معرفی و دانلود کتاب واپسین‌های پیش از تندر: نامه‌های احمد قاسمی به دوستان 1314 - 1321

معرفی کتاب واپسین‌های پیش از تندر: نامه‌های احمد قاسمی به دوستان 1314 - 1321

کتاب واپسین‌های پیش از تندر شامل نامه‌های احمد قاسمی خطاب به دوستانش، بین سال‌های 1314 تا 1321 است. قاسمی در سال 1320 به عضویت حزب توده درآمد و زندگی پرمخاطره و ناآرامی را آغاز کرد. اما نامه‌نگاری‌های این کتاب مربوط به پیش از طوفان‌هایی است که با آن‌ها مواجه شده. او در طول هجده تا بیست‌وپنج‌سالگی نامه‌هایی دوستانه خطاب به هفت نفر نوشته و کاظم فرهادی آن‌ها را در کتاب حاضر جمع‌آوری کرده است.

درباره‌ی کتاب واپسین‌های پیش از تندر

احمد قاسمی در اواخر سال 1320 به حزب توده پیوست؛ درست زمانی که حزب شروع به کار کرد. او بدین منظور، شغل اداری خود را در دانشگاه تهران کنار گذاشت و تمام‌وقت به فعالیت‌های حزب و ساماندهی شاخه‌ای از آن در شرق مازندران مشغول شد. کتاب واپسین‌های پیش از تندر نامه‌نگاری‌های او به چند نفر از دوستانش را در بازه‌ی زمانی هفت‌ساله در بر می‌گیرد. این نامه‌ها که به کوشش کاظم فرهادی جمع‌آوری شده‌اند، اغلب مربوط به دورانِ قبل از عضویت احمد قاسمی در حزب توده هستند و فضایی آرام دارند؛ گرچه در نامه‌های سال آخر، او به عضویت حزب درآمده، اما هنوز زندگی پرتلاطم و پرمخاطره‌اش آغاز نشده؛ بنابراین این کتاب فاقد بخش مهمی از زندگی اوست، اما می‌تواند شخصیتش را پیش از ورود به حزب به‌خوبی بشناساند.

احمد قاسمی در طول نگاشتن این نامه‌ها بین هجده تا بیست‌وپنج سال دارد. او در نامه‌نگاری‌هایش که کمابیش حال‌وهوایی رمانتیک دارند، بسیار جزئی و باحوصله عمل می‌کند. کتاب واپسین‌های پیش از تندر علاوه‌بر آنکه بخشی از سرگذشت یکی از اعضای حزب توده را که تاکنون جایی گفته نشده، به ما می‌نمایاند، اطلاعاتی درباره‌ی تهران قدیم و حومه، چگونگی آمدوشد شهری، قیمت کالاها، کتاب و کتاب‌خوانی، سلیقه‌ی ادبی روشنفکران و... در اختیارمان می‌گذارد. قاسمی در این کتاب خطاب به هفت نفر نامه نوشته است: مشهور، حسینقلی غفّاری، رضاخان امینی، علی‌اصغر سروش، باقر قائم‌مقامی، فروغ قائم‌مقامی و نصرت‌الله‌خان امینی. از میان آن‌ها، سه نفر از شخصیت‌های فرهنگی، دولتی و سیاسی شناخته‌شده‌اند و درباره‌ی دو نفرِ آنان هم اطلاعاتی به دست آمده است. اما دو نفر دیگر ناشناخته‌اند. شرحی مختصر درباره‌ی اشخاص شناخته‌شده در یادداشتِ نخستین نامه‌ی مربوط به آن‌ها، ارائه شده است.

باید به این نکته اشاره کرد که ممکن است در نامه‌های کتاب واپسین‌های پیش از تندر، زیاده‌گویی‌هایی به چشم آید که برای خواننده‌ی امروزی ملال‌آور باشد. این موضوع به مناسبات خصوصی نگارنده‌ی نامه و مخاطب او مربوط می‌شود که آن را گزیری نیست. اما همان نکات به‌ظاهر کسالت‌بار می‌تواند برای تاریخ‌نگاران، جامعه‌شناسان، اقتصاددانان و دیگر پژوهندگان از جنبه‌هایی جالب باشد. این مجموعه مشتمل بر شصت‌وسه نامه، کارت تبریک و ظَهرنویسی عکس و یک مقاله است. لحن مکاتبات احمد قاسمی با دوستان در این نامه‌ها گاه پُرسوزوگداز و مبالغه‌آمیز جلوه می‌کند، اما کمابیش روال کاغذنویسیِ مرسومِ دوستانه در آن دوره بوده است.

