معرفی و دانلود کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است: به ضمیمه مقالاتی در باب فلسفه سارتر

معرفی کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است: به ضمیمه مقالاتی در باب فلسفه سارتر

کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است متن سخنرانی‌ای است که ژان پل سارتر در سال 1945 در پاریس ایراد کرد. برخلاف آثار فلسفی دیگر او مانند هستی و نیستی، او در این سخنرانی‌ها توانسته‌ اگزیستانسیالیسم و مفاهیم فرعی مرتبط با آن را به‌گونه‌ای توضیح دهد که برای مخاطب عام، قابل‌فهم‌تر باشد. موضوعاتی مانند امانیسم، سوبژکتیویسم، اصالت انسان و جعل معنا در این اثر مورد بررسی قرار گرفته‌اند و همچنین مترجم، فصلی درباره‌ی ارتباط اندیشه‌ی سارتر و مولوی به متن کتاب افزوده است.

درباره‌ی کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است

«بشر هیچ نیست مگر آنچه از خود مى‌سازد. بشر همان است که از خود مى‌خواهد.» این جمله هسته‌ی اصلی اندیشه‌ی ژان پل سارتر (Jean-Paul Sartre) را که بر آزادی انسان بنا شده، نشان می‌دهد. این آزادی در جهانی نطفه می‌بندد که نقشه یا پیش‌نویس اولیه‌ای از آن وجود ندارد و ما خودمان خالق دنیایی هستیم که در آن زندگی می‌کنیم. کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است (L'existentialisme est un humanisme) را می‌توان از جهاتی، نقطه‌ی عطف درخشانی در تاریخ فلسفه‌ی اگزیستانسیال دانست؛ چراکه ژان پل سارتر در این کتاب، این اندیشه را از پستوهای تاریک سوءتفاهم بیرون می‌کشد و به آن وضوح می‌بخشد. اندیشه‌ای که نمی‌خواهد ما را به سمت پوچی بکشاند بلکه بن‌مایه‌اش را از اختیار انسان در قبول کردن مسئولیت آزادی‌اش می‌گیرد. از همین رو، او جهانی را متصور می‌شود که در آن اراده‌ی الهی تعیین‌کننده‌ی کنش افراد نیست؛ بلکه درک افراد و انتخاب آن‌هاست که آن‌ها را به پیش می‌راند.

در بحبوحه‌ای که اروپا در آتش جنگ می‌سوخت و بشر با بحران بی‌معنایی و حوادثی مانند هولوکاست مواجه شده بود، این اثر اهمیتی دوچندان پیدا کرد، چراکه به مردم عادی یادآوری کرد می‌توان برای یافتن معنا راه‌های متفاوتی در زندگی برگزید. واکنش اخلاق‌مدارانه‌ی سارتر به وضعیت بیرونی باعث شد که کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است، بتواند تاثیر قابل‌توجهی بر آثار نویسندگان و سینماگران پس از خودش بر جای بگذارد.

اثری که پیش روی خود می‌بینید از دو بخش کلی تشکیل شده است؛ بخش اول شامل متن سخنرانی ژان پل سارتر درباره‌ی اگزیستانسیالیسم و زیرشاخه‌های مربوط به آن است. او در ابتدا به اتهاماتی که کمونیست‌ها و کاتولیک‌ها علیه اگزیستانسیالیسم مطرح کرده‌اند پاسخ می‌دهد و برای ادعاهایش به اندیشه‌ی کسانی مانند هایدگر، کى‌یرکگارد و کانت گریز می‌زند و با لحنی تا حدودی جدلی، تلاش می‌کند تا منظور خودش را به شکلی شفاف به مخاطبش عرضه کند.

و در بخش دوم، مترجم کتاب به مطالعه‌ای انتقادی و تطبیقی درباره‌ی اندیشه‌ی سارتر پرداخته است. جعل معنا از دیدگاه سارتر و مقایسه‌ی مفهوم اصالت انسان از دیدگاه مولوی و ژان پل سارتر موضوعاتی هستند که علاوه بر متن سخنرانی به کتاب افزوده شده‌اند تا ذهن خواننده‌ی فارسی‌زبان کنجکاو را درباره‌‌ی پیدا کردن نقاط مشترک بین اندیشه‌ی شرقی و غربی به تکاپو وادار کند.

اگزیستانسیالیسم را نمی‌توان صرفاً یک مکتب فلسفی دانست، بلکه می‌توان آن را بیشتر یک جنبش فرهنگی قلمداد کرد و کسانی مانند داستایوفسکی، بکت، برگمان و پولاک را نمودهایی از این جریان در ادبیات دانست. درنهایت می‌توان در کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است از منظری فلسفی، فرهنگی و هستی‌شناسانه به‌طرزی واضح‌تر با اگزیستانسیالیسم آشنا شد؛ تلاشی برای درک انسان در موقعیتی بی‌تکیه‌گاه، با تاکید بر آزادی، مسئولیت، اضطراب و معنا. تلاشی که مرزهای عقل، اخلاق و علم را در می‌نوردد و تجربه‌ی زیسته‌ی انسان را در مرکز فلسفی خودش قرار می‌دهد.

