معرفی و دانلود کتاب آیشمن در اورشلیم: گزارشی در باب ابتذال شر

معرفی کتاب آیشمن در اورشلیم: گزارشی در باب ابتذال شر

هانا آرنت در کتاب آیشمن در اورشلیم، محاکمه آدولف آیشمن، یکی از رهبران حزب نازی، را گزارش می‌کند و با تحلیلی عمیق و فلسفی، مفهوم «ابتذال شر» را به‌عنوان نظریه‌ای پرچالش مطرح می‌سازد. این اثر که در گروه کتاب‌های فلسفه‌ی سیاسی و تاریخ جنگ جهانی دوم قرار می‌گیرد، از شرّی صحبت می‌کند که بدیهی انگاشته می‌شود و درک آن دشوار است.

درباره‌ی کتاب آیشمن در اورشلیم

آدولف آیشمن (Adolf Eichmann)، یکی از افسران بلندپایه‌ی حزب نازی و یکی از معماران اصلی هولوکاست بود که دستور تبعید و فرستادن یهودیان را به کوره‌های آدم‌سوزی و اردوگاه‌های مرگ صادر می‌کرد. او پس از شکست آلمان نازی در جنگ جهانی دوم، همراه خانواده‌اش به آرژانتین فرار کرد؛ اما پس از مدتی مأموران موساد او را ربودند و برای محاکمه به اسرائیل بردند. او در سال 1961 در اورشلیم محاکمه و یک سال بعد اعدام شد. هانا آرنت (Hannah Arendt)، فیلسوف و نظریه‌پرداز سیاسی، در کتاب آیشمن در اورشلیم (Eichmann in Jerusalem) تحلیلی عمیق و فلسفی از این محاکمه ارائه می‌دهد.

زمانی که هانا آرنت در آمریکا زندگی و برای مجله‌ی نیویورکر گزارش می‌نوشت، دادگاه آدولف آیشمن در اورشلیم و در سال 1961 برگزار شد. هانا آرنت به‌عنوان خبرنگار به اورشلیم سفر کرد و مقاله‌های خود را درباره‌ی این محاکمه در فوریه و مارس 1963 در این مجله به انتشار رساند. این مقالات بعدها محور کتاب آیشمن در اروشلیم قرار گرفتند.

آیشمن؛ ماشین کشتار

هانا آرنت در تفسیرهای خود از محاکمه‌ی آیشمن مفهوم تأثیرگذار «ابتذال شر» را مطرح ‌کرده و به این اشاره می‌کند‌ که آیشمن فردی معمولی و بی‌تفکر بود که نقش خود را به عنوان ماشین کشتار، بدون تفکر و با نگاهی صرفاً کاری، نه از سر نفرت یا دیوانگی انجام داده است. هانا آرنت در کتاب آیشمن در اورشلیم علاوه بر تحلیل رفتار خود آیشمن، به نقد نحوه‌ی برگزاری دادگاه، نقش رهبران یهودی محل در تسهیل سیاست‌های نازی و معنای عمیق مسئولیت فردی در نظام‌های تمامیت‌خواه پرداخته است. اثر هانا آرنت تنها یک گزارش قانونی محض نیست، بلکه نگاهی فلسفی، تاریخی و اخلاقی به یکی از تاریک‌ترین دوره‌های بشریت می‌اندازد که همچنان مضامینی حیاتی درباره‌ی قدرت، مسئولیت و وجدان انسانی را پیش‌روی ما قرار می‌دهد.

هانا آرنت در کتاب آیشمن در اورشلیم با نگاهی سرد و دقیق، آیشمن را نه به‌مثابه یک هیولا، بلکه به‌عنوان یک آدم معمولی توصیف می‌کند؛ فردی که بدون تفکر و درک، معیارهای اخلاقی را فدای اجرای وظیفه کرد. این رویکرد، تأملی تکان‌دهنده درباره‌ی تأثیر سیستم‌های ایدئولوژیک بر فرد است.

در مجموع، کتاب آیشمن در اورشلیم یک گزارش تحلیلی و فلسفی است که در آن هانا آرنت بی‌تکلّف و با نگاهی فلسفی به پیچیدگی‌های اخلاقی دادگاه اشاره می‌ کند؛ این اثر با تمام تحسین‌ها، همواره کتابی بحث‌برانگیز بوده که واکنش‌های شدیدی را در میان یهودیان برانگیخته است. بسیاری پرسیده‌اند آیا هانا آرنت علیه یهودیان محلی موضع گرفته است؟ منتقدان بر این باورند که نوعی دفاع فلسفی و انتزاعی از قانون در کارش دیده می‌شود. همه‌ی این موارد ارزش خواندن این کتاب را دوچندان می‌کنند.

کتاب حاضر را نشر برج با ترجمه‌ی زهرا شمس منتشر کرده است.

