معرفی و دانلود کتاب جمهور

معرفی کتاب جمهور

بزرگان تاریخ در زمان و مکان نمی‌گنجند. بالا و پایین رفتن خورشید تأثیری در جایگاه آن‌ها ندارد. آنانند که عقل را رهنمون می‌شوند. بدون شک افلاطون یکی از این افراد است و گویی که بشر را دوباره آفرید. کتاب جمهور یکی از دستورالعمل‌های او برای زندگی است. این کتابِ 10 فصلی به ما نشان می‌دهد باید به‌دنبال چه چیزی بگردیم، گم‌شده‌ی ما کجاست، عدالت پشت کدام کوه پنهان شده و جهانی که دوستش داریم چگونه ساخته می‌شود.

درباره‌ی کتاب جمهور

نمی‌دانیم دقیقاً از چه قرن و چه روزی به بعد، بشر دیگر چندان به چیزی فکر نکرد و ترجیح داد به‌جای اندیشیدن، بیخود و بی‌جهت در هر چیز و هرجایی تغییر ایجاد کند. طبیعت را تخریب کند؛ سرزمین‌ها را به زیر یوغ ستم دربیاورد و هر چیزی که به دستش می‌رسد را به ویرانه بدل کند. شاید اگر به‌جای این کارها چند دقیقه‌ای زیر درخت می‌نشست و آرام می‌گرفت، می‌توانست کار ناتمام افلاطون (Plato) را به انتها رساند و عدالت را بر روی زمین برپا کند. از آن‌جایی که افلاطون جزو نخستین اندیشمندان کاتب محسوب می‌شود، ما او را نخستین فردی در نظر می‌گیریم که به چیستی عدالت اندیشید و جامعه‌ی آرمانی خود را توصیف کرد. قطعاً پیش از افلاطون نیز فلاسفه به این مفاهیم فکر کرده بودند و شاید به نتایجی هم رسیده بودند، اما هیچ‌کدام اندیشه‌های خود را به حد اعلاء نرسانده بودند. سرنوشتْ این مهم را برعهده‌ی افلاطون دانا گذاشت. کتاب جمهور (Republic) آینه‌ی افکار این فیلسوف جهان‌ساز (اغراق نیست اگر به افلاطون بگوییم جهان‌ساز) است.

کتاب جمهور در عصر و زمان دقیقی جاری نیست. نیمی مجادله و نیمی جستار است و در 10 بخش مکتوب شده. سبک کتاب جمهور به‌صورت گفت‌وگو است و این بحث‌ها بین مشاهیری چون سقراط و افلاطون شکل می‌گیرند. در این مجادله‌ها شخصیت‌های گوناگونی ایفای نقش می‌کنند و اندیشه‌های خود را به جهان ارائه می‌دهند. این کتاب یک جامعه‌ی آرمانی را برای ما وصف می‌کند؛ جامعه‌ای که هزاران سال پیش که هیچ، هم‌اکنون هم در جهان وجود عینی ندارد. افلاطون یک رویا را ترسیم می‌کند. او تنها کسی بود که توانست حداقل در حد یک کتاب، جامعه‌ای مملو از عدالت، برابری و آزادی را به ما نشان دهد. بخش‌های نخست کتاب درباره‌ی یک پرسش دیرینه است که گویا زمان افلاطون هم حتی قدیمی محسوب می‌شده: «چرا انسان‌ها عدالت را انتخاب نمی‌کنند؟ آیا ظلم بیشتر به‌نفع بشر است یا عدل؟»

افلاطون همچون سایر فلاسفه سلطان تفکر در چرایی موجودات و پدیده‌هاست. او صرفاً به یک مضمون قناعت نمی‌کند و درباره‌ی شعر، موسیقی، اثر تربیتی ادبیات و چگونگی پرورش دادن کودکان نیز ایده‌های نابی را عنوان کرده است. برای زنانی که در قرن 21 هنوز به عدالت جنسیتی و حقوق اجتماعی نرسیده‌اند، بسیار عجیب است که افلاطون در چندین قرن پیش به حقوق زنان نیز می‌اندیشیده و به جایگاه زنان در اجتماع نیز توجه کرده است.