این کتاب را می‌توانید با ترجمه‌ی داود صدیقی در انتشارات جامی مطالعه کنید.

نکوداشت‌های کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است

• ژان پل سارتر مهم است، زیرا بسیاری از حقایقی که درباره‌ی انسان می‌گوید حقیقت دارد. (بندیکت اودانوهو)
• در این کتاب کوچک، سارتر را چیزی فراتر از یک اگزیستانسیالیست کافه‌نشین می‌بینیم. در اینجا فیلسوف متعهدی را می‌بینیم که با بسیاری از خطرات آشکاری که وجود دارد کار می‌کند. (نیکلاس هنگن)
• فهمیدن ژان پل سارتر، فهمیدن چیزی مهم درمورد زمان حال است. (آیریس مرداک)

کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است برای چه کسانی مناسب است؟

این کتاب شروع بسیار خوبی برای آشنایی با جریان اگزیستانسیالیسم است. اگر درباره‌ی این مفهوم کنجکاو هستید، می‌توانید این اثر را به فهرست مطالعات خودتان اضافه کنید. تمام علاقه‌مندان به فلسفه و کسانی که دغدغه‌ی یافتن معنا را در زندگی احساس می‌کنند، با این کتاب پیوندی عمیق برقرار خواهند کرد.

در بخشی از کتاب اگزیستانسیالیسم نوعی امانیسم است: به ضمیمه مقالاتی در باب فلسفه سارتر می‌خوانیم

اول باید دید که دلهره به چه معنا است؟ اگزیستانسیالیسم صریحا، بیان مى‌کند که انسان همان دلهره است. این جمله به چه معنا است؟ این جمله به این معنا است که، انسانى که با خودش در تعامل است و درک مى‌کند که او نه تنها کسى است که بودن را انتخاب مى‌کند، بلکه قانون‌گذارى است که هم‌زمان به همراه خودش، بشریت را انتخاب مى‌کند، نمى‌تواند از مسئولیت کامل و همه‌جانبه‌ى خویش بگریزد. البته بسیارى از مردم هستند که نشان مى‌دهند دلهره ندارند؛ اما ما ادعا مى‌کنیم که آن‌ها دلهره‌ى‌ خویش را مخفى مى‌کنند و یا از آن مى‌گریزند. به طور قطع، بسیارى معتقدند، هنگامى که کارى را انجام مى‌دهند، خودشان تنها، درگیر در کارشان هستند و وقتى‌کسى به آن‌ها مى‌گوید که اگر همه‌ى مردم این گونه عمل مى‌کردند چه مى‌شد، با بى اعتنایى پاسخ مى‌دهند که، همه این گونه عمل نمى‌کنند. اما حقیقتا، انسان مى‌بایست همواره از خودش بپرسد، «اگر همه این‌گونه عمل کنند، چه اتفاقى مى‌افتد»؟

گریزى از این اندیشه‌ى تشویش‌آور نیست مگر با سوءباور. کسى که دروغ مى‌گوید و با گفتن، «همه چنین نمى‌کنند»، بهانه‌تراشى مى‌کند، یقینا وجدانى بى‌ثبات دارد، چرا که دروغ گفتن حاکى از آن است که وجدان شخص، منکر یک ارزش عمومى است.

انسان با پنهان کردن دلهره‌اش، آن را آشکار مى‌کند. این همان دلهره‌اى است که کى‌یرکگارد آن را دلهره‌ى ابراهیم نامید. شما این داستان را مى‌دانید؛ فرشته‌اى به ابراهیم گفت که پسرش را قربانى کند؛ اگر آن حقیقتا یک فرشته بوده، و این پیام را داده که تو ابراهیم هستى و باید پسرت را قربانى کنى، دیگر چه چیز براى ابراهیم مبهم بوده است؟ اما در چنین موردى، هرکسى ممکن است اولین سوالش این باشد که، «آیا این واقعا یک فرشته است، و من واقعاً ابراهیم؟ چه دلیلى وجود دارد»؟

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ى مترجم
متن کتاب
اگزیستانسیالیسم نوعى امانیسم است
اگزیستانسیالیسم
پیوست‌ها
جعل معنا از نگاه سارتر و نقد و بررسى آن بر اساس مبانى شناخت‌گرایى
اصالت و انسان اصیل از نگاه سارتر و مولانا
مولفه‌هاى اصالت و زندگى اصیل