معرفی و دانلود کتاب آدم ما در بالیوود

معرفی کتاب آدم ما در بالیوود

کریم نیکونظر در کتاب آدم ما در بالیوود، به زندگی اولین کارگردان سینمای ایران، اوانِس اوهانیان (اوگانیانس) می‌پردازد و شخصیت عجیب و سرگذشت شگفت‌انگیز او را روایت می‌کند. اوهانیان که با فیلم‌های «آبی و رابی» و «حاجی ‌آقا آکتور سینما» صنعت سینما را در ایران بنا نهاده بود، مجبور شد کشور را ترک و به هند مهاجرت کند. اما سال‌ها بعد، با هویتی جدید به ایران بازمی‌گردد: پروفسور رضا مژده، طبیب و مخترع بشقاب‌پرنده!

درباره‌ی کتاب آدم ما در بالیوود

فیلم آبی و رابی اولین فیلم تاریخ سینمای ایران است و آغازگر صنعت سینما در کشور محسوب می‌شود. کارگردان خلاق و نابغه‌ی این فیلم، پس از موفقیت و استقبال مردم، تصمیم گرفت فیلم بعدی خود را هم بسازد: حاجی آقا آکتور سینما. اما این فیلم شکست خورد. اکران ناموفق و بد این فیلم باعث ناامیدی این کارگردان از سینما شد. پس از آن ناگهان ناپدید شد و غیبش زد. دیگر کسی از او خبری نداشت.

نام او آوانِس اوهانیان یا اوگانیانس بود. در عشق‌آباد ترکمنستان یا شاید در مشهد به دنیا آمد. او در جوانی و هم‌زمان با انقلاب اکتبر در مسکو بود. در همین برهه خیلی از فیلم‌های شوروی را دید و تحت‌تأثیر دنیای سینما قرار گرفت. در سال 1308 به ایران آمد و تصمیم گرفت در ایران فیلم بسازد، درحالی‌که حتی بلد نبود فارسی صحبت کند. اوهانیان وقتی متوجه کمبودهای فنی شد، ایده‌ی راه‌اندازی مدرسه‌ی آرتیستی سینما به ذهنش رسید؛ جایی که بتواند هنرپیشه تربیت کند. در سال 1309 اولین فیلم تاریخ سینمای ایران، فیلم صامت آبی و رابی را با الهام از زوج کمدین دانمارکی تولید کرد. پس از شکست فیلم دومش، حاجی آقا آکتور سینما، به هند مهاجرت کرد و برای چندین سال در آنجا ماند. در اوایل دهه‌ی 1330 به ایران بازگشت و دوباره تلاش کرد فیلم بسازد اما شکست خورد. کسی حاضر نبود بر روی پروژه‌هایش سرمایه‌گذاری کند. اما این‌ پایان او نبود. اوهانیان شکست‌خورده به‌جای فیلم، شانسش را در جاهای دیگری امتحان می‌کند: طبابت و اختراع.

کتاب آدم ما در بالیوود نوشته‌ی کریم نیکونظر، روایت زندگی عجیب‌وغریب، پرماجرا و تراژیک یکی از شخصیت‌های مهجور و البته غیرعادی سینمای ایران است. اوانس اوهانیان بعد از رفتن به هند، با نام و پیشه‌ای جدید به ایران بازمی‌گردد. ادعا می‌کند مسلمان شده، طبابت بلد است، تاکنون چندین اختراع انجام داده و نام رضا مژده را برای خود انتخاب کرده. پروفسور رضا مژده داروهایی خاص برای درمان کچلی ابداع کرده و در کنارش سعی دارد برای ارتش هم هواپیماهایی جدیدی اختراع کند. همین‌طور می‌خواهد بشقاب‌پرنده‌هایی بسازد که بشود به‌جای تاکسی از آن‌ها استفاده کرد. پروفسور مژده در مصاحبه با مجله‌ی اطلاعات هفتگی مدعی شد در کلکته طبابت را از مرتاض‌ها یاد گرفته و همانجا اختراع هواپیما و موشک و هلی‌کوپتر را شروع کرده. خیلی‌ها باور نمی‌کردند او در مطبش، در وسط تهران، در حال ساخت بشقاب‌پرنده و هواپیما باشد اما او اصرار داشت که حتی ماکت طرح‌هایش را برای ارتش آمریکا هم فرستاده و آن‌ها مشتری هواپیماهای او هستند. پروفسور مژده در سال 1340 و به شکلی مشکوک فوت کرد و در گورستان ارامنه‌ی تهران دفن شد؛ بی‌آنکه کسی او را بشناسد و بداند او اولین کارگردان و بانی سینمای ایران بود.