کتاب جمهور از وضع کردن طبقات اجتماعی و ترتیب دادن به جایگاه‌های گوناگون مردم نیز غافل نمانده است. افلاطون مردم را به سه گروه حاکمان، سربازان و تولیدکنندگان تقسیم کرده و به مفاسد حاکمان و بی‌کفایتی‌هایشان نیز توجه نموده است. افلاطون در کتاب جمهور یک برنامه‌ی کامل زندگی را وصف کرده و به ما هشدار می‌دهد که مراقب باشیم مفاهیم و جامعه به ابتذال و انحطاط کشیده نشوند.

یکی از معروف‌ترین تمثیل‌های تاریخ فلسفه، تمثیل غار است که در اندیشه‌های سایر فیلسوفان و جامعه‌شناسان نیز تأثیر غیرقابل انکاری گذاشته است. تمثیل غارْ جهان پیش از تولد را به‌گونه‌ای وصف می‌کند که باید اعتراف کنیم هیچ پیشگو و واعظ دینی تا به‌حال نتوانسته است چنین توصیف دقیق و شفافی را از دنیایی که شاهد آن نبوده‌ایم، به ما هدیه کند. کتاب جمهور صرفاً یک شاهکار فلسفی یا ادبی نیست. خود افلاطون نیز در یک فیلسوف خلاصه نمی‌شود. این یونانی تاریخ‌ساز در مهم‌ترین اثر خود مدینه‌ی فاضله‌ای را برای ما ظاهر می‌کند و حتی راه‌های رسیدن به آن را نیز برای ما روشن می‌سازد. اما مشخص نیست بشر چه هنگامی می‌تواند آراء و دانسته‌های افلاطون را اجرا و محقق کند.

کتاب جمهور با ترجمه‌ی فواد روحانی به کوشش نشر علمی و فرهنگی چاپ شده است.

کتاب جمهور برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب درباره‌ی گم‌شده‌ی تاریخی دنیای ماست؛ همان ناموجود عزیز که بدون آن دنیایمان جهنمی بی‌انتهاست. کتاب جمهور راهنمایی است برای هر کسی که در جست‌وجوی عدالت و آزادی شهرها را طی کرده و آن را نیافته است. شاید افلاطون بتواند چراغ راه ما در این مسیر سخت و ناهموار باشد.

در بخشی از کتاب جمهور می‌خوانیم

گفتم بسیار خوب! پیشه‌ای که عدالت نام دارد چه می‌کند و عمل آن متوجه کیست؟ گفت به موجب تعریفات دیگری که کردیم باید بگوییم عدالت به دوستان فایده و به دشمنان زیان می‌رساند. گفتم بنابراین آیا مقصود سیمونیدس از عدالت خوبی کردن با دوستان و بدی کردن با دشمنان است؟ گفت خیال می‌کنم همین‌طور باشد. گفتم هنگام بیماری کیست که از نظر تن‌درستی یا عکس آن بتواند به بهترین نحو به دوستان نیکی و به دشمنان بدی کند؟ گفت پزشگ است. گفتم هنگام سفر دریا کیست که از لحاظ مخاطرات دریا همین توانایی را داشته باشد؟ گفت ناخدا. گفتم درباره‌ی مرد عادل چه می‌گویی، آیا در چه کار و از چه لحاظ است که وی بهتر از دیگران می‌تواند به دوستان فایده و به دشمنان زیان رساند؟ گفت گمان می‌کنم چنین فرصت در جنگ میسر باشد که به دشمن بتازد و از دوست دفاع کند. گفتم اما پولمارکوس عزیز، در صورت نبودن مریض پزشگ دیگر به درد نمی‌خورد. گفت راست است. گفتم همچنین هنگامی که مردم در سفر دریا نباشند ناخدا هم به درد نمی‌خورد. گفت درست است. گفتم پس بر این قیاس آیا وقتی که جنگی در میان نباشد مرد عادل هم بی‌فایده و عاطل خواهد بود؟ گفت نمی‌توان این‌طور فکر کرد. گفتم مقصودم این است که آیا عدالت در زمان صلح هم سودمند است؟ گفت البته. گفتم آیا راست نیست که کشاورزی هم همین‌طور مفید است؟ گفت چرا. گفتم از این جهت که محصول زمین را می‌رویاند؟ گفت آری. گفتم کفاشی چطور، آن هم سودمند است؟ گفت بلی. گفتم لابد می‌گویی فایده‌ی آن این است که کفش تهیه می‌کند. گفت البته. گفتم پس ببینم عدالت چه احتیاجی را رفع یا چه فایده‌ای را میسر می‌سازد تا در هنگام صلح سودمند افتد.