معرفی و دانلود کتاب کلیکه و دمنه

معرفی کتاب کلیکه و دمنه

چه چیزی یک اثر ادبی را در تاریخ بشر ماندگار و چه‌بسا جاودانه می‌کند؟ کتاب کلیکه و دمنه اثر بی‌بدیل ابوالمعالی نصرالله منشی نمونه‌ای شاخص از ادبیات تعلیمی فارسی است که مسیری پرپیچ‌وخم را از هندوستان طی کرده است تا اکنون در اختیار ما قرار گرفته است.

درباره‌ی کتاب کلیله و دمنه

مجموعه‌ای از افسانه‌ها و داستان‌هایی که از ادبیات هند باستان سرچشمه گرفته و بعداً به بسیاری از زبان‌ها ازجمله عربی ترجمه و بازنویسی شد، با عنوان پرآوازه‌ی کلیله و دمنه (Kalila and Demna) اکنون در اختیار شما قرار دارد. داستان‌های کلیله و دمنه به‌خاطر آموزه‌های اخلاقی و همچنین بُعد سرگرم‌کنندگی‌شان شناخته می‌شوند. قاطبه‌ی شخصیت‌های کتاب را حیوانات تشکیل می‌دهند و نام این مجموعه از دو شغال به نام‌های کلیله و دمنه گرفته شده است که در بسیاری از داستان‌ها نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

پژوهشگران ادبیات، سرچشمه‌های کلیله و دمنه را در اثری تحت عنوان پنچاتنتره جست‌وجو می‌کنند؛ مجموعه‌ای از افسانه‌های حیوانات هندی که پیشینه‌ی آن به قرن سوم قبل از میلاد بازمی‌گردد. این داستان‌ها بعدتر در قرن هشتم میلادی به کوشش یک محقق عرب‌زبان به نام ابن مقفع (Ibn al-Muqaffa') اقتباس و به عربی ترجمه شد. نسخه‌ی عربی کلیله و دمنه در سراسر جهان اسلام شناخته شد و درنهایت، مترجمان مختلف آن را به بسیاری از زبان‌های دیگر ازجمله فارسی، عبری، اسپانیایی و انگلیسی برگرداندند. در این میان، این ابوالمعالی نصرالله منشی بود که اثر را از عربی به فارسی ترجمه کرد.

قرن‌های متمادی است که داستان‌های کلیله و دمنه به‌عنوان ابزاری برای تربیت اخلاقی و رشد فضیلت‌های انسانی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. این داستان‌ها طیف وسیعی از موضوعات را، از سیاست و اجتماع گرفته تا عشق و دوستی، شامل می‌شوند. شخصیت‌ها اغلب حیواناتی هستند که ویژگی‌هایی شبیه به انسان از خود نشان می‌دهند و از این طریق پیوند عمیق مخاطب با اثر را موجب می‌شوند.

از معروف‌ترین داستان‌های کلیله و دمنه، می‌توان به ماجرای شیر و گاو اشاره کرد؛ داستانی در اهمیت دیپلماسی و مذاکره در حل و فصل منازعات که در آن یک شیر با یک گاو بر سر مسئله‌ی مرگ و زندگی با یکدیگر درگیر می‌شوند.

کلیله و دمنه را می‌توان از ماندگارترین آثار ادبیات به شمار آورد که در طول تاریخ تأثیر به‌سزایی بر فرهنگ ملل مختلف از خود باقی گذاشته است. محبوبیت همیشگی کلیله و دمنه گواهی متقن بر خرد ماندگار و جذابیت داستان‌های آن است.

در نکوداشت کتاب کلیله و دمنه

• کلیله و دمنه اثری مهمی در ادبیات جهان است که بررسی آن به چندین حوزه‌ی پژوهش فکری مربوط می‌شود: تاریخ، ترجمه‌ی ادبی، تبادل فرهنگی، حیوانات و تمثیل، و… (سانیل شارما، دانشگاه بوستون)

کتاب کلیله و دمنه برای چه کسانی مناسب است؟

اگر خود را در شمار مخاطبان جدی ادبیات قلمداد می‌کنید، و همچنین اگر به ادبیات تعلیمی علاقه‌مند هستید، مطالعه‌ی کتاب کلیله و دمنه را به‌هیچ‌وجه از دست ندهید.