اوانس اوهانیان شخصیت پیچیده، چند بعدی و منحصربه‌فردی داشت و هر بار خود را با یک نام و تخصص متفاوت معرفی می‌کرد: فارغ‌التحصیل دانشکده‌ی تجارت در تاشکند، حقوق در عشق‌آباد، دکترای سینما، دکترای علوم و دکترای طب. کاراکتر او بین شیادی، جنون و نبوغ در نوسان بود. از یکسو با پشتکار و ممارست صنعت سینمای ایران را بناگذاشت و از سوی دیگر داروهایی جعلی به مردم می‌داد و با جدیت مدعی اختراع هواپیما و بشقاب‌پرنده بود. سال‌های ابتدایی زندگی و خیلی دیگر از جزئیات زندگی‌اش در هاله‌ای از ابهام است. بااین‌وجود، کریم نیکونظر در کتاب آدم ما در بالیوود می‌کوشد در زوایای زندگی او کنکاش کند و رازهای او را برملا نماید. کتاب حاضر لحنی طنز دارد که با شخصیت «اوانِس گریگوری اوهانیان رضا مژده» تطبیق داشت: مردی که همزمان کمیک و تراژیک بود.

کتاب آدم ما در بالیوود را نشر چشمه منتشر نموده است.

کتاب آدم ما در بالیوود برای چه کسانی مناسب است؟

اگر به سینما و کتاب‌های زندگینامه علاقه دارید و می‌خواهید با سرگذشت یکی از غریب‌ترین و نامتعارف‌ترین شخصیت‌های سینمای ایران آشنا شوید، حتماً این کتاب را مطالعه کنید.

با کریم نیکونظر بیشتر آشنا شویم

کریم نیکونظر (متولد 1360) نویسنده، روزنامه‌نگار و منتقد سینمایی است. او تاکنون دو کتاب «آدم ما در بالیوود» و «سینما جهنم» را منتشر کرده که هر دو به‌نوعی به سینمایی ارتباط پیدا می‌کنند. کتابی سینما جهنم به آتش‌سوزی سینما رکس آبادان و اتفاقات پیرامون آن می‌پردازد. نیکونظر چند سالی است که به‌عنوان میزبان پادکست رادیو تراژدی فعالیت دارد؛ پادکستی که هربار به زندگی و داستان تراژیک یک شخصیت می‌پردازد. او فیلم‌نامه‌ی فیلم «تاج‌محل» را هم نوشته است.

در بخشی از کتاب آدم ما در بالیوود می‌خوانیم

با پایانِ دوره‌ی اولِ مدرسه‌ی آرتیستی در آبان 1309 اُوانِس اوهانیان به‌ فکر تأسیس یک شرکت فیلم‌سازی افتاد. او نمی‌دانست چه‌طور باید فیلم بسازد درحالی‌که شرکتی برای این کار وجود ندارد. خودش به‌سرعت دست‌به‌کار شد و شرکتی به نام پِرسْفیلم تأسیس کرد؛ «پِرس» ش اشاره‌ای بود به پرشیا، نامِ آن روزهای ایران. ششم دی 1313 بود که سعید نفیسی در مقاله‌ای نوشت بهتر است نام کهنِ کشور به‌ جای پرشیا در سراسر جهان طنین‌انداز شود و ایرانْ ایران خوانده شود. همان زمان هم رضاشاه به سفارت‌خانه‌هاش اعلام کرد از اولِ فروردین 1314 سفرا فقط به نامه‌هایی جواب بدهند که کشورشان را ایران خطاب کند. اما روزی که پِرسْفیلم راه افتاد پرشیا، یا آن‌طور که فرنگی‌ها می‌گفتند پرژا، نامی بود که این جغرافیا به‌اش مشهور بود. پِرسْ ایرانی‌شده‌ی پرشیا بود و انتخاب پِرسْفیلم نشانه‌ی دلبستگی اوهانیان یا در اصل نشانه‌ی تلاشش برای ارتباط بیش‌تر با ایرانی‌ها بود. هر چه بود پِرسْفیلم قرار بود مقدمه‌ی ساخت یک فیلم ایرانی شود.

آن روزها فیلم‌های دو کمدینِ دانمارکی به نام‌های هارلد مادسن و کارل شنستروم که مشهور بودند به پات و پاتاشون در جهان محبوب بودند. این دو به نام‌های گوناگونی در کشورها شناخته می‌شدند؛ امریکایی‌ها به‌شان اوله و اکسل می‌گفتند و انگلیسی‌ها کوتاه و بلند. پات و پاتاشون همان لقبی بود که آلمان‌ها به‌شان داده بودند. فیلم‌های پات و پاتاشون مجموعه‌ای از موقعیت‌های کمیک بودند که طبق سنتِ سینمای آن زمان با حرکات آکروباتیک، شوخی‌های گوناگون و قصه‌های ساده ساخته می‌شد.

فهرست مطالب کتاب

تصویر اول: مردی با بشقاب پرنده
تصویر دوم: مردی در غبار
تصویر سوم: معلم مدرسه
تصویر چهارم: رژیستور وارد می شود
تصویر پنجم: تولد پروفسور
تصویر ششم: روی ناخوش زندگی
تصویر هفتم: مرتاضی جلو دوربین
تصویر هشتم: مهاجر سرگردان
تصویر نُهم: مرتاض ها از راه می رسند
تصویر دهم: قصه ی لیگ ایران
تصویر یازدهم: مأمور ما در بالیوود
تصویر دوازدهم: خواب دیدن
تصویر سیزدهم: چگونه ژنرال رومل در افریقا شکست خورد
تصویر چهاردهم: آخرین شکست
تصویر پانزدهم: مرگ در دربار
تصویر آخر: نابغه ی سرگردان
مؤخره
پی نوشت ها
منابع
نمایه