نکوداشت‌های کتاب آیشمن در اورشلیم

• درخشان و نگران‌کننده. (استفن سپندر، مجله‌ی نقد کتاب نیویورک)
• تجزیه و تحلیلی عمیق و مستند… این کتاب بی‌تردید ذهن‌های ما را به جنبش در می‌آورد و وجدان‌مان را به تکاپو وا می‌دارد. (شیکاگو تریبون)
• این کتاب به بزرگ‌ترین معضل زمانه ما می‌پردازد؛ مشکلی که ریشه در انسان دارد؛ درحالی‌که در یک نظام تمامیت‌خواه مدرن گرفتار است. (برونو بتیلهایم، مجله‌ی نیو ریپابلیک)

کتاب آیشمن در اورشلیم برای شما مناسب است اگر

• به فلسفه سیاسی، اخلاق و نظریه‌ی حقوق علاقه‌مند هستید.
• در زمینه‌ی تاریخ معاصر اروپا و هولوکاست مطالعه می‌کنید.
• در جست‌وجوی درکی عمیق‌تر از مسئولیت فردی و نقش انسان در نظام‌های فاشیستی هستید.

در بخشی از کتاب آیشمن در اورشلیم: گزارشی در باب ابتذال شر می‌خوانیم

اوتو آدولف، پسر کارل آدولف آیشمن و ماریا (با نام خانوادگی پدریِ شِفِرلینگ)، عصر 11 مه 1960 در حومه‌ی بوئنس‌آیرس دستگیر شد، نُه روز بعد با هواپیما به اسرائیل منتقل شد، و در 11 آوریل 1961، در پیشگاه دادگاه منطقه‌ی اورشلیم، در پانزده فقره متهم شناخته شد: او، طی کل دوره‌ی رژیم نازی، و به‌خصوص دوره‌ی جنگ دوم جهانی، «همراه با دیگران» مرتکب جنایت علیه مردم یهود، جنایت علیه بشریت، و جنایت جنگی شده بود. قانون (مجازات) نازی‌ها و همدستان آن‌ها (مصوب 1950)، که آیشمن در چارچوب آن محاکمه شد، مقرر می‌دارد «فردی که مرتکب یکی از این... جرایم شده باشد... محکوم به اعدام است». دفاع آیشمن در پاسخ به هریک از این اتهامات چنین بود: «به‌معنایی که در کیفرخواست آمده گناهکار نیستم».

پس او خودش را به چه معنا گناهکار می‌دانست؟ در بازجویی متقابل از متهم، که به‌قول آیشمن «طولانی‌ترین بازجویی متقابلِ دنیا» بود، نه وکیل‌مدافع و نه دادستانی و نه حتی یک نفر از سه قاضی دادگاه هرگز به خود زحمت ندادند این سؤال واضح را از او بپرسند. وکیل‌مدافع او، روبرت سرواتیوس، اهل کُلن، که خودِ آیشمن استخدامش کرده و حق‌الوکاله‌اش را دولت اسرائیل پرداخته بود (به تأسی از رویه‌ی محاکمات نورنبرگ که حق‌الوکاله‌ی همه‌ی وکلای مدافع را دادگاه قدرت‌های فاتح می‌پرداخت)، در مصاحبه‌ای خبری به این سؤال پاسخ داد: «آیشمن در مقابل خداوند احساس گناه می‌کند نه در مقابل قانون»، اما این پاسخ را خود متهم تأیید نکرد. وکیل‌مدافع ظاهراً ترجیح می‌داد آیشمن ادعای بی‌گناهی کند، بر این اساس که او، در چارچوب نظام حقوقیِ نازیِ موجود در آن مقطع زمانی، مرتکب هیچ خطایی نشده است و آن‌چه به‌عنوان اتهامات او مطرح شده درواقع نه جرم، که «اَعمال دولت» بوده‌، و هیچ دولت دیگری برای رسیدگی به آن‌ها صلاحیت قضایی ندارد (قاعده‌ی مصونیت دولت)؛ که او وظیفه داشته اطاعت کند و، به‌قول سرواتیوس، مرتکب اعمالی شده که «اگر پیروز شوید بابتش مدال افتخار می‌گیرید و اگر شکست بخورید بابتش به دار آویخته می‌شوید».

فهرست مطالب کتاب

یادداشت مترجم
پیشگفتار. تکفیر هانا آرنت
یک. سرای عدالت
دو. متهم
سه. متخصص در مسئله ی یهود
چهار. اولین راه حل: اخراج
پنج. راه حل دوم: تجمیع
شش. راه حل نهایی: کشتار
هفت. نشست وانزه، یا پُنتیوس پیلاطس
هشت. وظایف شهروند قانون مدار
نه. اخراج ها از رایش: آلمان و اتریش و ممالک تحت الحمایه
ده. اخراج ها از اروپای غربی: فرانسه، بلژیک، هلند، دانمارک، ایتالیا
یازده. اخراج ها از بالکان: یوگسلاوی، بلغارستان، یونان، رومانی
دوازده. اخراج ها از اروپای مرکزی: مجارستان و اسلواکی
سیزده. مراکز کشتار در شرق
چهارده. شواهد و شهود
پانزده. حکم دادگاه، تجدیدنظرخواهی، اعدام
سخن آخر
کتابنامه
نمایه