی و ساختاری اثر تشریح می‌گردد؛ به گونه‌ای که مخاطب ابتدا متوجه می‌شود به چه چیزی می‌خندد و سپس درمی‌یابد چرا می‌خندد و ساختار داستان، لحن نویسنده و تکنیک‌هایی که استفاده شده است تا مخاطب را به خنده وادارد چیست. در کتاب، نه تنها از آثار طنزپردازان مشهوری مثل دهخدا، کیومرث صابری و هوشنگ مرادی کرمانی استفاده شده است، بلکه آثار طنز نویسندگانی که به‌عنوان طنزپرداز آن‌ها را نمی‌شناسیم مثل بهرام صادقی، سیمین دانشور یا احمد شاملو نیز مورد تحلیل قرار می‌گیرد. بررسی ادبیات کودک و نوجوان و آثار بزرگ‌ترین پیشگامان این حوزه نظیر صمد بهرنگی از دیگر بخش‌های بسیار مهم کتاب داستان طنز جدید در ایران است.

کتاب داستان طنز جدید در ایران را انتشارات علمی و فرهنگی به چاپ رسانده است.

کتاب داستان طنز جدید در ایران برای چه کسانی مناسب است؟

کتاب داستان طنز جدید در ایران برای علاقه‌مندان به ادبیات فارسی، پژوهشگران و دانشجویان این حوزه و طنزپردازان خواندنی است.

در بخشی از کتاب داستان طنز جدید در ایران می‌خوانیم

روابط کهن و هزاران‌سالۀ رایج در شرق خواب‌آلوده، در جاهایی مانند ایران، با انقلاب‌هایی همچون انقلاب مشروطه همراه بود و در ادامه با سر بر آوردن انقلاب‌ها ایران در حال تغییر بود و در این میان، دولت مرکزی مقتدر باید خود و جامعه را به هر حال و به هر شکل با اوضاع جدید جهانی تطبیق می‌داد و به این ترتیب بود که گاهی مدرنیتۀ اجباری بر مردم روستاها و شهرهای کوچک و بزرگ تحمیل می‌شد؛ آن هم در ظاهر و با تقلیدی بی‌مایه و البته مضحک، اما خشن و حتی بربرمآب.

همین موضوع، یعنی تجدد سطحی و ساختگی و وارداتی، همپای استبداد وسیع باعث تناقض‌هایی می‌شد که هم خنده‌آور و طنزآمیز بود و هم دردناک و غم‌انگیز. بسیاری از طنزنویسان شریف و غیروابسته با سلاح طنز به نقد آن وضع پرداختند.

برای مثال در میهن‌پرست از هدایت و در نشان علمی فیلپورمیرزا، از طریق طنز، با ادا و اصول دولت‌هایی مواجه می‌شویم که می‌خواهند با تقلید از فرهنگستان فرانسه و جاهای دیگر خود را علم‌پرور و دانش‌گستر معرفی کنند. اما همه چیز مضحک و حتی مسخره است؛ چون مجریان تنها می‌خواهند خود را معرفی و مشهور کنند. به فرهنگ توجه ندارند و تملق و چاپلوسی می‌خواهند و در عین حال، دانش و پژوهش و نشان علمی نیز وسیله‌ای برای خودنمایی و دستیابی به موقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی و سیاسی برتر است.

پایان دورۀ پهلوی اول با جنگ جهانی دوم هم‌زمان بود که به تبعید شاه وقت و فروپاشی ارتش و دولت منجر شد و این همه را جلال آل‌احمد در اثری طنز و با بهره‌مندی از استعاره به خوبی و با قدرت نشان داده است و باز در سروان امریکایی و سرهنگ ایرانی با اوضاع جدید پس از جنگ، در اثری طنزآمیز، روبه‌رو هستیم و قس‌علی‌هذا.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
داستان ایرانی چیست؟
طنز دورۀ قاجار
از رمان سرگذشت حاجی بابای اصفهانی (جیمز موریه؛ ترجمۀ میرزا حبیب اصفهانی)
شرح و بررسی
سفرنامۀ ابراهیم‌بیگ (زین‌العابدین مراغه‌ای؛ به کوشش باقر مؤمنی)
شرح و بررسی
سخن آخر
طنز عصر مشروطه
مقدمه‌ای بر داستان طنز دورۀ مشروطه
مشروطه (جلیل محمدقلی‌زاده (ملانصرالدین)؛ ترجمۀ کریم کشاورز)
شرح و بررسی
نامه‌ای از پیغمبر دزدان به محمدتقی‌خان قاجار (محمدابراهیم باستانی پاریزی)
شرح و بررسی
چرندوپرند، مقالۀ «اکونومی پلیتیک»
دربارۀ مقالۀ «اکونومی پلیتیک»
ویلان‌الدوله (سید محمدعلی جمال‌زاده)
روزنامۀ سفر میمنت‌اثر به ممالک متفرقۀ امریق (احمد شاملو)
شرح و بررسی سفر میمنت‌اثر
مقدمه‌ای بر طنز دورۀ پهلوی
طنز در دورۀ پهلوی اول
میهن‌پرست (صادق هدایت)
شرح و بررسی
نشان علمی فیلپور میرزا (ابوالقاسم پاینده)
شرح و بررسی
تجهیز ملت (جلال آل‌احمد)
شرح و بررسی
دایی‌جان ناپلئون (ایرج پزشک‌زاد)
شرح و بررسی
سروان امریکایی و سرهنگ ایرانی (رضا براهنی)
شرح و بررسی
طنز در دورۀ پهلوی دوم
دمب گربه (عباس توفیق)
شرح و بررسی
یک کلمه (کیومرث صابری)
شرح و بررسی
انفصال ابد (محمدعلی افراشته)
شرح و بررسی
انیس (سیمین دانشور)
شرح و بررسی
تقویم عوضی (رسول پرویزی)
شرح و بررسی
یک روز بهاری (عمران صلاحی)
شرح و بررسی
مردی با کراوات سرخ (هوشنگ گلشیری)
شرح و بررسی
ستاره‌های شب تیره (فریدون تنکابنی)
شرح و بررسی
در خلوت جازموری (جواد مجابی)
شرح و بررسی
شب‌نشینی باشکوه (غلامحسین ساعدی)
شرح و بررسی
زنجیر (بهرام صادقی)
شرح و بررسی
طنز کودک و نوجوان
ناظم (هوشنگ مرادی کرمانی)
شرح و بررسی
بی (علی‌اشرف درویشیان)
شرح بر طنز سیاه در نئورئالیسم ایرانی درویشیان
داستان‌های صمد بهرنگی
نمونه‌های طنز آشکار در داستان‌های صمد بهرنگی
طنز پنهان