با ابوالمعالی نصرالله منشی بیشتر آشنا شویم

نصرالله بن محمد بن عبدالحمید شیرازی معروف به ابوالمعالی نصرالله (Abu'l-Ma'ali Nasrallah)، شاعر و دولتمرد پارسی بود که به‌عنوان دبیر در بارگاه امیرشاه غزنوی و بعدتر در مقام وزیر دربار خسرو ملک خدمت می کرد. او غزنی به دنیا آمد و در شمار نوادگان عبدالحمید شیرازی، وزیر برجسته‌ی غزنوی، قرار دارد. بین سال‌های 1143 تا 1146 میلادی بود که ابوالمعالی نصرالله منشی داستان‌های افسانه‌ای هندوستان را با عنوان «کلیله و دمنه» از عربی را به فارسی ترجمه کرد و آن را به سلطان بهرام شاه تقدیم نمود.

در بخشی از کتاب کلیکه و دمنه می‌خوانیم

زاهدی از مریدی گاوی دوشاستد و سوی خانه می‌برد. دزدی آن بدید در عقب او نشست تا گاو ببرد. دیوی در صورت آدمی با او هم‌راه شد. دزد ازو پرسید که: تو کیستی؟ گفت: دیو، بر اثر این زاهد می‌روی تا فرصتی یابم. و او را بکشم، تو هم حال خود بازگوی. گفت: من مرد عیار پیشه‌ام، می‌اندیشم که گاو زاهد بدزدم. پس هر دو به مرافقت یک‌دیگر در عقب زاهد به زاویه‌ی او رفتند. شبانگاهی آن‌جا رسیدند. زاهد در خانه رفت و گاو را ببست و تیمار علف بداشت و به استراحتی پرداخت. دزد اندیشید که: اگر دیو پیش از بردن ممکن نگردد. و دیو گفت: اگر دزد گائو بیرون برد و درها باز شود زاهد از خواب درآید، کشتن صورت نبندد. دزد را گفت: مهلتی ده تا من نخست مرد را بکشم، وانگاه تو گاو ببر. دزد جواب داد که: توقف از جهت تو اولی‌تر تا من گاو بیرون برم، پس او را هلاک کنی.

این خلاف میان ایشان قایم گشت و به مجادله کشید. و دزد زاهد را آواز داد که: این‌جا دیویست و تو را بخواهد کشت. و دیو هم بانگ کرد که: دزد گاو می‌ببرد. زاهد بیدار شد و مردمان درآمدند و ایشان هر دو بگریختند و نفس و مال زاهد به سبب خلاف دشمنان مسلم ماند. چون وزیر سوم این فصل به آخر رسانید وزیر اول که بکشتن اشارت می‌کرد گفت: می‌بینم که این زاغ شما را به افسون و مکر بفریفت، و اکنون می‌خواهید که موضع و حزم و احتیاط را ضایع گذارید. تأکیدی می‌نمایم، از خواب غفلت بیدار شوید و پنبه از گوش بیرون کشید. و در عواقب این کار تأمل شافی واجب دارید، که عاقلان بنای کار خود و از آن دشمن بر قاعده صواب نهند و سخن خصم به سمع تمییز شنوند، و چون کفتار به گفتار دروغ فریفته نشوند، و باز غافلان بدین معانی التفات کم نمایند و به اندک تملق نرم دل در میان آرند و از سرحقدهای قدیم و عداوت‌های موروث برخیزند.

و سماع مجاز ایشان را از حقیقت معاینه دور اندازند تا دروغ دشمن را تصدیق نمایند، و زود دل برآشتین قرار دهند، و ندانند که.

صلح دشمن چون جنگ دوست بود

که ازو مغز او چو پوست بود

فهرست مطالب کتاب

کلیله و دمنه
مفتتح کتاب بر ترتیب ابن المقفع
ابتدای کلیله و دمنه، و هو من کام بزرجمهر البختکان
باب برزویه الطبیب
ذباب ااسد و الثور
باب الفحص عن امر دمنه
باب الحمامة المطوقة و الجرذ والغراب والسلحفاة والظبی
باب البوم و الغراب
باب القرد و السلحفاة
باب الزاهد و ابن عرس
باب السنور و الجرذ
باب الملک والطائر فنزة
باب ااسد و ابن آوی
باب النابل و اللبوة
باب الزاهد والضعیف
باب الملک و البراهمة
باب الصائغ و السیاح