درنهایت می‌توان گفت هر نوع نامه‌ای اطلاعاتی ارزشمند از زمان خود به خوانندگان می‌دهند؛ خواه این نامه سیاسی باشد یا عاشقانه. نامه‌ها می‌توانند روح زمانه‌ی خود را انعکاس دهند و گزارشی مختصر و مفید از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه‌ی خود به دست دهند. نامه‌های کتاب واپسین‌های پیش از تندر ازآن‌رو خواندنی هستند که از زبان یکی از اعضای اولیه‌ی حزب توده نگاشته شده و حاوی نکات ارزشمندی برای تاریخ‌نگاران و جامعه‌شناسان و حتی عموم مردم است.

کتاب واپسین‌های پیش از تندر برای چه کسانی مناسب است؟

مطالعه‌ی این کتاب به علاقه‌مندان آثار نامه‌نگاری و دوستداران کتب تاریخی، سیاسی و کتاب‌های زندگینامه‌ای پیشنهاد می‌شود.

در بخشی از کتاب واپسین‌های پیش از تندر: نامه‌های احمد قاسمی به دوستان 1314 - 1321 می‌خوانیم

دیروز عصر در مصاحبت آقای سروش از اداره بیرون رفتم و شب که به منزل آمدم، پس از آنکه چند صفحه‌ای چیز نوشتم، ناگهان در میان کاغذهای روی کرسی نامه‌ی شما را یافتم. به قول ولتر، مانند گل آفتابگردان که در اثر اشعه‌ی خورشید به‌سوی منبع نور متوجّه می‌شود، روی دلم به جانب شما گروید و همان‌طور که غنچه‌های دوشینه از باران صبحگاهی خرّم و شکفته می‌شوند، خاطرم از تراوش‌های خامه‌ی شما شاداب شد. اگر می‌دانستید که من از کمترین یادگاری شما چقدر خوشحال می‌شوم! اگر می‌دانستید که ملاقات شما برای من چه عشرتی تولید می‌کند! اگر می‌دانستید یقیناً بیش از این‌ها از من دیدار می‌کردید و یا لااقل به وسیله‌ی کاغذ‌مانندی بیش از این جویای من می‌شدید. الآن خیلی میل دارم که کلام را طولانی کنم، ولی نامه‌ی شهری بیش از این گنجایش ندارد و همین اندازه را هم که نوشته‌ام اگر دیگری ببیند تصوّر خواهد کرد که مبالغه کرده‌ام، حال آنکه نگارش این چند سطر صرفاً مبنی بر ابراز احساسات بود. باری، از موضوع کاغذ اطلاع حاصل کردم و از لحن آن متعجّب شدم. من مایلم که امریه‌های شما کوتاه و قاطع و به عبارت دیگر شاهانه باشد، علی‌الخصوص که این امور جزئی اصلاً قابل این‌گونه تفصیلات نیست. «از تو به یک اشاره از ما به سر دویدن.» البته در نوشتن مراسله باید شخصیت طرف را در نظر گرفت، ولی چون کارت چاپی برای اشخاصی فرستاده می‌شود که شخصیت آن‌ها با هم اختلاف دارد، از این جهت مشکل است که عبارت جامعی که به همه کس بخورد بتوان پیدا کرد. عجالتاً دو نمونه‌ی ذیل به خاطر من رسید. از اختصار آن‌ها گله‌مند نباشید، چون که کارت تبریک هر قدر مختصرتر باشد بهتر است. اما اگر از جهت دیگر مرغوب نبود خواهش دارم در رودربایستی گیر نکنید و ملتزم نشوید که حتماً آنچه من نوشته‌ام چاپ شود، علی‌الخصوص که من چندان با سلیقه‌ی امروزی‌ها آشنا نیستم و از «پارسی ناب» و «ارادت خالصانه» و «نوروز جدید باستانی» بی‌خبرم «تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.»

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
«ایمان» و آوارگی: شرح یک زندگی پرفرازونشیب
نامه‌ها
پیوست‌ها